23 Górnośląska Dywizja Piechoty

23 Dywizja Piechoty
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1920

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

Górnośląska

Tradycje
Rodowód

VII Brygada Rezerwowa

Dowódcy
Pierwszy

ppłk piech. Kazimierz Zenkteller

Ostatni

płk dypl. Władysław Powierza

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja

Katowice

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

Dowództwo Okręgu Generalnego „Poznań”
Armia Kraków

23 DP w 1938
Ćwiczenia 23 DP dla Wyższej Szkoły Wojennej - uczestnicy. Z przodu w środku gen. Józef Zając
Ćwiczenia 23 DP dla Wyższej Szkoły Wojennej - fotografia grupowa uczestników. Gen. Józef Zając 4. z prawej w 1. rzędzie

23 Górnośląska Dywizja Piechoty (23 DP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

23 DP w latach 1920-1939

Na podstawie rozkazu O.I.Szt. L. 24000/Mob. Ministra Spraw Wojskowych, generała porucznika Kazimierza Sosnkowskiego z 30 listopada 1920 roku dotychczasowa VII Brygada Rezerwowa została przeformowana w 23 Rezerwową Dywizję Piechoty w składzie:

  • dowództwo 23 Rezerwowej Dywizji Piechoty,
  • dowództwo piechoty 23 Rezerwowej Dywizji Piechoty (na prawach dowództwa brygady piechoty),
  • 155 pułku Piechoty Wielkopolskiej (przemianowany na 73 pułk piechoty),
  • 159 pułku Piechoty Wielkopolskiej (przemianowany na 74 Górnośląski pułk piechoty),
  • 167 pułku Piechoty Wielkopolskiej (przemianowany na 75 pułk piechoty),
  • dowództwo artylerii 23 Rezerwowej Dywizji Piechoty (na prawach dowództwa brygady artylerii),
  • IV dywizjon 15 pułku artylerii polowej,
  • IV dywizjon 17 pułku artylerii polowej (oba dywizjony sformowane z byłego 214 pułk artylerii polowej Wielkopolskiej),
  • II dywizjon 17 pułku artylerii ciężkiej (przeniesiony z OGen. „Warszawa”),
  • 7 szwadron 7 pułku strzelców konnych z plutonem karabinów maszynowych (formowany na bazie oddziału jazdy dywizyjnej VII BRez),
  • XXIII batalion saperów,
  • kompania telegraficzna nr 23 (z przemianowania kompanii telegraficznej rezerwowej nr 7),
  • szpital polowy nr 7011 (przydzielony),
  • kompania sanitarna nr 23 (nowo formowana),
  • kolumna dezynfekcyjna nr 76 (nowo formowana),
  • zakład dentystyczny Nr 23 (nowo formowany),
  • dowództwo taborów 23 Rezerwowej Dywizji Piechoty (na bazie dowództwa taborów VII BRez),
  • kolumna taborowa (dotychczasowa kolumna taborowa VII BRez),
  • kolumna taborowa
  • ruchomy warsztat taborowy (oba pododdziały miały być ewentualnie doformowane na podstawie szczegółowego zarządzenia Departamentu I MSWojsk),
  • urząd gospodarczy nr 23 (z przemianowania urzędu gospodarczego VII BRez),
  • szpital koni nr 23 (z przemianowania Szpitala Koni VII BRez),
  • park uzbrojenia dywizji nr 23 (z przemianowania parku uzbrojenia VII BRez),
  • warsztaty uzbrojenia (miały być ewentualnie doformowane na podstawie zarządzenia Departamentu V MSWojsk),
  • kompania sztabowa,
  • pluton żandarmerii 23 Rez. DP (na bazie plutonu żandarmerii VII BRez),
  • pluton taborowy (na bazie plutonu taborowego VII BRez),
  • pluton kawalerii sztabowej (sformowany przez DOGen. „Poznań”),
  • poczta polowa.

Kierownictwo nad formowaniem dywizji zostało powierzone dowódcy Okręgu Generalnego „Poznań”, który pierwszy meldunek o stanie organizacji dywizji miał złożyć 15 grudnia 1920 roku. Pułki piechoty miały otrzymać francuską broń ręczną i niemiecką broń maszynową. Uzbrojenie artylerii miało być ujednolicone[1].

W okresie II RP Dowództwo 23 DP mieściło się w Katowicach[2], a jej oddziały i pododdziały stacjonowały w garnizonach:

W 1922 roku dywizja na czele z ppłk. Kazimierzem Zentkellerem z rozkazu władz RP obejmowała polski (wschodni) Górny Śląsk.

Na początku października 1938 roku dywizja pod dowództwem generała bryg. J. Sadowskiego brała udział w akcji zajęcia Zaolzia.

W kampanii wrześniowej 1939

Armia krakow 1939.png
Bitwa tomaszow lub 1.png
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - na czele oddziału konnego płk Jan Jagmin-Sadowski
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - defilada - trybuna honorowa; 1936 r.
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - defilada na ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - 73 pp defiluje na ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego
Defilada oddziałów 23 DP w Mielcu

Dywizja pod dowództwem pułkownika dypl. Władysława Powierzy wchodziła w skład Grupy Operacyjnej „Śląsk”, która z kolei podporządkowana była dowódcy Armii „Kraków”.

W dniach 1 i 2 września broniła ufortyfikowanego rejonu górnośląskiego. 2 września dostała rozkaz przedłużenia obrony 55 DP od Wyr po Kobiór. Musiała przeciwnatarciem zajmować powierzone jej pozycje, ponieważ zostały one już zajęte przez oddziały niemieckiej 28 DP. 4 września dywizja otrzymała rozkaz odwrotu nad Nidę w kierunku Pińczowa i Miechowa. Podczas odwrotu, prowadziła działania opóźniające na kierunku ChrzanówKraków. Od godzin porannych 8 września 11 pp prowadził zaciętą obronę przedmościa KsanyKocina. W tym czasie pozostałe oddziały dywizji odpoczywały w rejonie: ChwalibogowiceWiniaryNowy Korczyn, szykując się do uderzenia na Stopnicę i Pacanów, gdzie rozpoznano niemieckie oddziały pancerne i zmotoryzowane, zamykające Armii drogę odwrotu do przepraw przez Wisłę pod Baranowem Sandomierskim. 9 września osiągnęła Pacanów. Po drodze oddział niemieckiej 5 DPanc zaatakował pod Sroczkowem batalion 73 pp. Podciągając pozostałe oddziały pułku, sytuację opanowano, niszcząc 6 niemieckich czołgów. Tego dnia została dywizja została zaatakowana z kierunku Staszowa, lecz zdołała odeprzeć 5 DPanc, niszcząc kilka kolejnych czołgów. Następnie lewym brzegiem Wisły 10 września wycofała się za rzekę na przyczółek baranowski. 16 września 11 pp uczestniczył w walkach w obronie Biłgoraja. Na Biłgoraj szło natarcie niemieckie po trzech osiach, a samo miasto, przez które ciągnęły oddziały GO „Śląsk-Jagmin” (gros sił 23 DP nie zdążyła go osiągnąć), znajdowało się pod silnym ogniem artylerii nieprzyjaciela. Silne natarcie piechoty niemieckiej z 8 DP (14 Armia) rozwinęło się z rejonu wsi Sól i wzdłuż szosy KorczówPuszcza Solska. Koło południa Niemcy zdołali wedrzeć się do południowej części Biłgoraja. Jednakże śmiałym przeciwuderzeniem II i III batalionu z 73 pp oddziały niemieckie zostały wyparte z miasta, ponosząc ciężkie straty w ludziach i sprzęcie. Ta całodzienna walka Armii „Kraków” miała duże znaczenie, gdyż przeszkodziła Niemcom w próbach obejścia Biłgoraja od skrzydła.

Po dalszym odwrocie znad dolnego Sanu w nocy z 18 na 19 września 23 DP wzmocniła oddziały atakujące Tomaszów Lubelski. W nieskutecznych natarciach udział wziął 11 pp. Dywizja walczyła do kapitulacji Armii, tj. do 20 września.

Szlak bojowy.

  • 1 września – Katowice
  • 2 września – rejon Mikołowa
  • 3 września – rejon Jaworzna
  • 4 września – między Chrzanowem, Brzeźnicą, Krzeszowicami
  • 5 września – na zachód od Krakowa
  • 6 września – na wschód od Krakowa
  • 7 września – Koszyce
  • 8 września – rejon Opatowca
  • 9 września - Pacanów
  • 10 września – na północ od Borowa
  • 11 września – Baranów
  • 12 września – między Baranowem i Majdanem
  • 13 września – między Głębowem i Niskiem
  • 14 września – na wschód od Niska
  • 15 września – Huta Krzeszowska
  • 16 września – okolice Biłgoraju
  • 17 września – Zwierzyniec
  • 18 września – między Zwierzyńcem i Krasnoborem
  • 19 września – Szarowola, Rogóźno, Tomaszów Lubelski
  • 20 września – kapitulacja, marsz w kierunku Narola

Obsada personalna Kwatery Głównej we wrześniu 1939

Obsada personalna Kwatery Głównej 23 Dywizji Piechoty[4][5][6]

  • dowódca dywizji – płk dypl. piech. Władysław Powierza
  • oficer ordynansowy – ppor. rez. mgr Alfred Ludwik Bąkowski
  • dowódca piechoty dywizyjnej – wakat
  • dowódca artylerii dywizyjnej – płk art. Jan II Kijowski
  • oficer dowództwa artylerii – kpt. Witold Gałecki
  • oficer dowództwa artylerii – kpt. Jan Konkorski
  • oficer dowództwa artylerii – por. Julian Chodkowski
  • dowódca saperów dywizyjnych – mjr sap. Marian Skierczyński
  • dowódca kawalerii dywizyjnej – mjr Bronisław Rostowski
  • szef sztabu – ppłk dypl. piech. Józef Kuta
  • oficer operacyjny – kpt. dypl. Stefan Biernacki
  • pomocnik oficera operacyjnego – por. Stanisław Zygmunt Spałek
  • oficer informacyjny – kpt. Edward Henryk Hermanowski
  • pomocnik oficera informacyjnego – kpt. Eugeniusz Franciszek Losert † 27 IX 1944 Oflag VI B Dössel
  • dowódca łączności – mjr łącz. Edmund Idźkowski
  • kwatermistrz – kpt. dypl. Lucjan Piotr Hajewski † 19 X 1941 Oflag II C Woldenberg
  • pomocnik kwatermistrza – kpt. Jan Wincenty Stefański
  • szef służby intendentury – kpt. int. z WSW Franciszek Zimmermann[a] † 25 I 1945 Oflag II C Woldenberg
  • szef służby zdrowia – mjr lek. dr Longin Konachewicz
  • szef służby weterynaryjnej – mjr lek. wet. Leon Matolski †1940 Katyń[8]
  • szef służby sprawiedliwości – mjr aud. dr Stanisław Drzymała
  • oficer rejonu PW i WF – ppłk Władysław Czuma
  • komendant szpitala polowego nr 503 – mjr dr med. Józef Pająk

Organizacja wojenna 23 DP

Organizacja wojenna 23 DP we wrześniu 1939 roku[9]

  • Kwatera Główna 23 DP
    • dowództwo i sztab 23 DP
    • dowódcy broni 23 DP
    • szefowie służb 23 DP
    • komendant Kwatery Głównej 23 DP
    • kompania gospodarcza Kwatery Głównej 23 DP
    • kompania asystencyjna nr 153
  • sąd polowy nr 23
  • poczta polowa nr 53

Piechota dywizyjna

Artyleria dywizyjna

Jednostki broni

Jednostki i zakłady służb

  • kompania sanitarna nr 503 – kpt. lek. dr Gotfryd Kaczanowski[5]
  • szpital polowy nr 503 – mjr lek. dr Józef III Pająk[5]
  • polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 503
  • polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 503
  • polowa pracownia dentystyczna nr 503
  • dowództwo grupy marszowej służb typ II nr 517
  • dowództwo grupy marszowej służb typ II Nr 518
  • kolumna taborowa parokonna nr 517
  • kolumna taborowa parokonna nr 518
  • kolumna taborowa parokonna nr 519
  • kolumna taborowa parokonna nr 520
  • kolumna taborowa parokonna nr 521
  • kolumna taborowa parokonna nr 522
  • kolumna taborowa parokonna nr 523
  • kolumna taborowa parokonna nr 524
  • warsztat taborowy (parokonny) nr 517
  • pluton taborowy nr 23
  • park intendentury nr 503
  • pluton parkowy uzbrojenia nr 503


Ośrodek Zapasowy 23 DP i bataliony marszowe

Ośrodek Zapasowy 23 DP był jednostką podporządkowaną dowódcy Okręgu Korpusu Nr V. Znajdował się pierwotnie w Tarnowie, ale został ewakuowany do Kołomyi. Po agresji sowieckiej 18 września dotarł do granicy rumuńskiej w Kutach i tu obsadził odcinek północny obrony miasteczka. 300 ludzi broniących tego odcinka wycofało się do Rumunii wraz z pozostałymi w mieście oddziałami osłonowymi dopiero po pierwszym ataku sowieckim 21 września.

  • dowódca OZ 23 DP – ppłk dypl. Henryk Kowalówka (I zastępca dowódcy 73 pp)
  • dowódca I batalionu marszowego 73 pp – kpt. Mieczysław Malak
  • dowódca II batalionu marszowego 73 pp – kpt. Teofil Morelowski

Obsada personalna dowództwa dywizji

Dowódcy dywizji
I dowódcy piechoty dywizyjnej
  • płk piech. Włodzimierz Bokszczanin (do 12 VIII 1923 → komendant Obozu Warownego Brześć nad Bugiem[10])
  • płk piech. Emanuel Hermann (12 VIII 1923 – V 1924)
  • płk piech. Leon Zawistowski (V 1924 – 3 XI 1926 → dowódca 5 DP)
  • płk piech. Antoni Szylling (XI 1926 – 15 V 1928 → dowódca 8 DP)
  • płk piech. Bolesław Antoni Fijałkowski (15 V 1928 – X 1931 → dowódca PD 3 DP Leg.)
  • płk piech. Wilhelm Orlik-Rückemann (1 VIII 1931 – 27 II 1932 → dowódca 9 DP)
  • płk dypl. Jan Jagmin-Sadowski (III 1932 – 17 VII 1936 → dowódca 23 DP)
  • płk dypl. Władysław Powierza (X 1936 – VIII 1939 → dowódca 23 DP)
II dowódcy piechoty dywizyjnej
  • płk piech. Wilhelm Orlik-Rückemann (I 1928 – 31 VII 1931 → I dowódca PD 23 DP)
  • płk dypl. Jan Jagmin-Sadowski (X 1931 – III 1932 → I dowódca PD 23 DP)
  • płk piech. Wacław Klaczyński → dowódca Grupy Fortecznej OWar. „Katowice”
Szefowie sztabu

Żołnierze Dywizji (w tym OZ) – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[18]

Nazwisko i imięstopieńzawódmiejsce pracy przed mobilizacjązamordowany
Hrapkowicz Albin[19]kapitanżołnierz zawodowyKatyń
Szlachta Alojzyporucznik rezerwynauczycielszkoła w Lipinach ŚląskichKatyń
Krycki Kazimierz[20]porucznikżołnierz zawodowyCharków
Romanowski Kazimierz[21]kapitanżołnierz zawodowyCharków
Kossow Wacławporucznik rezerwyprawnikCharków
Jarosz DionizykapitanULK

23 Dywizja Piechoty Armii Krajowej

W wyniku przeprowadzania akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych w 1944 r. utworzono 23 Dywizję Piechoty AK pod dowództwem mjr. Zygmunta Jankego ps. „Walter”, komendanta Okręgu Śląskiego AK.

W jej skład wchodził min. wywodzący się z Gwardii Ludowej PPS Oddział Rozpoznawczy o kryptonimie „Surowiec” przeformowany następnie w batalion. Operował on w Zagłębiu Dąbrowskim, w lasach zawierciańsko-myszkowskich i olkuskich Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Uwagi

  1. Kapitan intendent z wyższymi studiami wojskowymi Franciszek III Zimmermann urodził się 2 września 1893. Absolwent VI promocji Wyższej Szkoły Intendentury w Warszawie 1926-1928. Z dniem 16 stycznia 1930 został przeniesiony z korpusu oficerów żandarmerii do korpusu oficerów intendentów w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 8,3 lokatą. W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył na stanowisku szefa służby intendentury 23 Dywizji Piechoty. Po kampanii przebywał w niemieckiej niewoli, w Oflagu II C Woldenberg. 25 stycznia 1945 został zastrzelony przez niemieckich żołnierzy w czasie ewakuacji obozu. Pochowany na cmentarzu w Dziedzicach. Na tablicy umieszczonej 9 maja 1968 na zbiorowej mogile 19. „oficerów WP - jeńców Oflagu II C w Dobiegniewie poległych i zmarłych w tej wiosce i jej okolicy dnia 30 stycznia 1945 roku w chwili odzyskania wolności” figuruje jako kpt. int. Armii Kraków F. Zimmerman[7].

Przypisy

  1. Rozkaz O.I.Szt. L. 24000/Mob. Ministra Spraw Wojskowych z 30 listopada 1920 roku „Sformowanie 23. rezerwowej dyw. piech.”, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/2/12, s. 171-177.
  2. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 538.
  3. Kadry Batalionów Zapasowych w 1939 r. zostały przeformowane w Kadry Zapasowe Piechoty.
  4. Głowacki 1986 ↓, s. 314.
  5. a b c Steblik 1989 ↓, s. 682.
  6. Zieliński 1981 ↓, s. 305.
  7. [1]
  8. Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 496.
  9. Steblik 1989 ↓, s. 682-692.
  10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 54 z 12 sierpnia 1923 roku, s. 502.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 5 czerwca 1926 roku, s. 173.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 145.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 167.
  14. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 381.
  15. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 327.
  16. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 322.
  17. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 8.
  18. Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
  19. Księgi Cmentarne – wpis 1225.
  20. Księgi Cmentarne – wpis 5990.
  21. Księgi Cmentarne – wpis 7082.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - defiluje 73 pp NAC 1-W-974-3.jpg
Powitanie w Katowicach 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty powracającej z manewrów. 73 pułk piechoty defiluje na ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-974-3
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - płk Jagmin-Sadowski NAC 1-W-974-2.jpg
Powitanie w Katowicach 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty powracającej z manewrów. Płk Jan Jagmin-Sadowski na czele oddziału konnego piechoty górskiej. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-974-2
Defilada oddziałów 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty w Mielcu NAC 1-W-1153.jpg
Defilada oddziałów 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty w Mielcu. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-1153
Bitwa tomaszow lub 1.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim "Pierwsza" - położenie oddziałów 17-18.09.1039
Ćwiczenia 23 DP dla Wyższej Szkoły Wojennej - uczestnicy - gen. Józef Zając NAC 1-W-1152-1.jpg
Ćwiczenia 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty dla Wyższej Szkoły Wojennej. Uczestnicy ćwiczeń. Widoczny m.in. gen. Józef Zając (z przodu, w środku, w czapce generalskiej). Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-1152-1
Ćwiczenia 23 DP dla Wyższej Szkoły Wojennej - fotografia grupowa NAC 1-W-1152-4.jpg
Ćwiczenia 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty dla Wyższej Szkoły Wojennej. Fotografia grupowa uczestników ćwiczeń. Widoczny m.in. gen. Józef Zając (4. z prawej w 1. rzędzie). Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-1152-4
Armia krakow 1939.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Położenie wielkich jednostek Armii "Kraków" i wielkich jednostek niemieckich 01-09-1939 (o świcie)
23 DP w 1938.jpg
23 DP w 1938
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - defilada NAC 1-W-974-4.jpg
Powitanie w Katowicach 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty powracającej z manewrów. Defilada na ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-974-4
Powitanie w Katowicach 23 DP powracającej z manewrów - trybuna NAC 1-W-974-6.jpg
Powitanie w Katowicach 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty powracającej z manewrów. Defilada na ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego - widoczna trybuna honorowa. Na pierwszym planie od lewej: prezydent Adam Kocur, marszałek Karol Grzesik, wojewoda Michał Grażyński. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-974-6