5 Pułk Litewski Przedniej Straży

5 Pułk Litewski Przedniej Straży
Historia
Państwo I Rzeczpospolita
Sformowanie1733
Rozformowanie1794
Dowódcy
PierwszyHallaszewicz
OstatniLudwik Lissowski
Działania zbrojne
Wojna siedmioletnia
Powstanie kościuszkowskie
Organizacja
Dyslokacjapatrz: stanowiska
Rodzaj wojskJazda
oficer pułku ułanów Poniatowskiego
Ułan i pocztowy pułku ułanów Poniatowskiego

5 Pułk Litewski Przedniej Straży – oddział jazdy armii Wielkiego Księstwa Litewskiego wojska I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany w 1733 z chorągwi tatarskich Józefa Potockiego. Wszedł w skład wojsk saskich[1], ale już od 1764 był na służbie wojska I Rzeczypospolitej[2]. W 1776 roku liczył etatowo 327 żołnierzy. Według „raty marcowej” z 1777 roku stan pułku wynosił 301 żołnierzy[3]. Faktycznie w służbie przebywało wówczas 302 żołnierzy. W czasie reform przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni etat pułku wzrósł do 612 ludzi. Faktycznie w grudniu 1790 służyło 608. Bezpośrednio przed wybuchem powstania kościuszkowskiego w pułku służyło 532 ludzi[4]. Składał się z sześciu chorągwi[5].

Stanowiska

Żołnierze pułku

Etatową obsadę oficerską normował etat stutysięczny wojska, według którego w pułku powinni się znajdować: pułkownik, podpułkownik, dwóch majorów, kwatermistrz, audytor, dwóch adiutantów, czterech rotmistrzów z chorągwiami, czterech rotmistrzów sztabowych, ośmiu poruczników, ośmiu chorążych[7].

Pułkownicy[6][8]:

  • Hallaszewicz
  • A. M. Korycki
  • Ignacy Poniatowski (1774-1780)
  • Jan Gorycz (1780-1787)
  • gen. mjr Stanisław Byszewski (1787-)
  • Ludwik Lissowski[a]

Bitwy i potyczki

Jego żołnierze brali udział w działaniach zbrojnych wojny siedmioletniej. Walczyli także pod Pragą (2 listopada 1794)[6].

Uwagi

  1. ↑ Według Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 200 Ludwik Liszewski był podpułkownikiem

Przypisy

  1. ↑ Gembarzewski 1925 ↓, s. 14.
  2. ↑ Sułek 1966 ↓, s. 185.
  3. ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. XXI.
  4. ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 227.
  5. ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 228.
  6. ↑ a b c Gembarzewski 1925 ↓, s. 15.
  7. ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 163.
  8. ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 229.

Bibliografia

  • Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
  • Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.
  • Zdzisław Sułek: Wojskowość polska w latach 1764-1794. W: Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Tom II (1648-1864). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.
  • Leonard Ratajczyk, Jerzy Teodorczyk: Wojsko powstania kościuszkowskiego w oczach współczesnych malarzy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07090-3.

Media użyte na tej stronie

Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg
Autor: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC BY-SA 2.5
Chorągiew królewska z okresu panowanie dysastii Wazów (1587-1668) w Polsce
57. Brygadier Poniatowski szef 3 Pułku Ułanów.JPG
57. Brygadier Poniatowski szef 3 Pułku Ułanów (oficer pułku 3 SP buławy PK ( właściwie Ignacy poniatowski był komendantem pułku 5 PS)
58. Ułan i Pocztowy 3 Pułku Ułanów (Poniatowskiego).JPG
58. Ułan i Pocztowy 3 Pułku Ułanów (Poniatowskiego) (ułan i pocztwy 3 pułku PS buławy PL