72 Pułk Piechoty Armii Krajowej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1944 |
| Rozformowanie | 8 października 1944 |
| Nazwa wyróżniająca | brak |
| Patron | |
| Tradycje | |
| Rodowód | 72 Pułk Piechoty im. płk. Dionizego Czachowskiego (Radom) |
| Organizacja | |
| Numer | 72 |
| Rodzaj sił zbrojnych | lądowe |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Historia Polski |
 Ten artykuł jest częścią cyklu: |
72 Pułk Piechoty AK im. płk. Dionizego Czachowskiego (inaczej 72 Pułk Piechoty AK Ziemi Radomskiej) – jednostka sił zbrojnych Armii Krajowej utworzona na początku 1944 w ramach akcji odtwarzania struktur Wojska Polskiego sprzed 1939.
Historia pułku
Według planu mobilizacyjnego w Okręgu Radomsko-Kieleckim Armii Krajowej miała zostać powołana 28 Dywizja Piechoty AK pod dowództwem ppłk Zygmunta Żywockiego "Kostur"; W jej skład miały wejść:
- 72 Pułk Piechoty AK (z Obwodu Radom);
- 172 Pułk Piechoty AK (z Obwodu Kozienice "Krzaki")
- 272 Pułk Piechoty AK (z Obwodu Iłża i Obwodu Końskie).
Faktycznie 28 Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei powstała w okręgu warszawskim AK 20 września 1944. W jej składzie funkcjonował również 72 Pułk Piechoty AK. W Okręgu Kieleckim powołano natomiast 72 pułk piechoty oraz I batalion 172 pułku piechoty.
72 pułk piechoty zmobilizowano od 17 sierpnia 1944 w początkowo w składzie kompanii pod dowództwem por. Jerzego Sztajgierwalda "Rozłoga" (organizującego przeprawy na Pilicy), a następnie trzech batalionów ok. 500 żołnierzy[1] Stan uzbrojenia w pierwszej fazie organizacyjnej wynosił 2 ckm, 12 lkm, 1 rkm, 50 pm, 200 kb, 20 rewolwerów, 2 piaty, kilkaset granatów i 100.000 sztuk amunicji[2].
Pułk uczestniczył w Akcji Burza m.in. w:
- 26 września, (wraz z 25 pułkiem piechoty AK) w całodziennej bitwie z obławą niemiecką w lasach przysuskich w okolicach wsi Gałki, Stefanów;
- 27 września, ataku na garnizon niemiecki w Przysusze;
- 6 października, w walkach pod Eugeniowem z obławą niemiecką
Demobilizacja 72 pp AK nastąpiła 8 października 1944 we wsi Borkowice, leżącej na skraju Lasów Przysuskich. W lasach pozostał oddział ok. 85 żołnierzy[3], zaś pozostali partyzanci przeszli do służby konspiracyjnej.
Ordre de Bataille
- Sierpień-październik 1944[4]
- dowódca pułku – mjr Wacław Wyziński "Stefan";
- zastępca i szef sztabu – mjr Jakub Gabriel-Węglowski "Ramon", "Kuba";
- I batalion – dowódca mjr. Edmund Mickiewicz "Zryw";
- 1 kompania – dowódca ppor. Sławomir Wojdan "Stefan" (zg. w październiku 1944), pchor. Jan Seredyński "Artur";
- 2 kompania – dowódca pchor. Jacek Wądołowski "Czarny";
- 3 kompania – dowódca por. Stefan Piastowski "Lis";
- II batalion dowódca por. Michał Burhardt "Wiór";
- 4 kompania – dowódca por. Mieczysław Hofman "Robert";
- 5 kompania – dowódca ppor. Wacław Rzepniewski "Dzwon";
- 6 kompania – dowódca ppor. Jerzy Baworowski "Krystian";
- III batalion – dowódca por. Krzysztof Hoffman "Cyprian";
- 7 kompania – dowódca por. NN "Ryś";
- 8 kompania – dowódca ppor. Jan Piwoński "Jaksa";
- 9 kompania – dowódca por. Stefan Bembiński "Harnaś"
- 10 kompania – dowódca ppor. Stanisław Podkowiński "Ren" (dołączył do pułku 30 września 1944).
Upamiętnienie
Imię Żołnierzy 72 pułku piechoty AK 72 nosi Publiczna Szkoła Podstawowa w Mniszku[5].
Przypisy
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 317.
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 375.
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 380.
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 449.
- ↑ Strona Światowego Związku Żołnierzy AK Oddział Radom. [dostęp 2010-04-04]. (pol.).
Bibliografia
- Wojciech Borzobohaty: „Jodła” Okręg Radomsko–Kielecki ZWZ–AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988. ISBN 83-211-0901-2.
Media użyte na tej stronie
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tereny walk Armii Krajowej w czasie akcji "Burza" w 1944
Dionizy Czachowski