2 Dywizja Litewska

2 Dywizja Litewska
mała pieczęć 2. Dywizji Wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego
Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	1776
Dowódcy
Pierwszy	gen. Jan A. Vietinghoff
Ostatni	gen. Szymon Zabiełło (1750–1824)
Organizacja
Dyslokacja	Litwa
Rodzaj wojsk	Wojska lądowe

2 Dywizja Litewska – dywizja^[1] armii Wielkiego Księstwa Litewskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Dywizja została zorganizowana w 1776 roku uchwałą sejmu delegacyjnego. Pierwszym dowódcą został mianowany w 1777 Jan A. Vietinghoff. Ten zmarł jednak po kilku miesiącach. Departament Wojskowy powierzył wówczas dowództwo nad dywizją A.K. Czartoryskiemu, który pełnił obowiązki przez prawie 6 lat. W roku 1783 nominację na generał-lejtnanta i dowódcę dywizji uzyskał Ignacy Morawski, wcześniej generał major i dowódca II Regimentu Pieszego. Kolejny po gen. Morawskim dowódca dywizji, Tadeusz Stetkiewicz, był leciwy wiekiem (w służbie wojskowej od 1751) i umarł w niespełna pół roku po objęciu dowództwa. Kolejnym – i ostatnim – dowódcą był Szymon Zabiełło (1750–1824). Zgodnie z etatem, dywizja posiadała prócz dowódcy dwóch generał-majorów komenderujących. Każdy z nich w czasie pokoju odpowiadał za wyszkolenie jednostek dywizji – jeden za piechotę, drugi za kawalerię. Jednak nie zawsze przestrzegano tego podziału.

Dowództwo dywizji

Dowódca dywizji:

• gen. lejtn. Jan A. Vietinghoff (1777)
• gen. lejtn. Ignacy Morawski (1783-1790).
• gen. lejtn. Tadeusz Stetkiewicz (1790).
• gen. lejtn. Szymon Zabiełło (1790-1793)^[2]

Generał-majorowie komenderujący:

• gen. maj. Ignacy Morawski (1777-1783)
• gen. maj. Tadeusz Pyzna (1783-1788)
• gen. maj. Józef Pac (1777-1789)
• gen. maj. Szymon Zabiełło (1788-1790)
• gen. maj. Mikołaj Radziwiłł (1789-91)
• gen. maj. Michał Zabiełło (1790-1792)
• gen. maj. Jan Ogiński (1791-1793)
• gen. maj. Maciej Frankowski (1792-1793)
• gen. maj. Maciej Jeleński (1793)

Adiutanci:

• kpt. Rafał K. Berken – adiutant dywizyjny (1777-1781)
• kpt. Dominik Dederko – adiutant dywizyjny (1777-1789)
• ppłk Sebastian Orłowski – adiutant dywizyjny (1781-1783)
• chor. Franciszek Hayko – adiutant generał-lejtnanta (1781-1785)
• Józef Nowicki – adiutant generał-majora (od 1785)

Przypisy

Bibliografia

• Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki, Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1777-1794. Spisy., Wydawnictwo Naukowe Księgarnia Akademicka, Kraków 1999
• Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894.
• Konstanty Górski, Historia piechoty polskiej, Spółka wydawnicza Polska, Kraków 1893
• Konstanty Górski, Historia jazdy polskiej, Spółka wydawnicza Polska, Kraków 1894
• Konstanty Górski, Historia artylerii polskiej, Warszawa 1902
• Antoni Juszczyński, Marian Krwawicz: Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w latach 1764-1793. Zeszyt dziewiąty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1957.

Wojsko I Rzeczypospolitej Okresy 1454–1576 1576–1648 1648–1699 1700–1764 1764–1788 1788–1792 Struktury w 1626 w 1633 w 1683 w 1792 w 1794 w Kurlandii i Semigalii Rodzaje wojsk pospolite ruszenie gwardia koronna wojsko kwarciane wojsko suplementowe wojsko komputowe wojsko ordynackie wojska prywatne poczty pańskie Kozacy zaporoscy Formacje wojskowe Jazda chorągwie kopijnicze chorągwie strzelcze racowie husaria jazda tatarska jazda wołoska jazda kozacka petyhorcy pancerni jazda lekka rajtaria arkebuzeria lisowczycy Kawaleria Narodowa Piechota piechota węgierska piechota niemiecka piechota dymowa piechota łanowa piechota wybraniecka dragonia Kozacy rejestrowi Konfederacje żołnierskie Związek Pobożny Związek Święcony Związek Braterski konfederacja szczebrzeszyńska konfederacja gołąbska konfederacja barska konfederacja targowicka Rokosze wojna kokosza rokosz Zebrzydowskiego rokosz Lubomirskiego rokosz łowicki Hetmani hetman wielki koronny hetman wielki litewski hetman polny koronny hetman polny litewski hetman nadworny hetman inflancki hetman wojsk zaciężnych hetman kozacki regimentarz Terminy wojskowe zaciąg bębnowy zaciąg towarzyski autorament pocztowy towarzysz porcja oberszter list przypowiedni Większe oddziały w XVII wieku Dywizja Stefana Czarnieckiego Dywizja Jerzego Sebastiana Lubomirskiego Dywizja Karola Łużeckiego Dywizja Stanisława Rewery Potockiego Korpus posiłkowy Hieronima Augustyna Lubomirskiego Armia koronna w XVIII wieku Komisja Wojskowa Korpus Inżynierów Korpus Pontonierów Koronnych Dywizje Wołyńsko-Podolska Bracławsko-Kijowska Wielkopolska Małopolska Brygady KN 1 (Łuby) 2 (Biernackiego) 3 (Golejewskiego) 4 (Potockiego) 5 (Lubowidzkiego) 6 (Jerlicza) 7 (Dzierżka) 8 (Wielhorskiego) Armia litewska w XVIII wieku Komisja Wojskowa Korpus Inżynierów Dywizje 1 2 3 Brygady KN 1 (Husarska, Kowieńska) 2 (Petyhorska, Pińska) 3 Insurekcja kościuszkowska Najwyższy Naczelnik insurekcja warszawska, wileńska, wielkopolska Dywizje Najwyższego Naczelnika J. Zajączka S. Mokronowskiego K. Sierakowskiego Nadnarwiańska A. Ponińskiego J. H. Dąbrowskiego Główna Litewska F. Sapiehy R. Giedroycia