Agon (teatr)

Agon (stgr. ἀγών – zawody) – centralny element budowy komedii starogreckiej przedstawiający spór dwóch postaci o odmiennych racjach, z których jedna odnosi zwycięstwo nad drugą[1]. W agonie najdobitniej uwidacznia się ideologia sztuki.

Agon zbudowany był z 8 części. Rozpoczynała go odè, czyli pieśń chóru. Po niej następowało będące zachętą do przedstawienia swoich racji katakeleusmos. Trzecim elementem jest epirrhema, czyli mowa właściwa jednego z uczestników sporu. Epirrhema przechodziła następnie w będące punktem kulminacyjnym argumentacji pingos (gr. duszenie się) zwyczajowo wymawiane na jednym oddechu. Powyższym czterem elementom odpowiadały antodè, antikatakeleusmos, antepirrhema i antipingos z tą różnicą, że tym razem to druga strona sporu zabierała głos[2].

Agon bywał niekiedy poprzedzony rozpadem chóru na dwa przeciwstawne obozy spierające się ze sobą[3].

Ze względu na konstytuującą agon merytoryczną dyskusję, komedia starogrecka jest ważnym źródłem wiedzy o początkach sztuki retorycznej w starożytnej Grecji[4].

Przypisy

  1. ↑ Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1976, s. 13.
  2. ↑ Rozdział III: AKTOR. kocur.uni.wroc.pl, 20.09.2007. [dostęp 2021-12-29].
  3. ↑ Ewa Kazimierczak, Arystofanes współczesny. Widowisko Stowarzyszenia Teatralnego Chorea na tle polskich inscenizacji komedii staroattyckiej, Kraków 2008, s. 9.
  4. ↑ Szymon Kostek, Zmierzch komedii staroattyckiej? Wybrane problemy Plutosa Arystotelesa, "Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae" 2011, nr 2, s. 59.