6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (II RP)

6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1926

Rozformowanie

1939

Tradycje
Nadanie sztandaru

5 maja 1938

Organizacja
Dyslokacja

Garnizon Lwów
(Okręg Korpusu Nr VI)

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

Artyleria

Podległość

11 Grupa Artylerii

Artyleria przeciwlotnicza WP przed wybuchem II wś

6 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (6 daplot) – pododdział artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Dywizjon stacjonował w garnizonie Lwów[1], w tzw. „Koszarach Czerwonego Klasztoru” przy ulicy Teatyńskiej[a].

3 grudnia 1932 miało miejsce uroczyste otwarcie świetlicy żołnierskiej dyonu. Symbolicznego aktu przekazania świetlicy dokonał prezes Polskiego Białego Krzyża, inżynier Moszoro. Świetlica została przekazana kołu świetlicowemu 6 daplot, którego przewodniczącą została p. Emilia Kruszyńska, żona dowódcy dyonu, majora inżyniera Tadeusza Kruszyńskiego. W uroczystości wzięli udział między innymi dowódca Okręgu Korpusu Nr VI, generał brygady Bolesław Popowicz z małżonką, wiceprezydent miasta Lwowa i poseł na Sejm, doktor Stanisław Stroński i starosta grodzki, doktor Romuald Klimów. Świetlica posiadała salę teatralną[2].

Mobilizacja

6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej był jednostką mobilizującą. W 1939 roku, zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dywizjon sformował w mobilizacji niejawnej (alarmowej) sześć oddziałów organicznej artylerii przeciwlotniczej wielkich jednostek piechoty i kawalerii:

Żołnierze dywizjonu

Dowódcy dywizjonu
mjr art. Franciszek Ksawery MołodyńskiVII 1926[4] – I 1930[5]
mjr / ppłk inż. Tadeusz Marian KruszyńskiIII 1930[6][7] – 1938
ppłk Ireneusz Kobielskido VIII 1939
Obsada personalna samodzielnego dywizjonu artylerii przeciwlotniczej nr 6
w lipcu 1926 roku[8]w 1928 roku[9]
dowódca dyonumjr art. Franciszek Ksawery Mołodyńskimjr art. Franciszek Ksawery Mołodyński (KW)
dowódca 1 bateriikpt. art. Kazimierz Świderskikpt. art. Andrzej Maksymilian Juzwa
oficer młodszy 1 bateriipor. art. Aleksander Jan Barańskikpt. art. Jan III Sienkiewicz
dowódca 2 bateriikpt. art. Stefan Henryk Karol Wojtowicz[10]kpt. art. Edward Dyhdalewicz (KW)
oficer młodszy 2 bateriipor. art. Michał Dżugajpor. art. Michał Dżugaj (KW)
zastępca dowódcy plutonu technicznegopor. art. Bronisław Wilhelm Tytus Zakrzewskipor. art. Walenty Michał Najwer (KW)
por. art. Feliks Leon Cydzik
por. art. Napoleon Władysław Herdan
por. art. Władysław Tobiasz
Obsada personalna w marcu 1939 roku[1][b]Przydziały mobilizacyjne
dowódca dywizjonuppłk Ireneusz Kobielski
zastępca dowódcy dywizjonukpt. Oswald Franciszek Artur Pescheldowódca baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ B nr 86
adiutantkpt. Jerzy Marian Gregowicz
pomocnik dowódcy ds. gospodarczychkpt adm. (art.) Edward Dyhdalewicz[12]dowódca baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ A nr 5
oficer mobilizacyjnypor. Stanisław Pałygaoficer zwiadowczy baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ A nr 5
oficer technicznykpt. Tadeusz Niewiarowski
dowódca plutonu łącznościpor. Roman Bąbczyńskioficer zwiadowczy baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ A nr 11
dowódca 1 bateriikpt. Tadeusz Dobiesław Hordyńskidowódca baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ A nr 11
dowódca plutonuppor. Marian Józef Skowrondowódca plutonu artylerii plot. [nr 681] bazy lotniczej nr 6
dowódca 2 bateriikpt. Bazyli Mościckireferent OPL w Dowództwie Lotnictwa i OPL SGO „Narew”[13]
dowódca plutonuppor. Edward Kaczmarczyk
dowódca 3 bateriikpt. Franciszek Burski
dowódca plutonuppor. Kazimierz Ignacy Oświęcimski
dowódca 4 bateriipor. Grzegorz Łupiński
dowódca plutonuppor. Tadeusz Maciej Woźniak
dowódca 5 bateriipor. Roman Władysław Zwildowódca baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ A nr 71
dowódca plutonuppor. Aleksander Jarzęckioficer zwiadowczy baterii motorowej artylerii plot. 40 mm typ A nr 71
na kursiekpt. Zygmunt III Malinowski

Żołnierze dywizjonu – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[14]

Nazwisko i imięstopieńzawódmiejsce pracy przed mobilizacjązamordowany
Zając Józef[15]podporucznik rezerwyDyrekcja PKP we LwowieKatyń

Symbole dywizjonu

Sztandar

5 maja 1938 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór sztandaru 6 daplot [16].
22 listopada 1938 roku we Lwowie Minister Spraw Wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki wręczył sztandar dowódcy dywizjonu, ppłk. Ireneuszowi Kobielskiemu. Ceremonię poprzedziła msza celebrowana przez biskupa polowego Józefa Gawlinę, który dokonał poświęcenia sztandaru[17].
Sztandar aktualnie eksponowany jest w Instytucie gen. Sikorskiego w Londynie[17].

Opis sztandaru[18]

Na prawej stronie płatu sztandaru był umieszczony w rogach numer dywizjonu według wzoru ustalonego w „Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” nr 6 z 1937, poz. 77.
Na lewej stronie płatu sztandaru znajdują się na tarczach w poszczególnych rogach:

  • w prawym górnym – wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej
  • w prawym dolnym – godło miasta Lwowa
  • w lewym górnym – wizerunek św. Barbary - patronki artylerzystów
  • w lewym dolnym – odznaka pamiątkowa 6 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej

Na dolnym ramieniu Krzyża Kawalerskiego wyhaftowany napis „Lwów 22 X 1924”, upamiętniający datę i miejsce powstania 6 samodzielnej baterii artylerii przeciwlotniczej.

Odznaka pamiątkowa

13 sierpnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej artylerii przeciwlotniczej.

Uwagi

  1. Koszary przy ul. Teatyńskiej mieściły się w byłym klasztorze.
  2. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[11].

Przypisy

  1. a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 770.
  2. Uroczyste otwarcie świetlicy 6 dyonu art. plotn., „Polska Zbrojna” Nr 5 z 5 stycznia 1933 r. s. 6.
  3. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 373.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 14 lipca 1926 roku, s. 214.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 8.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 101.
  7. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 729.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 14 lipca 1926 roku, s. 214, 216.
  9. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 414.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 lutego 1927 roku, s. 63, kpt. Wojtowicz został przeniesiony do 1 paplot, a na jego miejsce przybył z 11 pap kpt. Józef Popiel.
  11. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 310, został przeniesiony z 2 do 6 pac z równoczesnym przydziałem do 6 sam. dyonu art. plot..
  13. Barancewicz 2013 ↓, s. 390.
  14. Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
  15. Księgi Cmentarne – wpis 4251.
  16. Dodatek Tajny Nr 6 do Dziennika Rozkazów M.S.Wojsk. z 05.05.1938 r. Nr 6, poz. 70.
  17. a b Satora 1990 ↓, s. 343.
  18. Moszumański 1996 ↓, s. 113.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Witold Barancewicz: Sprawozdanie z przebiegu działań wojennych baterii motorowej artylerii przeciwlotniczej nr 20 w czasie od 24 sierpnia do 22 września 1939 r.. W: Polska obrona przeciwlotnicza 1939. T. 3. Centralne Archiwum Wojskowe, 2013, seria: Wojskowe teki archiwalne. ISBN 978-83-63374-19-8.
  • Zbigniew Moszumański. Sztandary i odznaki jednostek przeciwlotniczych do roku 1939. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9 (447), 1996. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0478-6688. 
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
ARTYLERIA PRZECIWLOTNICZA.jpg
Artyleria przeciwlotnicza WP przed wybuchem II wś