10 Pułk Saperów
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1921 | |
| Rozformowanie | 1931 | |
| Nazwa wyróżniająca | nie posiadał | |
| Patron | nie posiadał | |
| Tradycje | ||
| Święto | 23 lipca | |
| Nadanie sztandaru | 22 lipca 1923 | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | mjr Bronisław Karol Zrogowski | |
| Obecny | ppłk sap. Henryk Czyż | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Przemyśl | |
| Rodzaj sił zbrojnych | Wojska lądowe | |
| Rodzaj wojsk | saperzy | |
10 Pułk Saperów (10 psap) – oddział saperów Wojska Polskiego II RP.
.jpg)
Historia
Pułk został sformowany 22 sierpnia 1921 roku z połączenia „wojennych” 2 bsap mjr. Adolfa Juniewicza, 22 bsap kpt. Ignacego Gicali i 24 bsap por. Adolfa Szmidta. Jego pierwszym dowódcą został mjr Bronisław Karol Zrogowski. Stacjonował w Przemyślu.
W czerwcu 1922 roku z powodu niskiego stanu wody w rzece San w Przemyślu pułk rozebrał most pontonowy i w tym miejscu postawił w ciągu trzech dni prowizoryczny most stały[1].
Od 2 do 5 lipca 1925 roku pułk brał udział w akcji przeciwpowodziowej udzielając pomocy ludności małopolski wschodniej w naprawie i wzmocnieniu wałów ochronnych[2].
Przy pułku działał amatorski teatr pod kierownictwem por. Korneluka[3].
Na początku 1929 roku oddział został skadrowany i otrzymał nazwę „kadra 10 pułku saperów”. Z końcem stycznia 1929 roku w kadrze pozostało trzech oficerów, a pozostali zostali przeniesieni do innych oddziałów[4][5]. 25 marca 1930 roku do kadry zostało przeniesionych 22 oficerów rezerwowych i 5 oficerów pospolitego ruszenia[6]. Wiosną 1931 roku kadra została rozformowana. Oficerowie z dniem 1 kwietnia 1931 roku zostali przeniesieni na nowe stanowiska służbowe[7].
Prace pokojowe
- W sierpniu 1921 r. tłumił pożar lasów w Rudniku nad Sanem, zagrażający magazynom i prochowni, współdziałał w walce z licznymi pożarami w Przemyślu i okolicznych wsiach.
- W 1921 roku pułk wysadzał przęsła zburzonego w czasie wojny mostu żelaznego na Sanie, zużywając 10 ton amunicji.
- W 1922 roku. podczas wyjątkowo silnych zatorów lodowych, zostały zerwane podczas ruszenia lodów na Sanie w Przemyślu wszystkie mosty. Pułk utrzymywał, gdy tylko kra częściowo spłynęła, komunikację między obu brzegami za pomocą mostu pontonowego i kładki, a później budował most drewniany na palach długości 70 metrów w ciągu trzech dni, przez wszystkie kompanie batalionu, pracujące na przemian.
- W 1922 roku pułk budował most na rzece Strwiąż w powiecie samborskim, dług. 80 metrów, most na Sanie w Radymnie długości 80 metrów i most na Dniestrze w Starym Samborze długości 180 metrów, oraz naprawiał szereg uszkodzonych mostów.
- W 1925 roku pułk pracował przy wysadzaniu zniszczonych konstrukcji mostu kolejowego w Worochcie.
- W 1927 roku brał udział przy budowie szosy Tuchołka – Smorz[8].
Żołnierze 10 Pułku Saperów
Dowódcy pułku:
- płk inż. Ludwik Hickiewicz[8],
- mjr Bronisław Karol Zrogowski[9]
- ppłk sap. Stefan Dąbkowski (1922–1924)[10][11]
- ppłk Adolf Juniewicz[8],
- ppłk sap. Henryk Czyż (1928)
Zastępcy dowódcy pułku:
- mjr Bronisław Karol Zrogowski (1922–1923)
- ppłk inż. Jan Świszczowski (1924)
- ppłk Adolf Juniewicz – (1925)[12]
- mjr Edward Nejberg (X 1926[13])
- ppłk SG dr Marian Jan Steifer (IV 1928–1929)[14]
Sztandar
W niedzielę 22 lipca 1923 o godz. 10.00 na Rynku w Przemyślu, Inspektor Armii, generał dywizji Lucjan Żeligowski wręczył pułkowi chorągiew. Mszę świętą odprawił i poświęcił chorągiew ksiądz biskup Karol Józef Fischer[15]
Święto pułkowe obchodzono 23 lipca[16].
Przypisy
- ↑ "Ziemia Przemyska" z 4 czerwca 1922r
- ↑ Saperzy II Rzeczypospolitej...s.110
- ↑ "Polska Zbrojna" nr 38 z 1926r.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 42.
- ↑ Saperzy II Rzeczypospolitej..., s. 44.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 25 marca 1930 roku, s. 92-94.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 107.
- ↑ a b c ”Historia pułków i batalionów saperskich w latach 1918 — 1928 s. 397”
- ↑ Saperzy II Rzeczypospolitej s. 38
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 29 z 26 sierpnia 1922 s. 640
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 47 z 25 listopada 1922 s. 853
- ↑ Polska Zbrojna nr 236 z 29 sierpnia 1925
- ↑ Major Edward Nejberg miał być przeniesiony z 9 Pułku Saperów na stanowisko zastępcy dowódcy 8 Pułku Saperów. Przydział ten został unieważniony. Ostatecznie major Nejberg został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 10 Pułku Saperów. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 46 z 25 października 1926 roku, s. 376 i Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 49 z 17 listopada 1926 roku, s. 401.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 s. 578
- ↑ Ziemia Przemyska Nr 13 z 28 lipca 1923 r., s. 1-2.
- ↑ Święto 10 pułku saperów. „Ziemia Przemyska”, s. 1, Nr 31 z 1 sierpnia 1925.
Bibliografia
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
- Zdzisław Józef. Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
- Spis byłych oddziałów wojskowych WP, Przegląd Historyczno-Wojskowy, Warszawa 2000, Nr 2 (183), s. 105-108.
- „Przegląd Wojskowo – Techniczny” nr 6 z grudnia 1928r.
| ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Chorągiew 10 pułku saperów w Przemyślu (-1933)