1911

Wydarzenia w Polsce

• 1 stycznia – zlikwidowano pierwszą kolej obwodową w Krakowie. W jej miejsce powstały między innymi Aleje Trzech Wieszczów, a Most Dębnicki został przekształcony z mostu kolejowego na drogowy.
• 28 stycznia – w wyniku strajku studentów na UJ uczelnia została tymczasowo zamknięta.
• 12 lutego – otwarto linię tramwajową w Cieszynie. Funkcjonowała ona przez 10 lat do podziału miasta na część polską i czechosłowacką.
• 26 lutego – otwarto linię kolejową Kielce – Koniecpol – Częstochowa Stradom – Herby Ruskie łączącą sieci kolei rosyjskich i pruskich, a stanowiącą współcześnie część linii kolejowej nr 61^[1]. Obecnie część tej trasy jest wykorzystywana jako tzw. Proteza koniecpolska, czyli alternatywne połączenie Warszawa – Wrocław przez Opole.
• 11 maja – z inicjatywy niewidomej hrabianki Róży Czackiej powstało Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.
• 15 maja – w Poznaniu rozpoczęła się Wystawa Wschodnioniemiecka.
• 22 maja – we Lwowie powstały pierwsze 4 drużyny skautowe powołane m.in. przez Andrzeja Małkowskiego. Okres od września 1910 do maja 1911 uważa się za początek ruchu harcerskiego w Polsce.
• 27 maja – poświęcenie fundamentów Świątyni Miłosierdzia i Miłości w Płocku, przyszłej siedziby Kościoła Mariawitów.
• 29 maja – otwarto linię kolejową Muszyna – Krynica-Zdrój^[1].
• 14 czerwca – rozpoczęto budowę Domu Sierot w Warszawie.
• 19 czerwca – podczas wyborów do Rady Państwa w Drohobyczu doszło do zamieszek, w których zginęło 26 osób (w tym 13 na miejscu), a kilkadziesiąt zostało rannych.
• 17 czerwca – na lotnisku mokotowskim w Warszawie, odbyło się uroczyste otwarcie wytwórni samolotow oraz szkoły pilotów Towarzystwa Awiata.
• 25 czerwca:
  • we Lwowie został założony Związek Polski Piłki Nożnej.
  • otwarto Teatr Leśny w Sopocie.
• 26 lipca – premiera filmu Antek Klawisz, bohater Powiśla.
• 16 sierpnia – car Mikołaj II Romanow zatwierdził zarządzenie o likwidacji Twierdzy Warszawa, co pozwoliło 9 września na uchylenie zakazu budowy na fortecznych esplanadach i rozbudowę miasta.
• 26 sierpnia – premiera filmu Dzieje grzechu.
• 9 września – zniesienie ograniczeń budowlanych na esplanadach fortecznych w zlikwidowanej 16 sierpnia carskiej Twierdzy Warszawa, początek rozbudowy miasta.
• 25 września:
  • pilot Michał Scipio del Campo dokonał oblotu pierwszego samolotu polskiej konstrukcji Zbierański i Cywiński.
  • otwarto linię tramwajową w Tarnowie.
• 1 października – we Lwowie, Tadeusz Garczyński (Pogoń Lwów) ustanowił rekord Galicji w biegu na 100 m wynikiem 11,1 s.
• 15 października – ukazał się pierwszy numer czasopisma Skaut.
• 12 listopada – w Warszawie odsłonięto pomnik Michaiła Skobielewa.
• 19 listopada – powstał Piłkarski Klub Sportowy Polonia Warszawa.
• 13 grudnia – odbyła się premiera filmu Sąd Boży.

• Kraków – pierwszy zjazd miłośników ojczystych zabytków, na którym sformułowano nowoczesne poglądy konserwatorskie.
• 21 grudnia – otwarto pierwszą linię tramwajową w Koszalinie.
• Na terenie obecnego Świnoujścia zakończono budowę kanału Mielińskiego, spowodowało to utworzenie wyspy Mielin.
• Jan Mrzygłodzki (Czarni Lwów) ustanowił rekord Galicji w biegu na 10 000 m wynikiem 35:33,4 s.

Wydarzenia na świecie

• 1 stycznia:
  • Terytorium Północne zostało politycznie oddzielone od Australii Południowej i przeszło pod kontrolę władz federalnych.
  • w szwajcarskiej Crans-Montana odbył się pierwszy w historii alpejski bieg zjazdowy (na starcie stanęło 10 zawodników).
• 3 stycznia:
  • w londyńskiej dzielnicy East End doszło do strzelaniny między Metropolitalną Policją i Gwardią Szkocką a kryminalnym gangiem łotewskich anarchistów.
  • trzęsienie ziemi o sile 7,7 stopnia w skali Richtera zniszczyło Ałmaty w dzisiejszym Kazachstanie; zginęły 452 osoby, a 740 zostało rannych.
• 4 stycznia – Maria Skłodowska-Curie zgłosiła swoją kandydaturę do Akademii Francuskiej.
• 10 stycznia – major H.A. „Jimmie” Erickson z San Diego w Kalifornii, jako pierwszy wykonał zdjęcia swego miasta z „lotu ptaka” (aerofotografia).
• 18 stycznia – Eugene Ely, amerykański pilot, wylądował na pokładzie okrętu krążownika pancernego USS Pennsylvania stacjonującego w porcie San Francisco. Było to pierwsze na świecie lądowanie samolotu na pokładzie jednostki pływającej. Następnie wystartował z pokładu okrętu i bezpiecznie wylądował na lądzie.
• 21 stycznia:
  • odbył się pierwszy Rajd Monte Carlo (Rallye Automobile Monte Carlo).
  • oddano do użytku reprezentacyjny biurowiec Metrópolis w Madrycie.
• 22 stycznia – otwarto Stadion Luigiego Ferrarisa w Genui.
• 23 stycznia – fizyk, lekarz i wynalazca Édouard Branly został wybrany na członka Akademii Francuskiej, pokonując w głosowaniu Marię Skłodowską-Curie.
• 26 stycznia:
  • Amerykanin Glenn H. Curtiss odbył pierwszy w historii lot na hydroplanie własnej konstrukcji.
  • w Dreźnie odbyła się premiera opery Kawaler srebrnej róży z muzyką Richarda Straussa.
• 30 stycznia – niszczyciel USS Terry dokonał pierwszej operacji ratunkowej samolotu rozbitego w morzu, uratował życie Jamesa McCurdy – 18,5 km od wybrzeża Kuby na wysokości Hawany.
• 3 lutego – została przyjęta flaga stanowa Kalifornii.
• 13 lutego – założono chorwacki klub piłkarski Hajduk Split.
• 18 lutego:
  • po raz pierwszy samolot oficjalnie został użyty do przewozu przesyłek pocztowych (Poczta Lotnicza). Stało się to w Indiach, kiedy pilot Henri Pequet przewiózł 6,5 tys. listów na dystansie 13 km z miejscowości Allahabad do Naini.
  • w wyniku osuwiska wywołanego trzęsieniem ziemi w Tadżykistanie zaczęło się formować Jezioro Sareskie.
• 21 lutego – USA i Japonia podpisały w Waszyngtonie traktat o handlu i nawigacji.
• 28 lutego – sformowano Batalion Powietrzny Inżynierii Królewskiej, który obejmował 1.kompanię aerostatów (sterowce i balony obserwacyjne) stacjonującą w Farnborough i 2.kompanię samolotów na lotnisku w Larkhill (Wielka Brytania).
• 1 marca – José Batlle y Ordóñez został wybrany prezydentem Urugwaju.
• 2 marca – Ernest Monis został premierem Francji.
• 8 marca – po raz pierwszy obchodzono Dzień Kobiet.
• 12 marca – założono klub piłkarski Austria Wiedeń.
• 16 marca:
  • Las Vegas uzyskało prawa miejskie.
  • założono klub piłkarski Vasas SC.
• 19 marca – niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (712) Boliviana.
• 22 marca – założono Uniwersytet Lizboński.
• 23 marca – w londyńskiej Royal Albert Hall po raz pierwszy wykonano The March of the Women, skomponowany przez Ethel Smyth hymn ruchu brytyjskich sufrażystek.
• 24 marca – w Danii została zniesiona kara śmierci i kara chłosty.
• 25 marca – w pożarze szwalni (Triangle Shirtwaist Factory) w Nowym Jorku zginęło 146 osób, a 71 zostało rannych. Była to największa katastrofa przemysłowa w tym mieście.
• 29 marca:
  • Iwan Geszow został premierem Bułgarii.
  • Armia Stanów Zjednoczonych formalnie przyjęła pistolet Colt M1911 jako standard krótkiej ręcznej broni palnej. Dało to pistoletowi oznaczenie numerowe (M1911).
• 30 marca – Giovanni Giolitti został czwarty raz premierem Włoch.
• 2 kwietnia – w Australii przeprowadzono pierwszy spis powszechny.
• 6 kwietnia – przywódca powstania albańskiego przeciw Imperium Osmańskiemu, Dedë Gjon Luli Dedvukaj, wywiesił flagę Albanii w miejscowości Tuzi w Czarnogórze pierwszy raz od czasu Skanderbega.
• 8 kwietnia:
  • holenderski fizyk Heike Kamerlingh-Onnes odkrył zjawisko nadprzewodnictwa.
  • w wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Littleton w amerykańskim stanie Alabama zginęło 128 górników.
• 11 kwietnia – w austro-węgierskim Wiener Neustadt otwarto pierwszą szkołę lotniczą dla oficerów – kandydatów na pilotów i obserwatorów (absolwenci mieli stanowić przyszłą kadrę dowódczą cesarsko-królewskiego lotnictwa).
• 13 kwietnia – rewolucja meksykańska: rebelianci zajęli miejscowość Agua Prieta w stanie Sonora, w pobliżu granicy USA. Wojska rządowe zajęły tę miejscowość ponownie 17 kwietnia, kiedy przywódca rebeliantów Czerwony Lopez był pijany.
• 17 kwietnia – Palm Beach na Florydzie otrzymało prawa miejskie.
• 19 kwietnia – rewolucja meksykańska: oddziały rewolucyjne Francisca Madero obległy miasto Ciudad Juárez; broniący miasta generał Juan J. Navarro odmówił poddania się.
• 20 kwietnia – portugalski parlament uchwalił rozdział kościoła od państwa.
• 30 kwietnia – iskry z palącego się stogu siana spowodowały wielki pożar, który zniszczył większość budynków śródmieścia miasta Bangor w stanie Maine.
• 3 maja – w Gatczynie (Rosja) zorganizowano pierwszy kurs pilotażu dla oficerów armii carskiej (do końca roku przeszkolono 10 pilotów i 6 obserwatorów).
• 4 maja – Wilhelm Filchner wypłynął z Bremerhaven na statku Deutschland w wyprawę na Antarktydę.
• 7 maja – Ernest Rutherford opublikował swój model atomu.
• 8 maja – rewolucja meksykańska: Pancho Villa zaatakował oddziały rządowe stacjonujące w mieście Ciudad Juárez bez pozwolenia Francisca Madero. Oddziały rządowe poddały się 10 maja.
• 9 maja:
  • Adolfo Díaz został prezydentem Nikaragui.
  • założono klub piłkarski NK Olimpija Lublana.
• 11 maja:
  • wystawa futurystów w Mediolanie.
  • powstał klub piłkarski Valur Reykjavík.
• 15 maja – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych uznał międzynarodową korporację kierowaną przez Johna D. Rockefellera, Standard Oil, za „nieracjonalny” monopol. Sąd nakazał, zgodnie z „Sherman Antitrust Act” – ustawą antymonopolową, podział korporacji.
• 17 maja – rewolucja meksykańska: Porfirio Diaz został przekonany do zrezygnowania z prezydentury, jednak nie uczynił tego oficjalnie.
• 19 maja – rewolucja meksykańska: zwycięstwo chłopskiej partyzantki Emiliana Zapaty nad wojskiem federalnym w bitwie o Cuautla.
• 21 maja – rewolucja meksykańska: podpisano układ pokojowy pomiędzy rebeliantami z Madero a rządowymi oddziałami w Ciudad Juárez.
• 22 maja:
  • w Belgradzie założono organizację konspiracyjną Czarna Ręka.
  • w Paryżu powstała Międzynarodowa Federacja Kynologiczna.
• 23 maja – została uroczyście otwarta Nowojorska Biblioteka Publiczna (ang. New York Public Library).
• 24 maja – rewolucja meksykańska: oddziały rządowe ostrzelały demonstracje przeciw Porfirio Diazowi w stolicy Meksyk – około 200 osób zostało zabitych. Oficjalnie strona rządowa twierdziła, że tylko 40 osób poniosło śmierć.
• 25 maja – rewolucja meksykańska: Porfirio Díaz podpisał rezygnację z prezydentury i udał się do Veracruz. 31 maja opuścił Meksyk i udał się na wygnanie do Francji.
• 26 maja – powstała Brytyjska Partia Socjalistyczna.
• 30 maja:
  • odbył się pierwszy wyścig Indianapolis 500. Zwycięzcą został Ray Harroun, jadący samochodem marki Marmon.
  • w Nowym Jorku Amerykanin Daniel Ahearn ustanowił rekord świata w trójskoku wynikiem 15,52 m.
• 31 maja – w Belfaście, w stoczni Harland and Wolff zwodowano Titanica.
• 7 czerwca – rewolucja meksykańska: Francisco Madero przybył do stolicy Meksyku tuż po lokalnym trzęsieniu ziemi.
• 13 czerwca – w Paryżu odbyła się premiera baletu Pietruszka Igora Strawinskiego.
• 14 czerwca:
  • w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii rozpoczął się strajk marynarzy.
  • RMS Olympic wyruszył w dziewiczy rejs.
• 15 czerwca – w Nowym Jorku zarejestrowano firmę Computing Tabulating Recording, późniejszy IBM.
• 16 czerwca:
  • założono amerykański koncern informatyczny IBM.
  • ważący 772 g kamienny meteoryt uderzył w ziemię w hrabstwie Columbia w stanie Wisconsin w pobliżu wioski Kilbourn, spowodował zniszczenie stodoły.
• 17 czerwca:
  • założono Uniwersytet Islandzki w Reykjavíku.
  • Charles de Broqueville został premierem Belgii.
• 22 czerwca – Jerzy V i Maria Teck zostali koronowani w Opactwie Westminsterskim w Londynie.
• 27 czerwca – Joseph Caillaux został premierem Francji.
• 28 czerwca:
  • Paul Gautsch von Frankenthurn został po raz trzeci premierem Cesarstwa Austrii.
  • meteoryt pochodzenia marsjańskiego, później zwanym „Meteorytem z Nakhla”, uderzył w ziemię w okolicy Aleksandrii w Egipcie, rzekomo zabijając psa.
• 1 lipca:
  • pojawienie się niemieckiego okrętu SMS Panther w marokańskim porcie Agadir wzmogło napięcie międzynarodowe przed I wojną światową (drugi kryzys marokański).
  • amerykański biochemik polskiego pochodzenia Kazimierz Funk użył po raz pierwszy określenia „witamina”
• 6 lipca – por. T.G. Ellyson otrzymał pierwszą odznakę pilota sił morskich (ang. Naval Aviator) po przeszkoleniu w ośrodku przyfabrycznym przedsiębiorstwa Curtiss w kalifornijskim San Diego (data ta jest uważana za dzień powstania amerykańskiego lotnictwa sił morskich).
• 14 lipca – RMS Olympic, bliźniaczy statek Titanica, rozpoczął dziewiczy rejs.
• 24 lipca – Hiram Bingham odkrył osady Inków w Machu Piccu.
• 8 sierpnia – Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił prawo (Public Law 62-5) określające liczbę członków Izby Reprezentantów na 435 osób. Prawo weszło w życie w 1913.
• 9 sierpnia – w miejscowości Raunds w hrabstwie Northamptonshire odnotowano rekordową temperaturę 36,7 °C (98 °F). Była to najwyższa temperatura zmierzona w Wielkiej Brytanii do roku 1990.
• 10 sierpnia – po raz pierwszy brytyjscy członkowie parlamentu głosowali za przyznaniem sobie płacy.
• 22 sierpnia – w Luwrze odkryto kradzież obrazu Mona Lisa, później złodziej Vincenzo Peruggia został schwytany. W 1913 r. obraz wrócił na swe miejsce.
• 7 września – francuski poeta Guillaume Apollinaire został aresztowany. Policja podejrzewała go o kradzież obrazu Mona Lisa z muzeum w Luwrze. Później poeta został zwolniony.
• 14 września – premier Rosji Piotr Stołypin został śmiertelnie postrzelony w kijowskiej operze przez eserowca Dmitrija Bogrowa; w wyniku odniesionych obrażeń zmarł 18 września.
• 20 września – liniowiec RMS Olympic, jeden z trzech statków typu Olympic, do którego – oprócz jego samego – należał najsłynniejszy parowiec świata Titanic oraz Britannic, zderzył się z krążownikiem Royal Navy HMS Hawke w pobliżu portu Southampton.
• 25 września – francuski okręt Liberté eksplodował w porcie wojennym w Tulonie. Zginęły 204 osoby, 185 zostało rannych.
• 28 września – pod pretekstem naruszenia włoskich interesów w tureckiej Trypolitanii i Cyrenajce Włochy przedstawiły Turcji ultimatum.
• 29 września:
  • Włochy wypowiedziały wojnę Turcji.
  • została odkryta kometa Bielawskiego.
• 30 września – 78 osób zginęło po przerwaniu zapory wodnej w Austin w stanie Pensylwania.
• Październik – pierwsza konferencja fizyków w Międzynarodowym Instytucie Fizyki i Chemii Solvay w Brukseli. Przewodniczył jej fizyk holenderski Hendrik Antoon Lorentz, najmłodszym uczestnikiem konferencji był Albert Einstein. W konferencji uczestniczyła również Maria Skłodowska-Curie.
• 10 października:
  • w Chinach wybuchła rewolucja Xinhai.
  • Robert Laird Borden został ósmym z rzędu premierem Kanady.
• 16 października – rewolucja meksykańska: Felix Diaz, bratanek Porfirio Diaza, zajął port Veracruz. Było to przejawem rebelii przeciw prezydentowi Francisco Madero.
• 18 października – rewolucja w Chinach pod przewodnictwem Sun Jat-sena obaliła ostatniego cesarza Chin z dynastii Qing Puyi (cesarz Puyi oficjalnie abdykował 12 lutego 1912 roku).
• 24 października:
  • Winston Churchill objął urząd Pierwszego Lorda Admiralicji.
  • Orville Wright w Karolinie Północnej ustanowił rekord długości czas przebywania w powietrzu wykorzystując szybowiec. Rekord ten wyniósł 9.45,0 s. i utrzymał się przez następne 10 lat.
• 29 października – reprezentacja Luksemburga w piłce nożnej rozegrała pierwszy oficjalny mecz, przegrywając z Francją 1:4.
• 1 listopada – pierwsze rzekome użycie samolotów w celach militarnych; dokonali tego Włosi podczas działań bojowych przeciw Turkom w Trypolitanii (inne źródła podają datę 5 marca 1912 jako samolotów rozpoznawczych i 16 października 1912 – pierwsze bombardowanie przez pilotów bułgarskich).
• 3 listopada – samochód Chevrolet oficjalnie wszedł do sprzedaży, by konkurować z produkowanym przez Forda modelem T.
• 4 listopada:
  • paryski dziennik Le Journal opublikował artykuł o romansie Marii Skłodowskiej-Curie i fizyka Paula Langevina, co wywołało nagonkę na M. Skłodowską, oskarżaną o „rozbijanie zdrowej francuskiej rodziny”.
  • podpisano porozumienie francusko-niemieckie, w którym strona niemiecka zrezygnowała z pretensji do Maroka, w zamian za powierzchnię 275 tys. km² w Kongu oraz działalność firm niemieckich w Maroku na równych prawach z francuskimi.
  • w Danii zwodowano pierwszy statek oceaniczny z silnikiem Diesla o nazwie „Selandia”.
• 5 listopada – wojna włosko-turecka: armia włoska zajęła Trypolis i Cyrenajkę. Parlament włoski potwierdził aneksję byłych ziem Imperium Osmańskiego w dniu 25 lutego 1912.
• 6 listopada – Francisco Madero został prezydentem Meksyku.
• 9 listopada – zwodowano największy żaglowiec w historii France II.
• 11 listopada:
  • Rosja zajęła północną Persję.
  • wielki pożar wybuchł w mieście Visoko w Bośni i Hercegowinie, 450 budynków spłonęło.
  • anomalia pogodowa we wschodnich stanach środkowo-północnych (ang. Midwest) w USA; w wielu miejscowościach w tym samym dniu odnotowano rekordowe wysokie temperatury powietrza i rekordowe niskie temperatury.
• 15 listopada – książę Louis Honoré Charles Antoine de Grimaldi, późniejszy władca Księstwa Monako jako Ludwik II Grimaldi, oficjalnie uznał swoją nieślubną córkę Charlotte Louvet jako spadkobierczynię tronu.
• 16 listopada:
  • trzęsienie ziemi w Szwabii w południowych Niemczech.
  • w Colombes, Francuz Jean Bouin ustanowił rekord świata w biegu na 10 000 m wynikiem 30.58,8 s.
• 22 listopada – wojna włosko-turecka: zwycięstwo Turków w bitwie o Tobruk.
• 23 listopada – w tygodniku L’Oeuvre opublikowano listy miłosne Marii Skłodowskiej-Curie i Paul Langevina.
• 24 listopada – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Ewa z muzyką Ferenca Lehára.
• 30 listopada – prezydent Meksyku Francisco Madero jako pierwsza głowa państwa na świecie odbył lot samolotem.
• 9 grudnia – Khalifa ibn-Kharub został sułtanem Zanzibaru.
• 11 grudnia:
  • w mieście Nowe Delhi Jerzy V i Maria Teck zostali koronowani na cesarza i cesarzową Indii.
  • Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla z dziedziny chemii. Pierwszy raz otrzymała tę nagrodę wraz z mężem Pierre’em Curie i Henrim Becquerelem za pracę w dziedzinie fizyki w 1903.
• 12 grudnia – stolica Indii została przeniesiona z Kalkuty do Nowego Delhi (ang. New Delhi).
• 14 grudnia – Roald Amundsen zdobył biegun południowy.
• 18 grudnia – w Moderne Galerie Heinrich Thannhauser w Monachium otwarto pierwszą wystawę grupy artystów-ekspresjonistów, znanej pod nazwą Błękitny Jeździec.
• 21 grudnia – anarchistyczny gang (Bonnot gang), operujący na terenie Francji i Belgii w latach 1911–1912, dokonał swego pierwszego rabunku.
• 23 grudnia – Konstanty Stanisławski i Edward Gordon Craig przedstawieniem Hamleta otwarli Moskiewski Teatr Sztuki.
• 24 grudnia – otwarto szybką linię kolejową (ang. Lackawanna Cutoff) o długości 45,8 km (28,45 mili), łączącą Port Morris w stanie New Jersey i Slateford w stanie Pensylwania.
• 27 grudnia – po raz pierwszy wykonano pieśń Jana Gana Mana skomponowaną przez Rabindranatha Tagore’a, której pierwsza zwrotka w 1950 roku została ustanowiona hymnem Indii.
• 29 grudnia:
  • Sun Jat-sen został pierwszym prezydentem Republiki Chińskiej.
  • Mongolia uzyskała niepodległość (od Mandżurii).

• Skonstruowano pierwszą maszynę do pisania w języku urdu.
• W Kanadzie powstała pierwsza na świecie agencja rządowa (ang. Parks Canada) zajmująca się parkami narodowymi.
• Opublikowano najsłynniejsze, jedenaste wydanie (1910–1911) Encyklopedii Britannica (ang. Encyclopædia Britannica Eleventh Edition).
• Ernest Rutherford wydedukował istnienie cząstek elementarnych jądra atomowego na podstawie eksperymentów z pierwiastkami radioaktywnymi.
• Heike Kamerlingh Onnes odkrył zjawisko nadprzewodnictwa.
• Powołano 2 parlamenty krajowe (Landstingi), jeden dla północnej Grenlandii i jeden dla południowej (połączone w 1951).

Urodzili się

• 1 stycznia – Roman Totenberg, polski skrzypek (zm. 2012)
• 6 stycznia:
  • Kazimierz Rudzki, polski aktor (zm. 1976)
  • Jan Wasiewicz, polski piłkarz (zm. 1976)
• 8 stycznia – Maryla Freiwald, polska lekkoatletka (zm. 1962)
• 10 stycznia – Kazimierz Guzik, polski geolog, specjalista w zakresie kartografii geologicznej i tektoniki (zm. 1970)
• 16 stycznia:
  • Włodzimierz Lechowicz, polski polityk, minister aprowizacji i handlu (zm. 1986)
  • Antoni Majak, polski śpiewak operowy (bas), reżyser teatralny, pedagog muzyczny (zm. 1994)
  • Franciszek Nogalski, polski duchowny katolicki, Sługa Boży (zm. 1939)
• 18 stycznia – José María Arguedas, peruwiański pisarz tworzący (zm. 1969)
• 19 stycznia:
  • Hayden C. Covington, amerykański radca prawny Towarzystwa Strażnica Świadków Jehowy (zm. 1978)
  • Eugeniusz Oksanicz, kapitan Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1945)
• 23 stycznia – Tola Korian, polska aktorka, pieśniarka (zm. 1983)
• 25 stycznia – Kurt Maetzig, niemiecki reżyser (zm. 2012)
• 31 stycznia:
  • Anna Komołowa, rosyjska aktorka (zm. 2001)
  • Baba Wanga, bułgarska mistyczka (zm. 1996)
  • Władysław Mazurkiewicz, seryjny morderca, zwany „eleganckim mordercą” (zm. 1957)
• 3 lutego – Jehan Alain, francuski kompozytor (zm. 1940)
• 6 lutego – Ronald Reagan, amerykański aktor i prezydent w latach 1981–1989 (zm. 2004)
• 11 lutego:
  • Edward Rączkowski, polski aktor (zm. 1990)
  • Carl Seyfert, amerykański astronom (zm. 1960)
• 12 lutego – Wanda Szajowska, polska pianistka i superstulatka, najstarsza Polka (zm. 2022)
• 13 lutego – Wincenty Urban, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy gnieźnieński i wrocławski (zm. 1983)
• 18 lutego:
  • Stefan Mustafa Jasiński, polski duchowny muzułmański, imam (zm. 2015)
  • Hertha Natzler, austriacka aktorka, piosenkarka (zm. 1985)
• 22 lutego – Józef Perpina Nacher, hiszpański prawnik i dziennikarz, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
• 24 lutego – Włodzimierz Reczek, polski prawnik, działacz sportowy, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2004)
• 25 lutego – Wacław Rózga, polski polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1982)
• 26 lutego – Kazimierz Poreda, polski śpiewak operowy (bas) (zm. 1990)
• 28 lutego – Otakar Vávra, czeski reżyser i scenarzysta filmowy, pedagog (zm. 2011)
• 1 marca – Engelmar Unzeitig, niemiecki duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1945)
• 3 marca:
  • Janina Adamczyk, polska chemiczka (zm. 2013)
  • Jean Harlow, amerykańska aktorka (zm. 1937)
• 6 marca:
  • Heinrich Homann, niemiecki polityk (zm. 1994)
  • Henryk Vogler, polski pisarz, krytyk literacki i teatralny (zm. 2005)
• 7 marca – Stefan Kisielewski, polski prozaik, publicysta, kompozytor, krytyk muzyczny, współzałożyciel i członek Unii Polityki Realnej (zm. 1991)
• 12 marca:
  • Leon Kaczmarek, polski toponimista, logopeda (zm. 1996)
  • Wiesław Mirecki, polski aktor (zm. 1991)
• 13 marca – Józef Kowalski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
• 15 marca – Helena Merenholc, polska psycholog dziecięca, pedagog (zm. 1997)
• 16 marca – Josef Mengele, niemiecki lekarz, zbrodniarz wojenny (zm. 1979)
• 18 marca – Achilles Puchała, polski franciszkanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1943)
• 21 marca – Stanisław Strugarek, polski redaktor radiowy (zm. 1965)
• 24 marca – Joseph Barbera, amerykański twórca filmów animowanych (zm. 2006)
• 28 marca:
  • Tadeusz Gede, polski polityk, wicepremier, dyplomata (zm. 1982)
  • Józef Popielas, polski ekonomista, polityk, minister komunikacji (zm. 2005)
• 1 kwietnia – Jerzy Ustupski, polski narciarz i wioślarz, olimpijczyk (zm. 2004)
• 2 kwietnia – Zygmunt Zintel, polski aktor (zm. 1990)
• 3 kwietnia – Stanisława Walasiewicz, polsko-amerykańska lekkoatletka (zm. 1980)
• 4 kwietnia – Václav Čtvrtek, czeski pisarz, autor dobranocek i książek dla dzieci (zm. 1976)
• 8 kwietnia:
  • Melvin Calvin, amerykański fizykochemik (zm. 1997)
  • Emil Cioran, rumuński pisarz (zm. 1995)
• 9 kwietnia – Rafał Arnáiz Barón, hiszpański trapista, święty katolicki (zm. 1938)
• 14 kwietnia – Teodor Romża, biskup eparchii mukaczewskiej kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-rusińskiego, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1947)
• 18 kwietnia – Wilhelm Banse, niemiecki polityk (zm. 1965)
• 23 kwietnia:
  • Józef Cyrankiewicz, polski działacz socjalistyczny, premier Polski (zm. 1989)
  • Ronald Neame, brytyjski reżyser (zm. 2010)
• 1 maja – Leon Majman, polski dyplomata, działacz robotniczy, więzień polityczny (zm. 2007)
• 5 maja – Andor Lilienthal, węgierski szachista (zm. 2010)
• 7 maja – Ishirō Honda (jap. 本多猪四郎), japoński reżyser, twórca m.in. Godzilli (zm. 1993)
• 11 maja – Zdzisław Henneberg, polski pilot myśliwski (zm. 1941)
• 16 maja – Tadeusz Etter, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy poznański (zm. 1984)
• 17 maja:
  • Lisa Fonssagrives, szwedzka modelka (zm. 1992)
  • Maureen O’Sullivan, irlandzka aktorka, matka aktorki Mii Farrow (zm. 1998)
• 20 maja – Mieczysław Lesz, polski ekonomista i działacz polityczny (zm. 1998)
• 23 maja – Józef Hurwic, polski fizykochemik (zm. 2016)
• 27 maja:
  • Hubert Humphrey, amerykański polityk, wiceprezydent USA (zm. 1978)
  • Maria Kaniewska, polska scenarzystka, reżyserka i aktorka (zm. 2005)
  • Teddy Kollek (hebr. טדי קולק), izraelski polityk, wieloletni burmistrz Jerozolimy (zm. 2007)
• 30 maja:
  • Sylwester Arnau y Pasqüet, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
  • Feliks Czaplicki, polski koszykarz, trener (zm. 1939)
• 31 maja – Maurice Allais, francuski ekonomista, laureat Nagrody Nobla (zm. 2010)
• 13 czerwca – Luis Walter Alvarez, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1988)
• 17 czerwca – Wiktor Niekrasow, radziecki pisarz-prozaik i dysydent (zm. 1987)
• 20 czerwca – Paul Pietsch, niemiecki kierowca wyścigowy (zm. 2012)
• 21 czerwca:
  • Hanna Malewska, polska pisarka (zm. 1983)
  • Witold Wenclik, polski prawnik, samorządowiec, prezydent Białegostoku, poseł do KRN i na Sejm Ustawodawczy (zm. 1993)
• 22 czerwca – Cecylia Glücksburg, grecka księżniczka (zm. 1937)
• 24 czerwca:
  • Władysław Mączkowski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
  • Ernesto Sábato, pisarz argentyński pochodzenia włoskiego (zm. 2011)
• 25 czerwca – William Howard Stein, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1972 (zm. 1980)
• 26 czerwca:
  • Mildred Didrikson, amerykańska sportsmenka (zm. 1956)
  • Eusebio Hernández, chilijski koszykasz (zm. 1997)
• 28 czerwca – Edward Dietz – polski duchowny luterański (zm. 1988)
• 29 czerwca – Bernard Herrmann, amerykański kompozytor muzyki filmowej (zm. 1975)
• 30 czerwca:
  • Czesław Miłosz, polski poeta, laureat Nagrody Nobla z dziedziny literatury w roku 1980 (zm. 2004)
  • Camilla Mondral, polska lekkoatletka, tłumaczka, działaczka stowarzyszeń polsko-węgierskich, pisarka (zm. 2002)
• 1 lipca – Siergiej Sokołow, radziecki dowódca wojskowy (zm. 2012)
• 5 lipca:
  • Anna Burdówna, polska harcerka, pedagog (zm. 2010)
  • Georges Pompidou, francuski polityk, premier Francji i prezydent (zm. 1974)
  • Alojzy Sitko, polski piłkarz, reprezentant kraju w piłce nożnej (zm. 1989)
• 8 lipca – Grzegorz Frąckowiak, polski werbista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1943)
• 9 lipca – John Archibald Wheeler, amerykański fizyk (zm. 2008)
• 13 lipca – Wisława Noskiewicz, polska gimnastyczka (zm. 1991)
• 14 lipca – Tadeusz Fijewski, polski aktor teatralny i filmowy (zm. 1978)
• 16 lipca – Ginger Rogers, amerykańska tancerka i aktorka (zm. 1995)
• 17 lipca:
  • Yang Jiang, chińska pisarka i tłumaczka (zm. 2016)
  • Marta Majowska, polska gimnastyczka (zm. 2001)
• 20 lipca – Loda Halama, polska tancerka i aktorka (zm. 1996)
• 21 lipca – Marshall McLuhan, kanadyjski teoretyk komunikacji, autor koncepcji „globalnej wioski” (zm. 1980)
• 25 lipca - Anna Breuer-Mosler, polska lekkoatletka, sprinterka i skoczkini w dal (zm. ?)
• 31 lipca – Zygmunt Szkocny, twórca najmniejszej książki świata (zm. 2003)
• 1 sierpnia – Pericle Felici, włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 1982)
• 6 sierpnia – Norman Gordon, południowoafrykański krykiecista (zm. 2014)
• 7 sierpnia – Jan Pietraszko, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy krakowski (zm. 1988)
• 8 sierpnia – Helena Gałkowska, polska artystka, projektantka tkanin (zm. 1992)
• 13 sierpnia – Jan Prassek, niemiecki duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1943)
• 17 sierpnia – Michaił Botwinnik (ros. Михаил Моисеевич Ботвинник), rosyjski szachista, arcymistrz (zm. 1995)
• 20 sierpnia – Edward Muller, niemiecki duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1943)
• 2 września – Czesław Janczarski (wł. Jan Antkiewicz), polski pisarz i poeta, twórca postaci Misia Uszatka (zm. 1971)
• 3 września – Laura Allende Gossens, chilijska polityk (zm. 1981)
• 10 września:
  • Nelly Omar, argentyńska piosenkarka i aktorka (zm. 2013)
  • Renée Simonot, francuska aktorka, matka Catherine Deneuve (zm. 2021)
• 12 września – Edward Szostak, polski koszykarz (zm. 1990)
• 13 września – Franciszek Frąckowiak, polski działacz polityczny prezydent Poznania (zm. 1978)
• 19 września – William Golding, brytyjski pisarz, poeta, laureat Nagrody Nobla (zm. 1993)
• 21 września – Clair Engle, amerykański polityk, senator ze stanu Kalifornia (zm. 1964)
• 24 września – Konstantin Czernienko, sekretarz generalny KC KPZR i przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR (zm. 1985)
• 30 września:
  • Laurencja Garasimiw, józefitka, błogosławiona katolicka (zm. 1952)
  • Edward Muszyński, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy kielecki (zm. 1968)
• 3 października – Harro Dicks, niemiecki reżyser (zm. 2013)
• 5 października – Zbigniew Czeczot-Gawrak, polski filmoznawca, historyk i teoretyk filmu, publicysta i wykładowca uniwersytecki (zm. 2009)
• 13 października – Marzena Skotnicówna, polska taterniczka (zm. 1929)
• 17 października – Irmina Popławska, polska tenisistka (zm. 2008)
• 30 października – Wanda Błeńska, polska lekarka, misjonarz (zm. 2014)
• 31 października:
  • Eugeniusz Iwańczyk-Wiślicz, polski wojskowy i polityk, wojewoda kielecki (zm. 1995)
  • Włodzimierz Sedlak, polski ksiądz, profesor, twórca polskiej szkoły bioelektroniki i elektromagnetycznej teorii życia (zm. 1993)
• 1 listopada – Samuel Warren Carey, australijski geolog, współodkrywca procesu spreadingu i współpomysłodawca modelu „ekspandującej Ziemi” (zm. 2002)
• 2 listopada – Odiseas Elitis, grecki poeta (zm. 1996)
• 3 listopada – Elżbieta Rogala, polska superstulatka, najstarsza Polka
• 4 listopada – Dmytro Klaczkiwski (ukr.: Дмитро Семенович Клячківський), ukraiński działacz nacjonalistyczny, pułkownik UPA, jeden z inicjatorów i główny kierujący rzezią wołyńską (zm. 1945)
• 7 listopada – Władysław Zachariasiewicz, polski działacz społeczno-polityczny Polonii amerykańskiej, weteran II wojny światowej (zm. 2016)
• 17 listopada – Vilma Degischer, austriacka aktorka (zm. 1992)
• 20 listopada – Jean Shiley, amerykańska lekkoatletka, skoczkini wzwyż (zm. 1998)
• 24 listopada – Choi Seung-hee, koreańska tancerka (zm. 1969)
• 26 listopada – Robert Marchand, francuski kolarz (zm. 2021)
• 1 grudnia – Czesław Browiński, polski działacz komunistyczny, prezydent Olsztyna (zm. 1972)
• 4 grudnia – Andrzej Szalawski, polski aktor (zm. 1986)
• 5 grudnia – Władysław Szpilman, polski pianista (zm. 2000)
• 8 grudnia – Lee J. Cobb, amerykański aktor (zm. 1976)
• 10 grudnia – Henryk Kozubski, polski malarz i działacz społeczny (zm. 2021)
• 13 grudnia – Trygve Haavelmo, norweski ekonomista i ekonometryk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1999)
• 20 grudnia – Helena Michalewicz, polska nauczycielka, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1978)
• 24 grudnia – Stanisław Hanyż, oficer GL-AL i UB (zm. 1969)
• 25 grudnia – Louise Bourgeois, rzeźbiarka amerykańska (zm. 2010)
• 29 grudnia – Klaus Fuchs, niemiecki fizyk, radziecki szpieg (zm. 1988)

Zmarli

• 5 stycznia – Marcelina Darowska, polska zakonnica, współzałożycielka niepokalanek, błogosławiona katolicka (ur. 1827)
• 29 stycznia – Wacław Nałkowski, polski geograf i publicysta (ur. 1851)
• 1 marca – Jacobus Henricus van ’t Hoff, holenderski chemik, laureat pierwszej Nagrody Nobla (ur. 1852)
• 24 marca – Maria Serafina od Najświętszego Serca (Klotylda Micheli), włoska zakonnica, założycielka Instytutu Sióstr od Aniołów, błogosławiona katolicka (ur. 1849)
• 10 kwietnia – Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, litewski kompozytor, malarz i grafik (ur. 1875)
• 16 kwietnia – Leopold Świerz, polski taternik i badacz Tatr (ur. 1835)
• 18 maja – Gustav Mahler, austriacki kompozytor i dyrygent (ur. 1860)
• 4 czerwca – Viktor Uhlig, austriacki paleontolog i geolog (ur. 1857)
• 17 czerwca – Hermann Rumpelt, niemiecki taternik, alpinista i fizyk (ur. 1883)
• 23 czerwca – Heinrich Hofmann, niemiecki malarz (ur. 1824)
• 26 czerwca:
  • Karl Jenne, niemiecki taternik (ur. 1879)
  • Ludwig Koziczinski, niemiecki taternik, budowniczy (ur. 1869)
• 5 lipca – George Johnstone Stoney, irlandzki fizyk (ur. 1826)
• 22 lipca – Józef Kościelski, poeta, dramaturg, wielkopolski działacz polityczny (ur. 1845)
• 25 lipca – Maria Salles, hiszpańska zakonnica, święta katolicka (ur. 1848)
• 8 września – Jan Puzyna, biskup krakowski, który jako ostatni w historii użył instrumentu prawnego zwanego ekskluzywą, by na konklawe w 1903 r. w imieniu cesarza Franciszka Józefa zawetować wybór Mariana Rampolli na papieża (ur. 1842)
• 12 września – Christian Gerhard Leopold, niemiecki ginekolog, twórca klasycznych chwytów do badania ciężarnych (ur. 1846)
• 18 września – Piotr Stołypin (ros. Пётр Аркадьевич Столыпин), rosyjski polityk, premier (ur. 1862)
• 30 września – Franciszek Kostrzewski, polski malarz, ilustrator i rysownik (ur. 1826)
• 1 października – Wilhelm Dilthey, niemiecki filozof (ur. 1833)
• 23 października – Stanisław Stojałowski, polski duchowny katolicki, polityk i działacz ludowy w Galicji (ur. 1845)
• 29 października:
  • Wanda Podgórska, polska pisarka (ur. 1859)
  • Joseph Pulitzer, amerykański dziennikarz i wydawca, fundator nagrody swojego imienia (ur. 1847)
• 9 grudnia – Bernard Maria Silvestrelli, włoski pasjonista, błogosławiony katolicki (ur. 1831)
• 29 grudnia – Edmund Biernacki, polski lekarz, patolog i neurolog, filozof medycyny (ur. 1866)

Zdarzenia astronomiczne

• 28 kwietnia – całkowite zaćmienie Słońca

Nagrody Nobla

• z fizyki – Wilhelm Wien
• z chemii – Maria Skłodowska-Curie
• z medycyny – Allvar Gullstrand
• z literatury – Maurice Maeterlinck
• nagroda pokojowa – Tobias Asser, Alfred Fried

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 23 lutego
• Ostatki: 28 lutego
• Popielec: 1 marca
• Niedziela Palmowa: 9 kwietnia
• Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 11 kwietnia
• Wielki Czwartek: 13 kwietnia
• Wielki Piątek: 14 kwietnia
• Wielka Sobota: 15 kwietnia
• Wielkanoc: 16 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny: 17 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 25 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 4 czerwca
• Boże Ciało: 15 czerwca

Przypisy