50 groszy 1919

50 groszy 1919
Dane podstawowe
Nominał

50 groszy

Rocznik

1919

Emisja
Mennica

Birmingham Mint

Opis fizyczny
Masa

katalogowa: 7,65 g
aukcyjna:
6,34 g (duży orzeł)
7,06−7,11 g (mały orzeł)

Średnica

26 mm

Materiał

miedzionikiel (mały orzeł)
nikiel (duży orzeł)

Rant

gładki

Stempel

zwykły

Uwagi

moneta próbna technologiczna
istnieją odmiany z:

  • małym orłem (bez liter JH)
  • dużym orłem (z literami JH)

50 groszy 1919 − pięćdziesięciogroszowa moneta próbna II Rzeczypospolitej, wybita w mennicy Birmingham Mint w Anglii, na rewersie z umieszczonym rokiem 1919, na awersie z orłem w koronie zgodnym z godłem okupacyjnego Królestwa Polskiego (1917–1918), w drugim dziesięcioleciu XXI w. uznawana za monetę z najwcześniejsza datą (pierwszą) okresu złotowego II Rzeczypospolitej[1][2].

Awers

Na stronie głównej monety umieszczono orła w koronie – rysunek zgodny z godłem okupacyjnego Królestwa Polskiego (1917–1918), w otoku perełki[1].

Istnieją dwie odmiany[1]:

  • z małym (mniejszym) orłem[3] i
  • dużym (większym) orłem[4].

W przypadku monet z większym orłem pod ogonem znajduje się mały monogram J H[1].

Rewers

Pośrodku umieszczono duży nominał „50” pod nim „GROSZY” poniżej „1919”, w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, przy rancie otok z perełek[1].

Opis

Do początku lat osiemdziesiątych XX w. moneta nie była notowana przez polskie cenniki ani katalogi numizmatyczne i to zarówno te drukowane w okresie międzywojennym[5] jak i literaturę tematu wydawaną w okresie PRL[6][7][8]. W roku 1983 w szóstym wydaniu ilustrowanego katalogu monet, w suplemencie, pojawiła się pierwszy raz informacja o 50-groszówce z 1919 r[9]. W roku 1988 w siódmym wydaniu tego katalogu[10] po raz pierwszy zamieszczono szkice dwóch 50 groszówek 1919 – w odmianach z małym i dużym orłem, z informacją, że znany jest tylko jeden egzemplarz odmiany z małym orłem oraz adnotacją, że monety zostały włączone do katalogu na podstawie: L Krause: „World Coins”[10].

W kolejnych latach ta „najstarsza” znana moneta groszowa II Rzeczypospolitej występowała regularnie we wszystkich zestawieniach katalogowych[11][12], czasami z błędną informacją o wybiciu jej przez mennicę Kings Norton[13], ale jednak zawsze z informacją o niklu jako materiale wykorzystanym dla obydwu odmian[11][12].

W XXI w. moneta incydentalnie zaczęła pojawiać się na aukcjach numizmatycznych, przy czym częściej spotykana była odmiana z małym orłem[3][4][14][15]. Jednocześnie przy oferowanych egzemplarzach tylko raz napisano o niklu jako materiale krążka menniczego (odmiana z dużym orłem)[4]. W pozostałych przypadkach pojawiała się informacja, że bicie wykonano w miedzioniklu[14][15], gdyż moneta nie reaguje na magnes[14]. Weryfikacji uległa również masa monety. Żaden z oferowanych w obrocie aukcyjnym egzemplarz nie osiągał katalogowych 7,65 grama – najniższa zmierzona masa to 6,34 grama[4].

W obrocie kolekcjonerskim pojawiają się również niekiedy żetony z identycznym (dużym) orłem z jednej strony i św. Jerzym na koniu z drugiej, ewentualnie z całkowicie pozbawioną rysunku stroną rewersu[16][17][18].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 96–97, ISBN 978-83-87355-65-4.
  2. Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 156–187, ISBN 83-87355-37-2.
  3. a b II RP. PRÓBA miedzionikiel 50 groszy 1919 Ex. Pittman Collection – RZADKOŚĆ, archiwum.niemczyk.pl [dostęp 2019-04-18].
  4. a b c d II RP. PRÓBA, 50 groszy 1919, nikiel ex. Faruk / Karolkiewicz collection, archiwum.niemczyk.pl [dostęp 2019-04-18].
  5. Konrad Berezowski, Cennik monet polskich, panowanie Stanisława Augusta, okres porozbiorowy, wojna światowa i czasy ostatnie, Warszawa: Towarzystwo Numizmatyczne Warszawskie, 1934, s. 56–57.
  6. Władysław Terlecki, Ilustrowany katalog monet polskich bitych w okresie 1916–1965, Warszawa: Agencja Wydawnicza „RUCH”, 1965, s. 33–45.
  7. Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 62–88.
  8. Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1977, wyd. V poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 71–97.
  9. Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1982, wyd. VI poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 120.
  10. a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1987, wyd. VII zmienione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 132.
  11. a b Adam Łanowy (red.), Katalog monet polskich i z Polską związanych XX i XIX wiek, monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, wyd. XIV (poprawione i uzupełnione), Bytom: FISCHER, 2012, s. 154, ISBN 978-83-62457-44-1.
  12. a b Janusz Parchimowicz, Katalog monet polskich, Monety próbne od 1919, Janusz Parchimowicz (red.), Szczecin: Nefryt, 2008, s. 11, ISBN 978-83-87355-54-8.
  13. Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 168, ISBN 83-87355-37-2.
  14. a b c Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, 50 groszy 1919 – miedzionikiel – mały orzeł, bez liter JH | Archiwum Gabinetu Numizmatycznego D. Marciniak, archiwum.gndm.pl [dostęp 2021-05-15] (pol.).
  15. a b WCN :: Archiwum :: 70/480, wcn.pl [dostęp 2019-04-18].
  16. ( 50 groszy 1919 ), próba – awers próbnej 50-groszówki z 1919 roku, miedź, OneBid [dostęp 2019-04-18] (ang.).
  17. Trzecia aukcja numizmatyczna WDA i GDA w Warszawie – 18.X.2008 – Newsy numizmatyczne – Internetowy Katalog Monet, www.katalogmonet.pl [dostęp 2019-04-18].
  18. Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 98–99, ISBN 978-83-87355-65-4.

Bibliografia

  • J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4

Media użyte na tej stronie

Próba 50 groszy 1919 rewers.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba 50 groszy 1919 rewers
Próba 50 groszy 1919 awers.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba 50 groszy 1919 awers