3 Pułk Ułanów Śląskich (PSZ)

3 Pułk Ułanów Śląskich
Ilustracja
Znak pancerny i odznaka pułkowa
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1947

Dowódcy
Pierwszy

ppłk/płk Eugeniusz Święcicki

Ostatni

ppłk/płk Jerzy Edward Anders

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Chieti (XII 1945)[1]

3 Pułk Ułanów Śląskich (3 puł) – oddział broni pancernej Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Odznaka brygady

Kolejne odtworzenie 3 pułku Ułanów Śląskich miało miejsce w Bazie 2 Korpusu Polskiego we Włoszech. W dniu 25 lipca 1944 roku dowódca 2 Korpusu Polskiego gen. dyw. Władysław Anders wydał rozkaz L.dz. 1448/401/AG/Tj. utworzenia pułku ułanów, jako baonu szturmowego przy 2 Brygadzie Pancernej. Formowanie powierzono dowódcy Bazy 2 Korpusu Polskiego gen. bryg. Marianowi Przewłockiemu. Z kolei gen. Przewłocki rozkazem L.dz. 2259/Tj/44 z dnia 29 lipca wstępnie nakazał formować pułk o stanie 500 ludzi. Z kolei po uzyskaniu zgody NW 9 sierpnia 1944 roku kolejnym rozkazem L.dz. 3762/Tj/SD/44 dowódca korpusu nadał czasową nazwę Zmotoryzowany Pułk Ułanów wydzielił kadry w ilości 25 oficerów i 50 podoficerów i nakazał wcielić 200 szeregowych i rozpocząć szkolenie i budowę struktur organizacyjnych 11 sierpnia na dowódcę powołano ppłk. kawalerii Eugeniusza Święcickiego. Pierwszym garnizonem pułku była miejscowości San Basilio we Włoszech przydzielony do 7 Dywizji Piechoty. Początkowo formowany jako oddział zmechanizowany dla 2 Brygady Pancernej wg etatu batalionu motorowego brygady pancernej WE II/231/3[2]. 21 sierpnia 1944 roku dowódca pułku w rozkazie pułkowym nr 1, wymienił nazwę 3 Pułk Ułanów Śląskich, a 30 sierpnia we wniosku do dowództwa korpusu do 8 Armii Brytyjskiej o zatwierdzenie etatu użyto nazwy "3 Polish Lancers". 15 października odbyła się przysięga żołnierzy głównie ochotników byłych jeńców i dezerterów z armii niemieckiej. Od dnia 11 listopada 1944 roku 3 Pułk Ułanów stacjonował w Gallipoli. Na mocy rozkazu organizacyjnego z 3 grudnia 1944 roku ogłoszonego 12 grudnia ustalono, że 3 Pułk Ułanów dotychczas organizowany i szkolony jako zmotoryzowany będzie organizowany jako pancerny i wejdzie w skład 3 Wielkopolskiej Brygady Pancernej[3]. Po uzyskaniu pełnych stanów etatowych w grudniu, w dniu 6 stycznia 1945 roku pułk został dyslokowany do portu w Taranto, skąd 7 stycznia odpłynął do Port Saidu w Egipcie statkiem M.V.Cilicia[4]. 11 stycznia 1945 roku transportem kolejowym pułk wraz z większością brygady przybył do obozu wojskowego w Quassasin w Egipcie. Rozpoczęto szkolenie w ramach pułku i brygady oraz kursy instruktorskie dla ułanów w brytyjskiej Royal Armoured Corps School w Abbassia. Napływały dalsze uzupełnienia stanu osobowego, na dzień 10 marca 1945 roku 3 Pułku Ułanów Śląskich osiągnął stan 36 oficerów i 612 szeregowych[5]. Podczas pobytu w Egipcie wielu żołnierzy pułku otrzymało awanse i odznaczenia, w tym dowódca pułku E. Święcicki do stopnia pułkownika. W dniu 17 kwietnia 1945 roku tajnym rozkazem dowódcy korpusu nr 18, pułk otrzymał nazwę Pułk 3. Ułanów Śląskich, natomiast w dniu 25 kwietnia 3 Wielkopolska Brygada Pancerna otrzymała nową nazwę 14 Wielkopolska Brygada Pancerna. W okresie od 8 do 22 maja pułk wraz z całą 14 Brygadą przemieszczony został do obozu wojskowego w El Amirija w pobliżu Aleksandrii z uwagi na lepsze warunki klimatyczne i kwaterunkowe. 2 czerwca po przyjęciu ostatnich uzupełnień w pułku służyło 43 oficerów i 633 szeregowych, ponadto otrzymał niemal pełne wyposażenie i uzbrojenie w broń strzelecką, czołgi na stan jednego szwadronu i pół plutonu rozpoznawczego. W czerwcu zakończono szkolenie załóg i rozpoczęto zgrywanie plutonów i szwadronów[6].

Od września 1945 roku oprócz szkolenia w pułku rozpoczęła się demobilizacja. 6 września pierwszych 72 żołnierzy przekazano do obozu tranzytowego, celem repatriacji do kraju. 13 października pułk wraz z całą 14 WBPanc. został przewieziony do portu w Aleksandrii i statkiem Duchess of Bedford 17 października wylądował w porcie w Tarent. W Abbassia pozostał szwadron szkolny brygady, w jego składzie kilkunastu żołnierzy pułku[7]. Pułk został zakwaterowany w obozie przejściowym w Jolanda, usytuowanym pomiędzy miejscowościami Mottola i Palagiano[8]. 13 listopada nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy pułku. Płk Święcicki został mianowany na stanowisko zastępcy dowódcy 14 WBPanc., a nowym dowódcą został ppłk Jerzy Edward Anders[9]. 20 listopada pułk został przeniesiony do Grottaglie, gdzie pełnił służbę wartowniczą w obozach jeńców wojennych i magazynach[10]. Od 7 do 15 grudnia 1945 roku pułk został dyslokowany do garnizonu Chieti, gdzie został zakwaterowany w dużych i nowoczesnych koszarach włoskich[11][12]. Wysyłano żołnierzy pułku na szkolenia do Centrum Wyszkolenia Wojsk Pancernych oraz w ramach Szkoły Podoficerskiej. Wcielano jeszcze następne uzupełnienia, w miejsce demobilizowanych żołnierzy. Do czerwca 1946 roku prowadzono szkolenie wojskowe i bojowe, równocześnie rozpoczęto kształcenie ułanów w zakresie szkoły powszechnej i naukę zawodów cywilnych i kursów językowych, a 8 oficerów studiowało[13]. W dniu 21 czerwca 1946 roku pułk wraz z całą 14 Wielkopolską Brygadą Pancerną statkiem "Cilicia" jako pierwszy z całego 2 KP został przetransportowany do Wielkiej Brytanii, przybywając do celu w dniu 29 czerwca[14].

Pułk nie wziął udziału w działaniach bojowych. Po przyjeździe do Wielkiej Brytanii rozmieszczony został w Strood Park k. Londynu, Greater London. Od maja 1947 roku przebywał w Slinford, Sussex[15]. Ostatnie święto pułkowe w mundurach, ale już przy znacznie uszczuplonych stanach, obchodzono 14 czerwca 1947 roku. We wrześniu 1947 roku pułk został rozformowany[15].

Śląscy ułani

Dowódcy pułku
Zastępcy dowódcy pułku
  • mjr Antoni Dzięciołowski (1944 - XII 1945[17])
  • mjr kaw. Jan Zapolski (IV 1946[18] - 1947[19])
Obsada personalna pułku w okresie 11 sierpnia - 23 listopada 1944[a][20]

Dowódca pułku - ppłk Eugeniusz Święcicki

Dowódcy szwadronów:

wsparcia - rtm. Jerzy Czekalski sformowany 20 IX 1944

dowodzenia - p.o. por. Tadeusz Pawlik sformowany 20 IX 1944

1 - por. Jerzy Ostaniewicz sformowany 20 IX 1944

2 - por. Władysław Kaniak sformowany 28 IX 1944

3 - por. Wacław Jankowski sformowany 14 X 1944

Obsada personalna pułku grudzień 1944 - styczeń 1945[b][17][20]
  • dowódca pułku - ppłk / płk Eugeniusz Święcicki
  • zastępca dowódcy pułku - mjr Antoni Dzięciołowski
  • kwatermistrz - por. Adam Kuhn
  • adiutant pułku - por. Ernest Pęski
  • dowódca czołówki naprawczej LAD - por. Włodzimierz Zaleski
  • dowódca szwadron dowodzenia - rtm. Jerzy Czekalski
  • dowódca 1 szwadronu – por. / rtm. Jerzy Ostaniewicz
  • dowódca 2 szwadronu – por. Władysław Kaniak
  • dowódca 3 szwadronu – rtm. Kazimierz Chomiński

Obsada personalna pułku w 1946 roku[18]

  • dowódca pułku – ppłk Jerzy Edward Anders
  • zastępca dowódcy pułku – mjr Jan Zapolski
  • adiutant – por. Stanisław Drelinkiewicz
  • kwatermistrz – por. Kazimierz Żehaluk
  • oficer łączności – ppor. Józef Bienkiewicz
  • kapelan – ks. Roman Duda
  • lekarz pułku – ppor. lek. Jerzy Nowakowski
  • dowódca szwadronu dowodzenia – rtm. Kazimierz Czekalski
  • dowódca 1 szwadronu – por. Ryszard Cieśliński (od 5 XI 1945[21])
  • dowódca 2 szwadronu – por. Władysław Kaniak
  • dowódca 3 szwadronu – rtm. Kazimierz Chomiński
  • dowódca szwadronu rozpoznawczego – por. Janusz Kisielewski

Uwagi

  1. ↑ formowanego jako zmechanizowanego dla 2 Brygady Pancernej
  2. ↑ po przeformowaniu w pułk pancerny 3 Wielkopolskiej Brygady Pancernej po przybyciu do Egiptu

Przypisy

  1. ↑ Żak 2014 ↓, s. 129.
  2. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 7-10.
  3. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 11-15.
  4. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 23-24.
  5. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 24-27, 37.
  6. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 34-39, 55-57.
  7. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 94-96.
  8. ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 83.
  9. ↑ a b c Lipiński 1947 ↓, s. 89.
  10. ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 89-90.
  11. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 102-109.
  12. ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 91, wg kronikarza pułk przemieścił się do Chieti 20 grudnia 1945 roku.
  13. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 111-122.
  14. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 169.
  15. ↑ a b Żak 2014 ↓, s. 353.
  16. ↑ a b Wroński 2004 ↓, s. 103-105.
  17. ↑ a b Wroński 2004 ↓, s. 93.
  18. ↑ a b Lipiński 1947 ↓, s. 103.
  19. ↑ Wroński 2004 ↓, s. 119-120.
  20. ↑ a b Kronika 3 Pułku Ułanów Śląskich (2 Korpus), 1944-1947 IPMS C.848, 1944–1947.
  21. ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 87.

Bibliografia

  • Tadeusz Jeziorowski: Wielkopolska kawaleria pancerna i zmotoryzowana w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. W: Lance do boju: szkice historyczne z dziejów jazdy wielkopolskiej X wiek – 1945 r.. Bogusław Polak (red.). Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986. ISBN 83-03-01373-4.
  • Cezary Leżeński, Zostały tylko ślady podków, Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, ISBN 83-05-11122-9, OCLC 830244404.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
  • Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
  • Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
  • Marek Wroński: Ostatni ułani śląscy. Monografia Pułku 3 Ułanów Śląskich 1944-1947. T. I. Londyn-Tarnowskie Góry: Instytut Tarnogórski i Muzeum, 2004. ISBN 83-87470-49-X.
  • (2 Korpus), 1944-1947 sygn. IPMS.
  • Henryk Lipiński: Kronika Pułku 3 Ułanów Śląskich. IPMS, 1947. [dostęp 2022-01-30].
Broń pancerna Polskich Sił Zbrojnych
Dywizje
Brygady
Pułki
Wyposażenie

M4A1 Grizzly Sherman CFB Borden.jpg

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Odznaka 3puł.jpg
Autor: Anwit, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka 3 puł
Pantera 1.png
Oznaka 14 Wielkopolskiej Brygady Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
Znak panc 3.png
Korpusówka jednostek pancernych Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
M4A1 Grizzly Sherman CFB Borden.jpg
Autor: Balcer, image corrected by pl:Wikipedysta:Chrumps, Licencja: CC BY 2.5
Grizzly M4A1 Sherman tank at Base Borden Military Museum.