8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego

8 pułk ułanów
Ilustracja
Odznaka 8 puł
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1918

Rozformowanie

1939

Patron

Józef Poniatowski

Tradycje
Święto

19 marca[a]

Nadanie sztandaru

1920

Dowódcy
Pierwszy

płk Roman Kawecki

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
bitwa pod Antonowem (4 VI 1920)
bitwa pod Stanisławczykiem (29 VII 1920)
kampania wrześniowa
bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja

Rakowice (pod Krakowem)
Zakrzówek-Kobierzyn(1939)

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

V Brygada Jazdy
5 Samodzielna Brygada Kawalerii
Krakowska Brygada Kawalerii

Defilada 8 Pułku Ułanów – obraz Feliksa Franicia z 1933
Odcisk pieczęci urzędowej, okrągłej z 1921

8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego (8 puł) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

Tradycje pułku

W grudniu 1784 pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego utworzono we Lwowie pułk kawalerii. Podczas zaborów był jedną z niewielu formacji wojskowych podporządkowanych zaborcom z polską komendą i tradycjami wojskowymi. Za czasów panowania cesarza Franciszka Józefa I pułk nosił nazwę 1 pułku ułanów austriackich, po przejściu pod dowództwo Niepodległego Państwa Polskiego, w roku 1918, nosił nazwę 1 pułku ułanów Ziemi Krakowskiej, a następnie nadano mu numer 8. i zatwierdzono nazwę na cześć twórcy i pierwszego dowódcy: 8 pułk ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.

Pułk w walce o granice

Obsada personalna pułku w 1920[2]
StanowiskoStopień, imię i nazwisko
Dowódca pułkumjr Karol Rómmel (ranny 19 VIII)
rtm. Kornel Krzeczunowicz (od 19 VIII)
mjr Karol Rómmel (od 14 X)
Zastępcartm. Władysław Piniński
Adiutantppor. Aleksander Krzeczunowicz
wz pchor. Tadeusz Rakowski (11–30 IX)
Lekarzkpt. lek. dr Stanisław Orzeł
chor. san, Karol Geier
Lekarz wet.por. lek. wet. Stefan Karol Tesarz
por. lek. wet. Stefan Kolbe
Dowódca taborupor. Wiktor Czarkowski Gołejewski
rtm. Karol Marmarosz (od 27 IX)
Oficer dowództwapor. Franciszek Łukaszewicz (do 24 VIII)
Oficer dowództwartm. Wilhelm Mitchell (od 2 IX)
Dowódca 1 szwadronuppor. Bronisław Kulig (do 23 IX)
por. Leon Gołogórski
Dowódca plutonupchor. Kownacki (od 2 IX)
Dowódca 2 szwadronupor. Bronisław Mokrzycki (do 15 VIII)
ppor. Jan Gierlicz (do 27 VIII)
por./rtm Bronisław Mokrzycki
Dowódca plutonupor. Mieczysław Poniński (od 27 IX)
Dowódca plutonuppor. Kajetan Czarkowski-Gołejewski
Dowódca 3 szwadronuppor. Edward Pisula
por. Leon Sapieha (od 20 VIII)
por. Franciszek Łukasiewicz (od 23 VIII)
Dowódca plutonuppor. Andrzej Osiecimski-Czapski (od 2 IX)
Dowódca plutonupchor. Tadeusz Rakowski
Dowódca plutonupchor. Zygmunt Roguski
Dowódca 4 szwadronupor./rtm. Kornel Krzeczunowicz
por. Stanisław Starczewski (od 19 VIII)
Dowódca plutonupor. Leon Sapieha (do 20 VIII)
Dowódca plutonuppor. Paweł Sapieha
Dowódca plutonupchor. Kazimierz Wolski (od 27 IX)
Dowódca plutonupchor. Tadeusz Rakowski (od 30 IX)
Dowódca szwadronu kmppor. Edward Dzieduszycki
ppor. Eustachy Włodzimirski
rtm. Wojciech Biesiadecki (od 25 IX)
Dowódca plutonuppor. Adam Potocki
Dowódca szwadronu technicznegopor./rtm. Lucjan Bochenek
por. Józef Sapieha (od 19 VIII)
por. Adam Łubkowski (od 4 X)
rtm. Lucjan Bochenek (od 14 X)
Dowódca plutonuppor. Henryk Gliński
Dowódca plutonuppor. Józef Sapieha
Dowódca plutonupchor. Starowieyski
Oficer pułkupor. Rudziński (od 14 X)
Oficer pułkupor. Józef Piotr Trenkwald (od 14 X)
Oficer pułkupchor. Dichman
Oficer pułkupchor. Roman Stahl
Oficer pułkupchor. Adam Niedzielski

Pułk zasłużył się szczególnie w wojnie polsko-bolszewickiej, kiedy w pierwszej fazie działań na linii frontu uczestniczył z powodzeniem w ofensywie kijowskiej, a następnie walnie przyczynił się do rozgromienia bolszewickiej Armii Konnej komandarma Siemiona Budionnego w największej bitwie kawaleryjskiej XX wieku pod Komarowem na ziemi zamojskiej.

27 lipca pułki 4 Brygady Jazdy płk. Gustawa Orlicz-Dreszera obsadziły odcinek od Merwy po Stanisławczyk. 1 szwadron 8 pułku ułanów bronił odcinka Merwa-Strzemilcze, 16 pułk ułanów Smarzów-Szczurowice, 2 pułk szwoleżerów Laszków-Hrycowola, zaś główne siły 8 pułku ułanów ppłk. Henryka Brzezowskiego zgrupowały się w rejonie Stanisławczyk-Monastyrek. W odwodzie brygady stał w Zawidczu 1 pułk szwoleżerów. Brygada miała za zadanie zabezpieczyć przeprawy przez Styr, a przede wszystkim obronę przyczółków w Szczurowicach i Monastyrku[3].

29 lipca, w pierwszym dniu bitwy pod Beresteczkiem i Brodami, oddziały 11 Dywizji Kawalerii uderzyły na polską 4 Brygadę Jazdy, odrzuciły 8 pułk ułanów spod Stanisławczyka i ruszyły groblą w kierunku miasteczka[4]. Dowódca 4 Brygady Jazdy wprowadził do walki 2 pułk szwoleżerów rtm. Rudolfa Ruppa. Uderzył on na Kozaków w momencie, kiedy ci wjeżdżali na most na Styrze. Pierwszy do szarży ruszył 4 szwadron por. Andrzeja Kunachowicza, zatrzymał nieprzyjaciela i umożliwił pododdziałom 8 pułku ułanów bezkolizyjny odwrót[5][6]. Potem oba pułki przystąpiły do obrony linii Styru. Z uwagi na brak amunicji, wspierająca je bateria 4 dywizjonu artylerii konnej wkrótce musiała przerwać ogień, a chwilę potem polski samolot przez pomyłkę zbombardował stanowiska koniowodnych 8 pułku ułanów. W związku z faktem, że kawaleria sowiecka sforsowała rzekę w Monastyrku, dowódca 8 pułku ułanów zrządził odwrót swoich pododdziałów przez Laszków i Zawidcze do Mikołajowa. Odwrót osłaniał 2 szwadron 2 pułku szwoleżerów[7][8][9].

Mapy walk pułku

Kawalerowie Virtuti Militari

Order Virtuti Militari
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[10][11]
ułan Andrzej Blak vel Andrzej Sterliński[12] nr 5074por. Lucjan Bochenekst. uł. Roman Bogusławski
ppłk Henryk Brzezowskist. uł. Franciszek Chojeckippor. Piotr Cielecki-Zaremba
kpr. Leon Ćwikłaplut. Jan Czarneckiplut. Franciszek Dobosz
ppor. Edward Dzieduszyckiplut. Jakub Flankwachm. Leon Gaszczyk
st. wachm. Karol Geierppor. Jan Gerliczppor. Henryk Gliński
ś.p. ppor. Andrzej Gużkowski-Janicki nr 4239ppor. Alfred Godlewskippor. Zbigniew Haszlakiewicz-Gotlieb
st. wachm. Antoni Janeczkopchor. Zbigniew Jaroszyńskist. wachm. Michał Kędryna
wachm. Paweł Kijowskist. uł. Antoni Koniecznykpr. Jan Kozioł
plut. Marian Krełowskipor. Aleksander Krzeczunowiczpor. Kornel Krzeczunowicz
ppor. Kazimierz Lasockiwachm. Jan Łabudzkiplut. Karol Łanocha
por. Franciszek Łukasiewiczpor. Adam Łubkowski nr 4225st. uł. Czesław Morawski nr 4398[13]
kpr. Józef Nachman nr 4202plut. Wojciech Nowakplut. Stanisław Olejarski
chor. Leopold Orłowskirtm. Józef Pająkppor. Edward Pisula
st. uł. Jan Podsiadłopor. Stanisław Pokładnikmjr Karol Rómmel
wachm. Antoni Rypieńpor. Janusz Sękowskirtm. Ludwik Słotwiński
rtm. Adam Sołowijppor. Stanisław Starczewskiplut. Franciszek szczepaniec
ś.p. pchor. Jan Kazimierz Przerwa-Tetmajerpor. Roman Traczewskippor. Stefan Traczewski
uł. Wacław Wierzbickiuł. Zygmunt Wiśniewskippor. Eustachy Włodzimirski
uł. Piotr Wochwachm. Jan Zająckpr. Feliks Żebracki
st. uł. Józef Żak

Pułk w okresie pokoju

Krakowska BK w 1938.jpg
Szwadron honorowy 8 puł eskortujący ambasadora Włoch i kompania honorowa 20 pp na dziedzińcu Wawelu; 20 lipca 1936

Pułk stacjonował w Rakowicach pod Krakowem. W listopadzie 1923 roku brał udział w pacyfikacji tzw. powstania krakowskiego 1923 roku. W 1925 roku do Kapituły Orderu Virtuti Militari wpłynął wniosek o odznaczenie sztandaru 8 pułku krzyżem VM, za udział w bitwie pod Komarowem. Wniosek ten miał być rozpatrzony w następnych miesiącach, ale po zamachu majowym już do niego najprawdopodobniej nie wrócono[14].

Zgodnie z rozkazem ministra spraw wojskowych O.V. L 33035 E z 1925 r. przy pułku stacjonował 5 szwadron samochodów pancernych.

10 grudnia 1928 roku korpus oficerski wręczył Zdzisławowi Tarnowskiemu odznakę pamiątkową w uznaniu zasług położonych dla pułku w 1920 roku, kiedy to własnym kosztem wystawił pluton konnych ochotników[15].

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[16][b]:
StanowiskoStopień, imię i nazwisko
dowódca pułkupłk Kazimierz I Mastalerz
I zastępca dowódcymjr Stanisław Bukraba
adiutantrtm. Kazimierz Skowroński[c]
naczelny lekarz medycynymjr dr Jerzy Marceli Paweł Kluczyński
starszy lekarz weterynariippłk Zygmunt Zawierucha
młodszy lekarz weterynariipor. Maksymilian Stanisław Kaczorowski
II zastępca dowódcy (kwatermistrz)mjr Czesław Soroczyński
oficer mobilizacyjnyrtm. Alfred Zenon Mieczysław Strzygowski
zastępca oficera mobilizacyjnegovacat
oficer administracyjno-materiałowyrtm. Eryk Matuszek
dowódca szwadronu gospodarczegortm. Kazimierz Skowroński
oficer gospodarczykpt. int. Marian Stefan Siekierski
oficer żywnościowychor. Paweł Kijowski
dowódca plutonu łącznościpor. Gustaw Franciszek Szewczyk
dowódca plutonu kolarzyppor. Zdzisław Tadeusz Januszewski[d]
dowódca plutonu ppanc.ppor. Jan Kanty Maria Wojciech Skrochowski
dowódca 1 szwadronurtm. Eugeniusz Ungeheuer
dowódca plutonuppor. Ignacy Władysław Jura
dowódca plutonuppor. Antoni Marian Piątkowski
dowódca 2 szwadronurtm. Edward Tymoteusz Szawłowski
dowódca plutonupor. Konrad Jerzy Husenöder
dowódca plutonuppor. Zdzisław Tadeusz Januszewski
dowódca plutonuppor. Otto Józef Śmiałek
dowódca 3 szwadronup.o. por. Brunon Zdzitowiecki
dowódca plutonuppor. Stanisław Kostka Andrzej Hilary Sławoszewski
dowódca 4 szwadronurtm. Mieczysław Puzdrakiewicz
dowódca plutonupor. Michał Maria Grek †6 VIII 1939[18]
dowódca plutonupor. Zygmunt Piotr Nowicki
dowódca szwadronu kmrtm. Jerzy I Bujalski
dowódca plutonupor. Zygmunt Zajączkowski
dowódca plutonuppor. Zdzisław Romuald Jan Nepomucen Wielowieyski
dowódca szwadronu zapasowegomjr Konstanty Kułagowski
zastępca dowódcyvacat
odkomenderowanyrtm. Antoni Starnawski
na kursiertm. Józef Dokowski
na kursiertm. Andrzej Marian Kazimierz Szwarcenberg-Czerny

W kampanii wrześniowej 1939

Pułk walczył w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii

W 1939 roku, 8 pułk wchodził w skład Krakowskiej Brygady Kawalerii pod dowództwem gen. bryg. Zygmunta Piaseckiego, ta zaś należała do Armii „Kraków”. Pułkiem dowodził ppłk dypl. Włodzimierz Dunin-Żuchowski.

3 września pułk oddzielony został od reszty brygady przez pododdziały XV Korpusu i tocząc ciężkie walki odwrotowe został częściowo rozbity pod Szczekocinami. 4 września pułk znalazł się w Jędrzejowie, a 6 września w rejonie miejscowości Brody koło Starachowic, by wieczorem wyruszyć w kierunku Wisły. Następnie przyłączył się do Armii „Lublin”. Pomimo kilku odniesionych zwycięstw pułk poniósł bardzo dotkliwe straty i ostatecznie został rozbity podczas prób przedostania się do Rumunii. Tylko I szwadronowi udało się dotrzeć na Węgry.

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[19]
dowódca pułkuppłk dypl. kaw. Włodzimierz Dunin–Żuchowski
zastępca dowódcymjr kaw. Stanisław Bukraba
kwatermistrzmjr kaw. Czesław Soroczyński
adiutantrtm. Kazimierz Skowroński–Prus
oficer bronippor. kaw. Ignacy Władysław Jura
oficer ordynansowyppor. rez. Stefan Skrzyński
dowódca 1 szwadronupor. Zygmunt Zajączkowski
dowódca I plutonuppor. kaw. Antoni Marian Piątkowski
dowódca 2 szwadronurtm. Edward Szawłowski † 21 IX Małoniż
dowódca 3 szwadronurtm. Józef Dokowski
dowódca 4 szwadronurtm. Eryk Matuszek
dowódca szwadronu ckmrtm. Jerzy Sylwin Bujalsk
dowódca I plutonuppor. kaw. Zdzisław Wielowieyski
dowódca II plutonuppor. rez. Bolesław Buszczyński
dowódca plutonu łącznościpor. Gustaw Franciszek Szewczyk
dowódca plutonu przeciwpancernegoppor. Jan Kanty Skrochowski
dowódca szwadronu gospodarczegortm. Eugeniusz Ungeheuer

Pułk w Polskich Siłach Zbrojnych i w Armii Krajowej

W 1940 pułk odtworzony został jako 1 oddział rozpoznawczy im. Księcia Józefa Poniatowskiego. W kampanii francuskiej walczył w składzie 1 Dywizji Grenadierów.

W czasie wojny tradycje pułku były utrzymywane przez oddziały partyzanckie Armii Krajowej oraz oddziały Polskich Sił Zbrojnych.

Symbole pułkowe

Sztandar

Sztandar ofiarowały matki, żony i siostry oficerów pułku. Poświęcił go w katedrze lwowskiej w kwietniu 1920 r. ks. prałat Bedeni i wręczył przejeżdżającemu przez miasto na front 2 szwadronowi por. Adama Sokołowija. Sztandar przywieziono na front na Ukrainę. Znak był nieprzepisowy, a orzeł na drzewcu osadzony na kuli. W 1935 r. orła zastąpiono przepisowym, z rozpostartymi skrzydłami[20].

Odznaka pamiątkowa

21 kwietnia 1920 roku Minister Spraw Wojskowych rozporządzeniem L. 872/20 B.P. 1 zatwierdził odznakę pamiątkową 8 pułku ułanów ks. Józefa Poniatowskiego[21][22]. Odznaka o wymiarach 50x50 mm ma kształt krzyża z ramionami emaliowanymi na ciemnoniebiesko. Na poziomych ramionach krzyża wpisano daty „1791” i „1918”, na dolnym numer i inicjał „8 U”. Na środku krzyża okrągła tarcza barwy czerwonej na której wpisano inicjały patrona „JP”, a w otoku wieńca laurowego zwieńczonego u góry złoconą mitrą książęcą PIERWSZY PUŁK. Między ramionami krzyża cztery herby ziemi: krakowskiej, zatorskiej, oświęcimskiej i cieszyńskiej. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w tombaku srebrzonym, łączona dwoma nitami. Autorem projektu odznaki był Józef Brunicki, a wykonawcą Franciszek Malina z Krakowa[23].

Monogram JP pod koroną

Na naramiennikach poniżej oznaczenia stopni wojskowych widniał monogram JP pod książęcą mitrą, na pamiątkę pierwszego dowódcy i patrona pułku.

Barwy

ProporczykOpis[24]
Prop 8pul.pngProporczyk (żółtopomarańczowy[25]) złotożółty (żółte ciemne[26]) (stare złoto, po austriacku greises gold)
Prop dow 8pul.pngproporczyk dowództwa w 1939
Prop 1szw 8pul.pngproporczyk 1 szwadronu w 1939
Prop 2szw 8pul.pngproporczyk 2 szwadronu w 1939
Prop 3szw 8pul.pngproporczyk 3 szwadronu w 1939
Prop 4szw 8pul.pngproporczyk 4 szwadronu w 1939
Prop 5szwckm 8pul.pngproporczyk szwadronu ckm w 1939
Prop plutlaczn 8pul.pngproporczyk plutonu łączności w 1939
InneOpis
Otok starezłoto.pngNa czapce rogatywceotok ciemnożółty[27]
Spod 8pul.pngSzasery ciemnogranatowe, lampasy ciemnożółte, wypustka ciemnożółta[28]
Lap ul IIRP.png„Łapka” (do 1921[e]) – karmazynowa[f]

Żurawiejka

Krzywa buzia, krzywa nózia
to ułani księcia Józia.
Ce-Ka grafy i barony
Ósmy zdobi nam salony
Marsz 8 pułku ułanów
Moneta obiegowa – marka kredytowa (1 złoty) 8 Pułku Ułanów Ks. Józefa Poniatowskiego
Pod miasteczkiem Komarowem batalija wielka,
Ruskich było na tysiące a ułanów trzysta
Ruskich było na tysiące a ułanów trzysta
Hej wy lekkie szwoleżery nie róbcie nam wstydu
Zaczekajcie pół godziny aż ułani przyjdą,
Zaczekajcie pół godziny aż ułani przyjdą
Bo ułani dobrze biją, dobrze atakują
A jak pójdą na bij-zabij ruskie zrejterują
A jak pójdą na bij-zabij ruskie zrejterują
Tam na wzgórzu na dereszu Krzeczunowicz leci
Wymachuje, rozkazuje "Trzymajcie się dzieci!"
Wymachuje, rozkazuje "Trzymajcie się dzieci!"
A ułani dobrze biją, dobrze atakują
Jak ruszyli na bij-zabij ruskie zrejterują
Jak ruszyli na bij-zabij ruskie zrejterują
A z krwawego pola bitwy krwawo słońce schodzi
I Budionny z Kozakami hen za Dniepr uchodzi
I Budionny z Kozakami hen za Dniepr uchodzi!

Ułani księcia Józefa

Dowódcy pułku
Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku - I zastępca dowódcy)
Kwatermistrzowie pułku (od 1938 roku - II zastępca dowódcy)
  • mjr kaw. Tadeusz Komorowski (1924)
  • mjr kaw. Stanisław Ejzerman (1928 - 1929 → stan spoczynku)
  • mjr kaw. Leon Dzierdziejewski (6 VII 1929 - 31 III 1930 → rejonowy inspektor koni w Postawach)
  • mjr kaw. Czesław Soroczyński (III 1930[40] - IX 1939)

Korpus oficerski

Wysoka profesjonalizacja i jeszcze wyższe pochodzenie to cechy charakterystyczne kadry oficerskiej 8 pułku ułanów. O wysokich kwalifikacjach ułanów ks. Poniatowskiego świadczył fakt, iż w 1924 r. 5 oficerów przydzielonych było do Centralnej Szkoły Kawalerii, 4 do Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1 do Inspektoratu Armii IV, 1 do Oficerskiej Szkoły dla Podchorążych, 1 do Wyższej Szkoły Wojennej, 1 do Sztabu Generalnego WP, ponadto mjr Witold Morawski pełnił służbę jako attaché wojskowy w Rumunii, a Jan Władysław Rozwadowski (później wybitny teoretyk wojskowości) odkomenderowany był na studia do Wyższej Szkoły Wojennej w Paryżu. O arystokratycznym pochodzeniu pułku mogły świadczyć natomiast nazwiska oficerów rezerwy, wśród których nie brakowało: Potockich, Sapiehów, Pinińskich, czy też Dzieduszyckich. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w pułku służył Amerykanin – rtm. William S. Mitchell.

Żołnierze 8 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[41] oraz Muzeum Katyńskie[42][g][h].

Nazwisko i imięstopieńzawódmiejsce pracy przed mobilizacjązamordowany
Bohdanowicz Jan Kantyporucznik rezerwyCharków
Bujalski Jerzy Sylwin[45]rotmistrzżołnierz zawodowydowódca szwadronu ckmCharków
Buszczyński Bolesławporucznik rezerwydowódca plutonuCharków
Czekaj Władysławpodporucznik rezerwyprawnikNajwyższa Izba Kontroli w KrakowieKatyń
Dulas Antonipodporucznik rezerwynauczycielkier. szkoły w NakwasinieKatyń
Dunin-Żuchowski Włodzimierzpodpułkownik dyplomowanyżołnierz zawodowydowódca pułkuCharków
Jura Ignacy Władysław[46]podporucznikżołnierz zawodowyoficer broniCharków
Koziełł-Poklewski Wincentyrotmistrz w st. sp.majątek LudwinowoKatyń
Lulko Edward Janpodporucznik rezerwynauczycielCharków
Piątkowski Antoni[47]podporucznikżołnierz zawodowydowódca plutonuCharków
Podgórski Franciszekporucznik rezerwydyrektor firmy we LwowieULK
Skowroński-Prus Kazimierzrotmistrzżołnierz zawodowyadiutant pułkuCharków
Szafrański Mieczysławpodporucznik rezerwynauczyciel, mgrszkoła w WarszawieCharków
Szewczyk Gustaw[48]porucznikżołnierz zawodowydowódca plutonu łącznościCharków
Wielowieyski Zdzisław[49]podporucznikżołnierz zawodowydowódca plutonuCharków

Tradycje pułku

W czasach współczesnych Stowarzyszenie Szwadron Niepołomice w barwach 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego kultywuje tradycje 8 pułku. Jego członkowie przywdziewają mundury i używają wyposażenia zgodnego z tymi jakie obowiązywały ułanów pułku w 1939 roku. Stowarzyszenie bierze udział między innymi w Paradach przy okazji świąt narodowych np. 3 maja lub 11 listopada.

Do tradycji pułku nawiązał Andrzej Wajda. Bohaterowie filmu "Katyń": rtm. Andrzej (Artur Żmijewski) i por. Jerzy (Andrzej Chyra) służą w 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.

Uwagi

  1. W dzień imienin szefa pułku[1].
  2. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[17].
  3. rtm. Kazimierz Skowroński pełnił jednocześnie funkcję dowódcy szwadronu gospodarczego.
  4. ppor. Zdzisław Tadeusz Januszewski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy plutonu w 2. szwadronie.
  5. W 1921 roku przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych.
  6. Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831[29].
  7. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[43].
  8. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[44].

Przypisy

  1. Filipow i Wróblewski 1992 ↓, s. 18.
  2. Tuliński 2020 ↓, s. 950.
  3. Nowak 2010 ↓, s. 143.
  4. Odziemkowski 2004 ↓, s. 391.
  5. Odziemkowski 2004 ↓, s. 391–382.
  6. Mniszek i Rudnicki 1929 ↓, s. 29.
  7. Odziemkowski 2004 ↓, s. 392.
  8. Śmigielski 1929 ↓, s. 24.
  9. Nowak 2010 ↓, s. 144.
  10. Śmigielski 1929 ↓, s. 34.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 2-3.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 232, sprostowano nazwisko z „Andrzej Sterliński” na „Andrzej Blak”.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922 roku, s. 333, unieważnienie zagubionej legitymacji na prawo noszenia legitymacji Orderu VM nr 4398 oraz sprostowanie stopnia wojskowego z „porucznik” na starszy ułan.
  14. K. Krzeczunowicz, Do dyskusji nad "Ostatnią kampanią konną", "Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej" 1973, nr 70, s. 486.
  15. W uznaniu zasług obywatelskich. 8 p.uł. ks. Józefa Poniatowskiego wręczył swą odznakę p. Tarnowskiemu, „Polska Zbrojna” Nr 344 z 12 grudnia 1928 roku, s. 4.
  16. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 694.
  17. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
  18. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 957.
  19. Steblik 1989 ↓, s. 726-727.
  20. Satora 1990 ↓, s. 200.
  21. Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 43 z 9 maja 1920 roku, pkt 35.
  22. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 9 z 28 lutego 1922 roku, poz. 135.
  23. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 176-181.
  24. Smaczny 1989 ↓, s. 382.
  25. Dz. Rozk. MSWojsk. nr 27 z 3 sierpnia 1920 roku, poz.636
  26. Dz. Rozk. MSWojsk. nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz.268
  27. Dz. Rozk. MSWojsk. nr nr 6 z 24 lutego 1928 roku, poz.66
  28. Smaczny 1989 ↓, s. 376.
  29. Żygulski (jun.) 1988 ↓, s. 116.
  30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 marca 1923, s. 175.
  31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 marca 1923, s. 176.
  32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 29 czerwca 1923, s. 431.
  33. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 29 czerwca 1923 roku, s. 433.
  34. Krzeczunowicz 1960 ↓, s. 227.
  35. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 114 z 28 października 1925 roku, s. 614.
  36. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 128.
  37. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 146.
  38. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 91.
  39. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 101.
  40. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 100.
  41. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  42. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  43. Rybka i Stepan 2006 ↓.
  44. Wyrwa 2015 ↓.
  45. Księgi Cmentarne – wpis 4704.
  46. Księgi Cmentarne – wpis 5583.
  47. Księgi Cmentarne – wpis 6831.
  48. Księgi Cmentarne – wpis 7579.
  49. Księgi Cmentarne – wpis 14191.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Armia krakow 1939.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Położenie wielkich jednostek Armii "Kraków" i wielkich jednostek niemieckich 01-09-1939 (o świcie)
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Prop 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barwy - proporczyk 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego
Monogram JP korona 8 p ułanow.jpg
Monogram JP pod mitrą książęcą - znak 8 Pułku Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego
Wizyta ambasadora Włoch - szwadron honorowy 8 puł NAC 1-D-1964-11.jpg
Wizyta ambasadora Włoch w Polsce Pietro Arone di Valentino w Krakowie połączona ze złożeniem listów uwierzytelniających prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu. Szwadron honorowy 8 Pułku Ułanów księcia Józefa Poniatowskiego eskortujący ambasadora Włoch w Polsce Pietro Arone di Valentino i kompania honorowa 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej witająca ambasadora na dziedzińcu Wawelu; 20 lipca 1936. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-D-1964-11
Marka kredytowa 8 Pulku Ulanow.jpg
Autor: Buttonman868, Licencja: CC BY-SA 3.0
Moneta obiegowa - marka kredytowa (1 złoty) 8 Pułku Ułanów Ks. Józefa Poniatowskiego w Krakowie.
Prop 4szw 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 4 szwadronu 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
Prop 5szwckm 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 5 szwadronu ckm 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
Prop 3szw 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 3 szwadronu 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
Prop dow 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk dowództwa 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
Order Virtuti Militari Krzyż Srebrny.svg
Autor: Magnum045, Licencja: CC BY-SA 3.0
Order Virtuti Militari 5th Class
Odznaka 8 puł - replika.jpg
Autor: Elżbieta Kossecka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego - replika
Prop plutlaczn 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk plutonu łączności 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
Spod 8pul.png
Kolor spodni, lampasów i wypustki - 8 Pułku Ułanów (1935) - II RP
Prop 1szw 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 1 szwadronu 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
8 Pułk Ułanów (pieczęć urzędowa, okrągła).jpg
Odcisk pieczęci urzędowej, okrągłej 8 Pułk Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego na oświadczeniu podporucznika Tadeusza Rakowskiego.
Otok starezłoto.png
Otok starezłoto na czapkę
Prop 2szw 8pul.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 2 szwadronu 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w 1939
8 pulk ulanow.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tereny działań bojowych 8 Pułku Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego w latach 1919 -1920
Lap ul IIRP.png
Łapka ułanów na kołnierz kurtki - II RP
Krakowska BK w 1938.jpg
Krakowska BK w 1938
Bitwa pod brodami 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Brodami 29.07-03.08-1920