A Ceremony of Carols

A Ceremony of Carols ("Ceremonia kolędowa") op. 28 – utwór angielskiego kompozytora Benjamina Brittena skomponowany w 1942 na harfę, głosy solowe i trzygłosowy chór chłopięcy do tekstów kolęd w języku średnioangielskim.

Historia powstania

Ceremonia powstawała w kabinie szwedzkiego statku Axel Johnson podczas pięciotygodniowej, niebezpiecznej podróży kompozytora ze Stanów Zjednoczonych do ojczyzny przez Atlantyk w marcu i kwietniu 1942 roku. Britten opuścił Wielką Brytanię w 1939 i w kolejnych latach osiągnął sukces w Ameryce, nie wiedział jednak, jak zostanie z powrotem przyjęty we własnym kraju – znany był jego ostentacyjny pacyfizm, postawa w tym czasie niepopularna w Brytanii. Odmowa służby wojskowej mogła nieść różne skutki, włącznie z karą więzienia. Status obdżektora uzyskał dopiero po apelacji.

Edna Phillips - harfistka Orkiestry Filadelfijskiej - namawiała Brittena do skomponowania utworu na harfę[1]. Podczas rozmowy w Nowym Jorku omawiali szczegóły i możliwości instrumentu, jednak wówczas kompozytor nie przyjął zamówienia, tłumacząc się dużym zdenerwowaniem przed odjazdem do Anglii. Jednak podczas podróży morskiej przez Ocean utwór powstał i harfa zajęła w nim poczesne miejsce[2].

Pierwsze wykonanie - bez części wstępnej i końcowej - odbyło się 5 grudnia 1942 w Bibliotece Norwich Castle w wykonaniu żeńskiego chóru Fleet Street Choir, sopranistki Margaret Ritchie, oraz harfistki Gwendolen Mason (pod dyrekcją T.B.Lawrence'a. Miesiąc później - 25 stycznia 1943 - w tym samym wykonaniu odbyła się pierwsza transmisja radiowa w BBC Home Service. Premiera pełnej wersji z częściami ramowymi Procession i Recession oraz nową kolędą That yongë child nastąpiła w 4 grudnia 1943 w Wigmore Hall w Londynie w wykonaniu walijskiego chóru chłopięcego (little Welsh boys) z Morriston School oraz rosyjskiej harfistki Marii Korchinskiej pod dyrekcją Benjamina Brittena[3].

Tekst i obsada

Sir Robert Southwell (1561–1595), męczennik i święty Kościoła Katolickiego, autor "This little Babe" ze zbioru "Newe Heaven, Newe Warre" (1595) oraz "In Freezing Winter Night" – tekstów wykorzystanych w "Ceremonii Kolędowej"

Podczas podróży jednym z przystanków na trasie był port Halifax w Nowej Szkocji, gdzie Britten natknął się w księgarni na książkę ze średniowiecznymi wierszami w języku średnioangielskim, z których część stała się później tekstami do utworów. Kompozytor przeznaczył Ceremonię na głosy solowe, trzygłosowy chór chłopięcy oraz harfę – obsadę wówczas bezprecedensową. W tym czasie nosił się bowiem z zamiarem napisania koncertu na harfę i orkiestrę, w związku z czym studiował możliwości i technikę gry na harfie; część chóralną aranżował także później na chór mieszany, wersja ta nie zyskała jednak popularności.

Styl

Wykorzystanie elementów chorału gregoriańskiego oraz średniowiecznej i XVI-wiecznej poezji zapowiada późniejsze wielkie dzieła Brittena, które nawiązują do średniowiecznych moralitetów. Impresjonistyczną atmosferę utworu tworzy nietypowa obsada, nawiązująca z jednej strony do tradycyjnych angielskich chórów chłopięcych, ale wykorzystująca jednocześnie jako instrument towarzyszący harfę w miejsce tradycyjnych organów. W poszczególnych ogniwach pojawiają się motywy taneczne, a mimo dominującej faktury homofonicznej pojawiają się elementy kontrapunktyczne – jak na przykład kanon w części opisującej konflikt Dziecka z Szatanem.

Oryginalna atmosfera ewokowana przez Ceremony opisana została jako "rozkoszowanie się nieskalaną radością chłopięcej młodości, życia poprzedzającego jesień"[4].

Części

Jedyny zachowany manuskrypt "Adam lay i-bowndyn" (obecnie w posiadaniu Biblioteki Brytyjskiej), którego tekst Britten wykorzystał w części "Deo Gracias"

Początkowo Britten widział Ceremony jako zbiór niezwiązanych ze sobą utworów; później jednak postanowił stworzyć cykl, otwarty przez Processional (utwór na wejście) i zamknięty przez Recessional (utwór na zakończenie), z solowym interludium harfy pośrodku.

1. "Procession" ("Hodie Christus natus est", gregoriańska antyfona do Magnificatu podczas Nieszporów świątecznych)
2. "Wolcum Yole!"
3. "There is no Rose"
4a. "That yonge child"
4b. "Balulalow"
5. "As dew in Aprille"
6. "This little Babe"
7. "Interlude" (harfa solo)
8. "In Freezing Winter Night"
9. "Spring Carol"
10. "Deo Gracias"
11. "Recession" ("Hodie")

Przypisy

  1. ↑ Mary Sue Welsh: One Woman in a Hundred: Edna Phillips and the Philadelphia Orchestra. University of Illinois Press, 2013, seria: Music in American Life. ISBN 978-0-252-08011-1.
  2. ↑ Muse behind Britten's Ceremony of Carols is revealed. Blog Pliable, 2013.12.09. [dostęp 2016-12-02]. (ang.).
  3. ↑ Mervyn Cooke: CD Benjamin Britten - A Ceremony of Carols & Saint Nicolas. Hyperion, 2012. [dostęp 2016-12-02]. (ang.).
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20120102022007/http://www.classicstoday.com/features/f1_0701.asp Classics Today

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Adam lay ybounden.jpg
A cropped image of "Adam lay ybounden", a 15th Century Middle English poem which forms part of the famous Sloane Manuscript (BL MS. 2593), held in the British Library. Digitised by the British Library, the 2D manuscript itself is in the public domain by virtue of its age, and this image has been cropped to remove any 3D elements of the original higher resolution photograph. As this manuscript is held within the British Library and due to its age and fragility is unlikely to be released for public photography, this low resolution image is felt to be a fair 2D representation of a historic, one-off manuscript for the purposes of criticism of the text by the not-for-profit Wikimedia Foundation, in the same manner as other historic single 2D artefacts such as File:Ellesmere Manuscript Knight Portrait.jpg.
Plik jest wierną reprodukcją fotograficzną dwuwymiarowego utworu, znajdującego się w domenie publicznej z następującego powodu:
Public domain

Ten materiał przeszedł do domeny publicznej w kraju pochodzenia, jak również w państwach i terytoriach, gdzie prawo autorskie wygasa w ciągu 70 lat po śmierci autora.

Dialog-warning.svgYou must also include a United States public domain tag to indicate why this work is in the public domain in the United States. Note that a few countries have copyright terms longer than 70 years: Mexico has 100 years, Jamaica has 95 years, Colombia has 80 years, and Guatemala and Samoa have 75 years. This image may not be in the public domain in these countries, which moreover do not implement the rule of the shorter term. Côte d'Ivoire has a general copyright term of 99 years and Honduras has 75 years, but they do implement the rule of the shorter term. Copyright may extend on works created by French who died for France in World War II (more information), Russians who served in the Eastern Front of World War II (known as the Great Patriotic War in Russia) and posthumously rehabilitated victims of Soviet repressions (more information).

Plik rozpoznano jako wolny od znanych ograniczeń praw autorskich, włącznie z prawami zależnymi i pokrewnymi.
Zgodnie z oficjalnym oświadczeniem Wikimedia Foundation wierne reprodukcje dwuwymiarowych utworów z domeny publicznej są w domenie publicznej, zajmowanie przeciwnego stanowiska godzi w samą ideę domeny publicznej (więcej w: Commons:When to use the PD-Art tag).
Niniejsza reprodukcja jest więc również własnością publiczną. Użytkowanie tego dzieła może być zabronione lub ograniczane przez miejscowe prawo na obszarze jego jurysdykcji; patrz: Commons:Reuse of PD-Art photographs.
{{PD-Art}} template without license parameter: please specify why the underlying work is public domain in both the source country and the United States
(Usage: {{PD-Art|1=|deathyear=''year of author's death''|country=''source country''}}, where parameter #1 can be PD-old-auto, PD-old-auto-expired, PD-old-auto-1996, PD-old-100 or similar. See Commons:Multi-license copyright tags for more information.)
Robert Southwell.JPG
Saint Robert Southwell, S.J. (1561-1595). Illustration from the frontispice of Saint Peter's complaint.