Żywa torpeda

Brytyjska żywa torpeda Chariot

Błotniak w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni

(c) Photo: Myrabella / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0

Włoska żywa torpeda Maiale

Żywa torpeda – pojazd podwodny z materiałem wybuchowym przeznaczony do ataków samobójczych (np. Kaiten) lub dywersyjnych. Większość pojazdów dawała przynajmniej teoretyczną szansę przeżycia, ale w praktyce załogi często ginęły albo dostawały się do niewoli.

Najbardziej znaną jest japońska torpeda Kaiten z okresu II wojny światowej przeznaczona do ataków samobójczych.

Historia

Pierwszy udany atak przeprowadziła włoska torpeda Mignatta na zacumowany w porcie Pola austro-węgierski pancernik SMS „Viribus Unitis” nocą 31 października/1 listopada 1918^[1] (w wyniku braku łączności pancernik został zatopiony po przejęciu przez Państwo Słoweńców, Chorwatów i Serbów).

Najbardziej udanym jest dywersyjny atak trzech włoskich Maiale w nocy z 18 na 19 grudnia 1941 w porcie Aleksandria. Założyły trzy głowice pod pancernikami HMS „Queen Elizabeth” i HMS „Valiant” oraz tankowcem „Sagona”. „Queen Elizabeth” osiadł na dnie, a pozostałe zostały ciężko uszkodzone. Ponadto poważnie został uszkodzony niszczyciel „Jervis” kotwiczący obok tankowca.

W latach 70. XX wieku w PRL powstał Błotniak, pojazd podwodny do zadań dywersyjnych zbliżony do żywej torpedy.

Przed wybuchem II wojny światowej w II RP pojawiły się informacje prasowe, jakoby projektowano użycie torped do ataków samobójczych. Nie były one prawdziwe, ale wielu ochotników pod ich wpływem zgłaszało w sztabach wojskowych gotowość udziału w takich działaniach, co również było nagłaśniane przez żądną sensacji prasę.

Taktyka

• Atak samobójczy:
  • japońskie torpedy Kaiten
• Podczepienie miny zegarowej pod okrętem:
  • włoskie Mignatta i Maiale
  • brytyjskie Chariot
• Wystrzelenie podwieszonej torpedy:
  • niemieckie Neger
• Niszczenie małymi minami newralgicznych miejsc okrętów i infrastruktury np. rurociągów w wielu miejscach:
  • Błotniak

Kraje, które zastosowały żywą torpedę

• I wojna światowa
  • Włochy: Mignatta
• II wojna światowa
  • Japonia: Kaiten
  • Niemcy: Neger, Marder, Hai
  • Wielka Brytania: Chariot
  • Włochy: Maiale.

Zobacz też

• Miniaturowy okręt podwodny

Przypisy

Bibliografia

• Bogusław Wołoszański: Encyklopedia II wojny światowej. T. 1 i 2. Warszawa: Amber, 1997. ISBN 83-7169-309-5.
• Lawrence Paterson: Desperaci Dönitza. Niemieckie żywe torpedy i bezzałogowe łodzie podwodne. Warszawa: Bellona, 2008. ISBN 978-83-1111-051-4.
• Andrzej Perepeczko: Komandosi głębin. Miniaturowe okręty podwodne i żywe torpedy w akcji. Gdańsk: Aj-Press, 2001. ISBN 83-7237-087-7.
• Wielka Encyklopedia Uzbrojenia 1918-1939. weu1918-1939.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-08)].