1924 w Wojsku Polskim

Kalendarium Wojska Polskiego 1924 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1924.

Luty

3 lutego

  • W Skierniewicach zmarł por. Stanisław II Szokalski z 10 pp[1] (ur. 28 października 1898), odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych[2].

Marzec

11 marca

  • w Dzienniku Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych został ogłoszony rozkaz L.dz. O.I. Szt. Gen. 1733.Org. generała dywizji Władysława Sikorskiego w sprawie ustalenia zasad pisowni w rozkazach, rozporządzeniach i instrukcjach, regulaminach i korespondencji wojskowej[3]. W sprawie „numerowania” oddziałów zostały przyjęte następujące zasady:
cyfrą arabską oznacza się drużyny, kompanie, pułki, brygady, dywizje i armie,
cyfrą rzymską oznacza się sekcje w drużynie[4], plutony w kompaniach, bataliony i dywizjony w pułkach oraz korpusy,
samodzielne bataliony i dywizjony oznacza się cyfrą arabską np. 1 dywizjon artylerii konnej lub 2 batalion sanitarny,
bataliony, które nie mają numeracji porządkowej wewnątrz pułków (np. bataliony saperów, łączności i kolejowe) również oznacza się cyfrą arabską,
w numeracji okręgów korpusów, oddziałów Sztabu Generalnego i departamentów Ministerstwa Spraw Wojskowych pozostawiono dotychczas przyjęty sposób oznaczenia cyfrą rzymską[5]

26 marca

  • W Skierniewicach zmarł por. Antoni Bössler (ur. 1898), oficer 48 pp[6], żołnierz Legionów Polskich, odznaczony Krzyżem Walecznych[7] i pośmiertnie Krzyżem Niepodległości[8]

Kwiecień

3 kwietnia

  • Minister Spraw Wojskowych powierzył pułkownikowi przydzielonemu do Sztabu Generalnego inżynierowi Wacławowi Marcolla pełnienie obowiązków szefa Departamentu VI Wojsk Technicznych[9]. Pułkownik Marcolla pełnił obowiązki do czasu reorganizacji Departamentu V i VI MSWojsk. Za ten okres służby otrzymał pochwałę ministra spraw wojskowych, ogłoszoną 10 lipca 1925 na łamach „Polski Zbrojnej”[10].

9 kwietnia

29 kwietnia

  • Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski, w związku z wprowadzeniem organizacji kawalerii na stopie pokojowej, przemianował wszystkie instytucje, formacje i zakłady mające w nazwie wyraz „jazdy” na „kawalerii”[11].
  • Generał broni Lucjan Żeligowski, w imieniu Prezydenta RP, wręczył chorągiew 39 Pułkowi Piechoty Strzelców Lwowskich[12].
  • Do Warszawy przyjechał pociąg specjalny ze 108 repatriantami, wymienionymi w Stołpcach na komunistów. Wśród powracających byli między innymi oficerowie byłej marynarki rosyjskiej, kapitanowie 2 rangi: Roman Brylewski, Aleksander Zdankiewicz, Ignacy Szaniawski i Rafał Czeczot, kapitanowie Eugeniusz Jóźwikiewicz i Mieczysław Ślaski oraz oficerowie byłej armii rosyjskiej: płk Burhardt, kpt. Pietkiewicz, por. Teodozy Szytow, por. Ernest Rajski, por. Leon Łastowski i ppor. Feliks Andrzejowski. Ponadto inżynierowie marynarki Mikołaj Berens i Roman Brelewski[13].

Maj

14 maja

  • W Otwocku zmarł por. gosp. Wacław Łapczyński z Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr III w Grodnie[14], żołnierz Legionów Polskich[15], 17 marca 1932 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości[16], urodzony w 1891 w Piasecznie, w rodzinie Józefa i Celestyny ze Skaryszewskich[17].

18 maja (niedziela)

20 maja (wtorek)

23 maja

  • sformowany został w Toruniu 4 pułk lotniczy w miejsce zlikwidowanej Szkoły Obserwatorów i Strzelców Lotniczych, dowódcą pułku został ppłk pil. Roman Florer[20]

Czerwiec

13 czerwca

22 czerwca

25 czerwca

  • W Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu zostało przeprowadzone pierwsze w Polsce strzelanie przeciwlotnicze do celu rzeczywistego. Rękaw ciągniony był na 300 m linie za samolotem pilotowanym przez sierż. Jana Krajewskiego z 4 Pułku Lotniczego (obserwatorem był por. Jan II Wajda). Cel zwalczały obsługi karabinów maszynowych[23]. Obaj członkowie załogi samolotu zginęli śmiercią lotnika. Porucznik obserwator Jan Wajda 27 października 1924 roku w Biedrusku, natomiast starszy sierżant pilot Jan Krajewski 24 lutego 1927 roku[24].

Lipiec

1 lipca

  • Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zmienił „dotychczasową nazwę terenu przynależnego do centralnych składów amunicji Nr 2 w Dęblinie: «Baraki Leśne» na «Stawy»”[25]

9 lipca

  • weszła w życie ustawa z dnia 3 czerwca 1924 o poczcie, telegrafie i telefonie:
Minister Spraw Wojskowych mógł zarządzić we własnym zakresie działania zakładanie, utrzymywanie i używanie oddzielnych urządzeń telegraficznych i telefonicznych, służących do celów obrony Państwa i do celów służbowych;
Ministrowie Przemysłu i Handlu i Spraw Wojskowych zostali zobligowani do ustalenia zasady i określenia wypadków, w których władze wojskowe czynić to będą jedynie po porozumieniu się z zarządem Poczt i Telegrafu.
Minister Spraw Wojskowych mógł żądać Ministra Przemysłu i Handlu cofnięcia koncesji lub zezwolenia osobom prywatnym w wypadku niedotrzymania warunków koncesji lub zezwolenia lub naruszenia postanowień ustawy;
od opłat pocztowych zwolnione zostały przesyłki, dotyczące jeńców wojennych i osób internowanych, przesyłki przeznaczone dla tych osób lub przez nie wysyłane w granicach, ustalonych światową umową pocztową, a także przesyłki poczty polowej w granicach, określonych przepisami dla poczt polowych;
od opłaty telegraficznej zostały zwolnione telegramy władz wojskowych w czasie mobilizacji i wojny;
od opłaty telefonicznej zostały zwolnione rozmowy telefoniczne władz wojskowych w czasie mobilizacji i wojny[26]

25 lipca

  • weszła w życie ustawa z dnia 20 czerwca 1924 roku o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów Polskiej Marynarki Wojennej[27].

Sierpień

1 sierpnia

4 sierpnia

17 sierpnia

  • Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski powierzył generałowi brygady Włodzimierzowi Zagórskiemu pełnienie obowiązków szefa Departamentu IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, a na stanowisko szefa Departamentu X Przemysłu Wojennego M.S.Wojsk. mianował generała brygady inżyniera Aleksandra Litwinowicza[30]

23 sierpnia

  • W Warszawie pod przewodnictwem Ministra Spraw Wojskowych generała dywizji Władysława Sikorskiego oraz udziale Ministra Spraw Wewnętrznych Zygmunta Hübnera, szefa Administracji Armii, generała dywizji Stefana Majewskiego, I zastępcy szefa Sztabu Generalnego generała brygady Edmunda Kesslera, a także szefów poszczególnych oddziałów Sztabu Generalnego odbyła się konferencja „celem omówienia głównych zarysów organizacji korpusu straży granicznej”[31].
  • W Częstochowie zginął tragicznie pułkownik Jerzy Krynicki, dowódca 7 Pułku Artylerii Polowej[32].

Wrzesień

1 września

  • Minister Spraw Wojskowych zwolnił generała brygady Henryka Minkiewicza ze stanowiska zastępcy dowódcy Okręgu Korpusu Nr I i oddał go do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych w charakterze dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza.

9 września

12 września

17 września

19 września

21 września

24 września

  • Prezydent RP podpisał rozporządzenie o sposobie przeprowadzenia wyboru przy awansach oficerów w roku 1924 oraz rozporządzenie zmieniające rozporządzenie z dnia 1 września 1923 roku o zasadach dotyczących starszeństwa przy awansach, oraz sposobu przeprowadzenia wyboru na stopnie generalskie. Oba akty weszły w życie z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Ustaw RP, co nastąpiło 6 listopada 1924 roku[35].

29 września

30 września

Październik

14-16 października

14 października (wtorek)

  • w sali szermierczej Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie odbyła się uroczystość rozdania dyplomów i wręczenia odznak absolwentom III Kursu Doszkolenia 1923–1924
  • o godz. 11.00 na dworcu kolejowym w Paryżu powitano Ministra Spraw Wojskowych generała dywizji Władysława Sikorskiego, który przybył w towarzystwie pułkowników: Tadeusza Kutrzeby, Maksymiliana Kukowskiego i Michała Żymierskiego oraz kapitana Stanisława Dygata, francuskie władze wojskowe reprezentował szef Gabinetu Ministra Wojny, generał Jean Vidalon[38]
  • ORP „Warta” pod dowództwem komandora porucznika Mieczysława Burhardta wpłynęła do portu w Cherbourgu
  • w Poselstwie Polskim w Paryżu generał Sikorski spotkał się z attaché wojskowym, pułkownikiem SG Juliuszem Kleebergiem oraz wyższymi polskimi oficerami studiującymi we francuskiej Wyższej Szkole Wojennej (franc. École Supérieure de Guerre)
  • poseł RP w Paryżu Alfred Chłapowski wydał oficjalne przyjęcie dla polskich i francuskich wojskowych, w przyjęciu udział wzięli między innymi generał Sikorski, marszałek Ferdinand Foch, Minister Wojny Charles Nollet i Minister Marynarki Wojennej Jacques-Louis Dumesnil[39]

18 października (sobota)

  • odbyła się konferencja generała Sikorskiego z szefem francuskiego Sztabu Generalnego, generałem Debeney, a następnie z Ministrem Wojny Charles Nollet, śniadanie wydane przez marszałka Focha na cześć polskiego Ministra Spraw Wojskowych, w godzinach popołudniowych generał Sikorski wziął udział w pogrzebie Anatole France, w charakterze przedstawiciela polskiego rządu

19 października (niedziela)

20 października (poniedziałek)

21 października (wtorek)

24 października (piątek)

  • zakończono zawody konne o mistrzostwo armii, pierwsze miejsce zdobyła drużyna 16 pułku ułanów, a indywidualnie zwyciężył porucznik Zgorzelski z 15 pułku ułanów
  • 29 października (środa)
  • Minister Wojny Charles Nollet wydał śniadanie na cześć generała Sikorskiego, przed śniadaniem szef Sztabu Generalnego, generał Marie-Eugène Debeney odznaczył generała Sikorskiego Wielką Wstęgą Legii Honorowej, pułkownicy Kutrzeba i Żymierski zostali odznaczeni Krzyżami Oficerskimi Legii Honorowej, a kapitan Dygat - Krzyżem Kawalerskim[42]

Listopad

16 listopada (niedziela)

11 listopada

  • w Dzienniku Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych zostały ogłoszone trzy rozkazy generała dywizji Władysława Sikorskiego: „awanse na stopnie generalskie w r. 1924”, „o przeprowadzeniu awansów w r. 1924” i „przeprowadzenie awansów oficerów korpusu kontrolerów w 1924”[43]. Zgodnie z wymienionymi rozporządzeniami i rozkazami awanse generałów w roku 1924 miały być przeprowadzone z wyboru. Na stopień generała broni mogło być mianowanych sześciu generałów dywizji, na stopień generała dywizji – czternastu generałów brygady, a na stopień generała brygady – trzydziestu pięciu pułkowników, w tym dwóch pułkowników korpusu kontrolerów. Wnioskami o awans na stopień generała broni zostali objęci wszyscy generałowie dywizji uwzględnieni na liście starszeństwa oficerów zawodowych, opublikowanej w „Roczniku Oficerskim 1923”, do liczby starszeństwa „16” włącznie.

22 listopada

  • Weszła w życie Ustawa z dnia 18 lipca 1924 o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego[44]. Zgodnie z ustawą żołnierze Wojska Polskiego dzielili się na szeregowych i oficerów. Z kolei szeregowi dzielili się na szeregowców i podoficerów, a według stosunku do służby wojskowej na szeregowych: wojska stałego, rezerwy, pospolitego ruszenia i nadterminowych oraz podoficerów zawodowych. Każdy szeregowy mógł zostać oficerem jeżeli spełniał warunki określone w ustawie o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów WP. Podstawowe obowiązki i prawa szeregowych marynarki wojennej określała odrębna ustawa. Ustanowione zostały następujące stopnie szeregowych: szeregowiec, starszy szeregowiec, kapral, plutonowy, sierżant i starszy sierżant. Szeregowcy mogli otrzymywać tytularne stopnie podoficerskie. Dotychczasowe stopnie sierżantów sztabowych, wachmistrzów sztabowych i ogniomistrzów sztabowych zostały przemianowane na starszych sierżantów, starszych wachmistrzów i starszych ogniomistrzów. Przemianowaniu podlegali także majstrowie wojskowi: młodsi majstrowie wojskowi na podmajstrzych wojskowych, majstrowie wojskowi z oznakami plutonowych na młodszych majstrów wojskowych, a majstrowie wojskowi z oznakami sierżantów na majstrów wojskowych.

Grudzień

5-11 grudnia

10 grudnia (środa)

  • Prezydent RP podpisał z dniem 1 grudnia 1924 przedstawione mu przez Ministra Spraw Wojskowych wnioski awansowe oficerów. Na stopień generała dywizji zostało awansowanych czternastu generałów brygady, na stopień generała brygady awansowało trzydziestu pięciu pułkowników, a na stopień pułkownika awansowało stu piętnastu podpułkowników, w tym pięćdziesięciu trzech w korpusie piechoty. Wszyscy otrzymali starszeństwo z 15 sierpnia 1924. Awanse na stopień generała broni zostały wstrzymane[46][47].

11 grudnia (czwartek)

  • Polska Zbrojna” opublikowała projekt ustawy o organizacji najwyższych władz obrony państwa[48].

15 grudnia (poniedziałek)

  • W Warszawie zmarł generał brygady Bolesław Kraupa, były dowódca 27 i 28 Dywizji Piechoty.

30 grudnia (wtorek)

31 grudnia (środa)

  • Został rozformowany batalion chemiczny w Warszawie, na bazie zlikwidowanej jednostki z dniem 1 stycznia 1925 została sformowana ćwiczebna kompania chemiczna przy Szkole Gazowej.
  • Na podstawie rozkazu dziennego nr 113 Ministerstwa Spraw Wojskowych z 30 sierpnia 1924 roku została rozwiązana Komisja likwidacyjna do spraw weryfikacji. Z dniem 1 stycznia 1925 roku agendy Komisji przejął Oddział V Sztabu Generalnego. Jednocześnie Minister Spraw Wojskowych unieważnił etat Komisji ustanowiony rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 11839.Org[50].

Zobacz też

Przypisy

  1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 2 marca 1924, s. 100.
  2. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 152, 439.
  3. Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 11 marca 1924 r., Nr 10, poz. 135.
  4. W przypadku, gdy używa się nazwy: sekcja fizylierska lub sekcja grenadierska nie stosuje się numeracji rzymskiej.
  5. Pospolite błędy w pisowni wojskowej w: „Polska Zbrojna” Nr 280 z 12 października 1924 r. s. 6.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 30 kwietnia 1924, s. 252.
  7. Żołnierze Niepodległości : Bössler Antoni. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-10-27]..
  8. M.P. z 1933 r. nr 131, poz. 172 poz. 30 jako śp. Bösler Antoni.
  9. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 202.
  10. Pochwały. „Polska Zbrojna”. 187, s. 4, 1925-07-10. Warszawa. .
  11. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 17 z 29 kwietnia 1924 roku, poz. 261.
  12. Satora 1990 ↓, s. 85.
  13. Powrót skazańców Polskich z Rosji. „Polska Zbrojna”. 118, s. 5, 1924-04-30. Warszawa. .
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 67 z 17 lipca 1924, s. 390.
  15. Żołnierze Niepodległości. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-11-02]..
  16. M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82.
  17. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-11-02]..
  18. Satora 1990 ↓, s. 59.
  19. Satora 1990 ↓, s. 171.
  20. a b Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. =Warszawa: 1984, s. 44-46.
  21. Satora 1990 ↓, s. 64.
  22. Satora 1990 ↓, s. 129.
  23. Pierwsze w Polsce strzelanie przeciwlotnicze do celu rzeczywistego. „Polska Zbrojna”. 186, s. 4, 1924-07-09. Warszawa. 
  24. Księga Pamiątkowa 1933 ↓, s. 336, 346.
  25. Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 26 z 1 lipca 1924 roku, poz. 398.
  26. Dz.U. z 1924 r. nr 58, poz. 584
  27. Dz.U. z 1924 r. nr 64, poz. 626
  28. Satora 1990 ↓, s. 45.
  29. Satora 1990 ↓, s. 115, 119, 121.
  30. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 79 z 17 sierpnia 1924 roku, s. 449, 452.
  31. Polska Zbrojna” Nr 232 z 24 sierpnia 1924 roku, s. 2.
  32. Tragiczna śmierć dowódcy 7 pap w Częstochowie, „Polska Zbrojna” Nr 234 z 26 sierpnia 1924 roku, s. 5.
  33. Satora 1990 ↓, s. 103.
  34. Satora 1990 ↓, s. 31.
  35. Dz.U. z 1924 r. nr 96, poz. 893. Dz.U. z 1924 r. nr 96, poz. 894
  36. Satora 1990 ↓, s. 97.
  37. Satora 1990 ↓, s. 32.
  38. „Polska Zbrojna” Nr 283 z 15 listopada 1924 r. s. 1.
  39. „Polska Zbrojna” Nr 284 z 16 października 1924 r. s. 1.
  40. „Polska Zbrojna” Nr 290 z 22 października 1924 r. s. 1.
  41. Satora 1990 ↓, s. 169.
  42. „Polska Zbrojna” Nr 298 z 30 października 1924 r. s. 1.
  43. Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 11 listopada 1924 r., Nr 45, poz. 650-652.
  44. Dz.U. z 1924 r. nr 72, poz. 698
  45. „Polska Zbrojna” Nr 40 z 9 lutego 1925 r. s. 9.
  46. „Polska Zbrojna” Nr 339 z 12 grudnia 1924 r. s. 4.
  47. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 17 grudnia 1932 r., Nr 131, s. 730.
  48. „Polska Zbrojna” Nr 338 z 11 grudnia 1924 r. s. 6.
  49. „Polska Zbrojna” Nr 1 z 1 stycznia 1925 r. s. 14.
  50. „Polska Zbrojna” Nr 238 z 30 sierpnia 1924 roku, s. 8.

Bibliografia