10 złotych wzór 1932 Polonia

10 złotych wzór 1932 Polonia
	Dane podstawowe
Emitent	Bank Polski
Nominał	10 złotych
Rocznik	1932, 1933
	Emisja
Mennica	Mennica Państwowa w Warszawie,; mennica w Londynie
Nakład	12 005 000 szt.
Data emisji	29 sierpnia 1932
Data wycofania	22 listopada 1939
Projektant	Antoni Madeyski
	Opis fizyczny
Masa	22 g
Średnica	34 mm
Materiał	srebro Ag750
Rant	ząbkowany
Stempel	zwykły
Uwagi	moneta obiegowa

Fałszerstwo z epoki rocznika 1932

10 złotych wzór 1932 Polonia – moneta dziesięciozłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 29 sierpnia 1932 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu Jana Piłsudskiego z dnia 28 sierpnia 1932 r. (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 675)^[1], wycofana na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. w okresie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe^[2].

Dziesięciozłotówkę bito z datami rocznymi 1932 oraz 1933^[3].

Awers

W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok bicia, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na dole napis „10 ZŁOTYCH 10”, a na monetach bitych w Warszawie, pod łapą orła herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej^[4].

Rewers

Na tej stronie monety znajduje się lewy profil głowy kobiety w wianku na tle promieni słonecznych w formie zboża – portret Polonii będącej personifikacją Polski^[4].

Nakład

Monetę bito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 34 mm, masie 22 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Antoniego Madeyskiego. Dziesięciozłotówkę bito w mennicach w Londynie (tylko 1932) i Warszawie (1932, 1933)^[3]. Nakłady monety w poszczególnych rocznikach przedstawiały się następująco^[4]:

Rocznik	Rewers	Mennica	Znak mennicy	Nakład (sztuk)
10 złotych 1932	Polonia	Londyn	brak	6 000 000
10 złotych 1932	Polonia	Warszawa	herb Kościesza	3 100 000
10 złotych 1933	Polonia	Warszawa	herb Kościesza	2 905 000

Opis

Była pierwszą monetą dziesięciozłotową wprowadzoną do obiegu w II Rzeczypospolitej^[4].

Dziesięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)^[4].

Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)^[4].

Próbna moneta 20 złotych 1925 Polonia

Wykorzystany projekt Antoniego Madeyskiego zajął w 1925 r. drugie miejsce, w drugim konkursie na polską złotą monetę. Według tego samego wzoru awersu i rewersu wprowadzono do obiegu monety 2 i 5 złotych wzoru 1932^[4].

Stemple dla dziesięciozłotówki bitej w Londynie wykonano w Mennicy Państwowej, z tym, że pod łapa orła, na awersie, nie umieszczono znaku mennicy^[4].

W okresie międzywojennym utrwaliła się w części społeczeństwa potoczna opinia, iż kobieta na rewersie to królowa Jadwiga, gdyż Madeyski wykonał również sarkofag tej królowej dla katedry wawelskiej. Według tradycji obowiązującej w rodzinie artysty utrwalił on w tym wizerunku idealizowany portret swej siostrzenicy – Wandy Syrokomskiej-Petraźyckiej. Według innych relacji modelką była Janina Żółtowska (która przed I wojną światową odwiedziła Madeyskiego w rzymskiej pracowni), późniejsza żona Ludwika Hieronima Morstina, w 1923 r. polskiego attaché wojskowego w Rzymie, przyjaciela Madeyskiego. Podobno rezultatem odnowionej po latach znajomości było między innymi to, że artysta w 1925 r. stanął do konkursu na projekt polskiej monety złotej, w którym utrwalił urodę modelki w profilu podobnym do profilu królowej Jadwigi z sarkofagu wawelskiego. Być może więc w potocznej opinii była i część prawdy, iż na monecie tej widniała głowa królowej Polski^[5].

Wersje próbne

Próbna moneta 10 złotych 1932 Polonia bita w brązie

W katalogach podana jest informacja o wybiciu z datą 1932, 1933 wersji próbnych w srebrze i w brązie, z wypukłym lub wklęsłym napisem „PRÓBA” oraz wybitej stemplem lustrzanym z 1932 roku bez napisu „PRÓBA”. Istnieje również technologiczna wersja próbna bez napisu „PRÓBA”, z ośmioma znakami mennicy na rewersie^[6].

W katalogach wymieniana jest również wersja próbna monety 1 złoty Polonia z 1932 roku o wadze 3,4 grama (srebro) i 3,2 grama (brąz) oraz moneta próbna 1 złoty Polonia bez daty, o średnicy 18 mm^[6].

Próbna moneta 1 złoty 1932 Polonia

Zobacz też

Przypisy

↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918–1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 234–240, ISBN 83-912223-4-9 .
↑ AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2 .
↑ ^a ^b JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008 .
↑ Mennica PolskaM.P. S.A. Mennica PolskaM.P., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6 .
↑ ^a ^b JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010 .

[1] JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918–1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 234–240, ISBN 83-912223-4-9 .

[2] AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2 .

[:1-3] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003 .

[:0-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008 .

[5] Mennica PolskaM.P. S.A. Mennica PolskaM.P., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6 .

[:2-6] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne