Aleksandr Spendiarian

Aleksandr Spendiarian Ալեքսանդր Սպենդիարյան
Imię i nazwisko	Alexander Afanasyevich Spendiarov
Data i miejsce urodzenia	20 października 1871 Kachowka
Pochodzenie	ormiańskie
Data i miejsce śmierci	7 maja 1928 Erywań
Gatunki	muzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawód	kompozytor, dyrygent

Pomnik Aleksandra Spendiariana w Erywaniu

Aleksandr Spendiarian (orm. Ալեքսանդր Սպենդիարյան; ur. 20 października 1871 w Kachowce, zm. 7 maja 1928 w Erywaniu) – ormiański kompozytor i dyrygent.

Życiorys

Absolwent Konserwatorium Petersburskiego (w klasie Nikołaja Rimskiego-Korsakowa). Trzykrotny laureat Nagrody im. Michaiła Glinki (1908, 1910, 1912). Obok Michaiła Ippolita-Ippolitowa jest głównym reprezentantem nurtu orientalnego w muzyce rosyjskiej. Był autorem programowych utworów orkiestrowych. Obraz symfoniczny „Trzy palmy” wykonywano na koncertach w Berlinie i Kopenhadze w 1908 roku, a cztery lata później w mediolańskiej La Scali. W 1913 roku układ choreograficzny do nich opracował Michaił Fokin, który wystawił następnie z udziałem Anny Pawłowej w Ballets Russes Siergieja Diagilewa jako Siedem córek króla dżinów.

Przełomowym doświadczeniem dla zwrotu ku narodowej tożsamości okazała się zagłada Ormian w należącej do Imperium Osmańskiego Wielkiej Armenii w 1915 (Mec jeghern, dosł. wielkie nieszczęście). Na wiadomość o niej Spendiarian napisał arię koncertową-lament op. 27 Do Armenii. Ostatecznie osiadł w Erywaniu, stolicy należącej do Imperium Rosyjskiego Małej Armenii, a następnie Armeńskiej SRR, promowany przez władze radzieckie na głównego kompozytora narodowego. Jego imię nosiła Opera w Erywaniu.

Wybrane kompozycje

Utwory orkiestrowe

• Suity Szkice krymskie: I (1903), II (1912)
• Obraz symfoniczny Trzy palmy (1905)
• Szkice erywańskie (1925)

Utwory wokalno-instrumentalne

• Oda op. 24 Tu, tu na polu chwały (1914)
• Aria koncertowa op. 27 Do Armenii (1915)
• Garib bulbul (pol. Nawiedzony słowik, do wierszy Sajat-Nowy) (1925)

Opera

• Almast (1930)

Bibliografia

• Lesław Czapliński. Z dziejów ormiańskiej opery narodowej: Czuchadżian, Tigranian, Spendiarian. „Muzyka 21”. 3/2008 (pol.).