Aleksy Baranow
| protoprezbiter | |
| Kraj działania | Polska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 23 grudnia 1905 Żytomierz |
| Data śmierci | 31 maja 1978 |
| Dziekan lubelski | |
| Okres sprawowania | 1945–1961 |
| Dziekan szczeciński | |
| Okres sprawowania | 1962–1970 |
| Wyznanie | prawosławne |
| Kościół | Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny |
| Prezbiterat | do 1934 |
Aleksy Baranow (ur. 23 grudnia 1905 w Żytomierzu, zm. 31 maja 1978[1]) – duchowny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, z pochodzenia Ukrainiec[2].
Życiorys
Pochodził z rodziny mieszczańskiej Mikołaja i Nadeżdy Baranowów[1].
Średnie wykształcenie teologiczne uzyskał w prawosławnym seminarium duchownym w Krzemieńcu. Następnie ukończył studia w Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego[3]. Po przyjęciu święceń kapłańskich został skierowany do służby duszpasterskiej w diecezji grodzieńskiej. Służył kolejno w filialnej cerkwi w Ławryszewie, w parafii w Niehniewiczach, Starych Niehniewiczach, Szczorsach, Łóżkach, Pogórzu, Ostuchowie i Zdzięciole. W maju 1933 arcybiskup grodzieński Aleksy powierzył mu obowiązki misjonarza okręgowego dekanatu zdzięciołowskiego, zaś w roku następnym – pomocnika dziekana[1]. Od 1934 był kapelanem prawosławnych żołnierzy Wojska Polskiego przy Dowództwie Okręgu Korpusu IX służby czynnej w Baranowiczach[3].
W maju 1940 wyjechał na Chełmszczyznę i objął obowiązki proboszcza parafii w Werbkowicach oraz prefekta szkół w Werbkowicach, Konopnem, Malicach i Kolorowie. Od września 1943 do września roku następnego był prefektem Szkół Technicznej i Rzemieślniczej w Chełmie[1]. W 1944(?) został proboszczem parafii św. Mikołaja w Toruniu i pozostawał nim przez rok[1].
Po II wojnie światowej objął parafię w Bielsku Podlaskim, był także dziekanem dekanatu bielskiego oraz dekanatu hajnowskiego. Do 1961 był ponadto proboszczem parafii lubelskiej i dziekanem lubelskim[3]. Angażował się w obronę majątków Kościoła prawosławnego przed samorzutnym przejmowaniem ich przez Kościół katolicki lub instytucje państwowe po wysiedleniu miejscowych wiernych, informował organy kościelne i państwowe o wypadkach niszczenia cerkwi i innych obiektów należących do PAKP, usiłował walczyć o majątek cerkiewny na drodze sądowej[2]. W 1945 zdołał doprowadzić do otwarcia dla celów kultowych cerkwi Przemienienia Pańskiego w Lublinie, od niecałego roku nieczynnej[4]. Następnie z powodzeniem ubiegał się o dodatkowe subsydia na jej odbudowę ze zniszczeń wojennych[1]. Uporządkował problemy własnościowe parafii prawosławnej w Lublinie, uzyskując potwierdzenie jej praw do użytkowanych świątyń, części cmentarza przy ulicy Lipowej z cerkwią Świętych Niewiast Niosących Wonności, domu parafialnego i gruntów. Bez powodzenia natomiast starał się odzyskać dla Kościoła prawosławnego dawną cerkiew przy ulicy Zielonej oraz rezydencję biskupów prawosławnych przy ulicy Gabriela Narutowicza[1].
W 1961 zaprotestował przeciwko wyborowi biskupa Tymoteusza na metropolitę warszawskiego i całej Polski, co nastąpiło wbrew statutowi wewnętrznemu Kościoła, z inspiracji władz państwowych. Wówczas Wydział ds. Wyznań w Lublinie zażądał od metropolity usunięcia duchownego z pełnionych do tej pory stanowisk i nakazania mu zamieszkania w monasterze. Metropolita Tymoteusz nie bronił kapłana[2]. Ks. Baranow został proboszczem parafii w Szczecinie i dziekanem szczecińskim już po nieoczekiwanej śmierci hierarchy w 1962[2]. W Szczecinie uzyskał od władz miejskich zgodę na korzystanie z poewangelickiego kościoła przy ulicy Wawrzyniaka, sprowadzał dla świątyni wyposażenie z porzuconych cerkwi na Podkarpaciu[1].
Za swoją działalność otrzymał najważniejsze nagrody kościelne przyznawane białemu duchowieństwu: godność protoprezbitera (1946), prawo do noszenia palicy (1961) i mitry (1966)[1].
Od 1970 do 1976 kierował Komisją Kontrolną Rady Metropolitalnej przy metropolicie warszawskim i całej Polski[3].
Pochowany na cmentarzu prawosławnym w Warszawie[1].
Miał córkę Muzę, po mężu Szandruk[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k L. Utrutko, W służbie Cerkwi, Przegląd Prawosławny, nr 8 (242), sierpień 2005.
- ↑ a b c d K. Urban: Kościół prawosławny w Polsce 1945–1970. Kraków: Nomos, 1996, s. 226–228. ISBN 83-85527-35-4.
- ↑ a b c d J. Wysocki: Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944–1989. Lublin: Instytut Pamięci Narodowej, 2011, s. 76. ISBN 978-83-7629-260-1.
- ↑ G. Kuprianowicz, M. Roszczenko: Cerkiew prawosławna Przemienienia Pańskiego w Lublinie. Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, 1993, s. 36–38. ISBN 83-901221-1-1.