Ajmara

Ten artykuł od 2022-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ajmarowie

Aymara

Populacja	2,5 mln
Miejsce zamieszkania	Andy (na granicy Boliwia i Peru)
Język	ajmara, hiszpański
Religia	katolicyzm
Grupa	Indianie Ameryki Południowej

Kolorem zielonym zaznaczony obszar, na którym ponad 90% ludzi posługuje się językiem ajmara.

Ajmara, Ajmarowie (hiszp. Aymara) – grupa etniczna Indian Ameryki Południowej posługujących się językiem ajmara, należącym do ajmarskiej rodziny językowej.

Historia

Na początku naszej ery zamieszkiwali tereny dzisiejszej Boliwii, z głównym ośrodkiem w Tiahuanaco, ale także w Peru. Od II do V wieku tworzyli na tym obszarze wysoko rozwiniętą cywilizację (w pobliżu jeziora Titicaca). W XIV wieku zostali podbici przez imperium Inków. W okresie konkwisty hiszpańskiej częściowo wyniszczony.

Dziś największe ich skupisko pozostaje w rejonie jeziora Titicaca. Skupieni we wspólnotach, Ajmarowie trudnią się głównie rolnictwem, hodowlą, rybołówstwem i rzemiosłem. Część z nich po przeniesieniu się do miast pracuje głównie w górnictwie, budownictwie i usługach. Lud Ajmarów liczy w Boliwii 2,2 mln, a w Peru 300 tysięcy osób.

Religia

W ich religii kult świętych katolickich uległ pomieszaniu z elementami wierzeń sprzed konkwisty.

Duchy i herosi

W wierzeniach ludów Ajmara istniało wiele dobrych i złych duchów – opiekunów różnych miejsc. Do tych pierwszych należały duchy jezior i gór – Achachilowie oraz najmądrzejszy duch niebiański Ap’alani. Innym opiekuńczym duchem był Ipoqapaqa należący do grona duchów górskich. Uważano go za właściciela wszystkich lam, alpak i wigoni. Jemu składano w ofierze krew wyżej wymienionych zwierząt, aby pomógł utrzymać ich pogłowie.

Wszystkie pozostałe duchy należały do grupy złych, złośliwych, wyrządzających zniszczenie demonów. Duchy Anchanchu związane były z określonymi miejscami, zwykle z jaskiniami, które były źródłem chorób i śmierci oraz z trąbami powietrznymi i obszarami izolowanymi. Męskiemu demonowi Jipi, związanego z górą o tej samej nazwie, Ajmarowie składali ofiary w wypadku przerwania ciąży lub poronienia. Gdy tak się nie stawało, duch Jipi zsyłał grad niszczący pola uprawne.

W życiu Ajmarów ważną rolę odgrywał wrogi męski duch gradu i lodu, Hank’o q’awani acacila. Indianie wierzyli, że duch ten mieszkał na jeziorze Titicaca, na wyspie Amantani. Do wrogich ludziom duchów należeli ponadto karzełkowaty Anchancho, do którego należały pokłady złota i srebra oraz przedmiotów wykonanych z tych surowców oraz Caricari, wysłannik ducha Aucca (Auki), który miał zabijać ludzi. Aucca był duchem gór, wzywanym przez czarowników do pomocy w leczeniu.

Linki zewnętrzne

• Ciekawostki o Ajmarach w Vill's Ethno Atlasie