Alfabet niemiecki

Alfabet niemiecki – alfabet oparty na alfabecie łacińskim, służący do zapisu języka niemieckiego. Składa się z 30 liter, lecz w Szwajcarii i w Liechtensteinie z 29 liter, gdzie ẞß jest zawsze zastępowane przez SS/ss. Duża litera ẞ od końca 2016 r. jest częścią oficjalnej pisowni niemieckiej^[1]^[2].

Litery w alfabecie niemieckim i ich nazwy

Litera	Nazwa litery	Wymowa nazwy litery^[3]
A/a	A	[ʔaː] wymowa
Ä/ä	Ä, A-Umlaut^[a]	[ʔɛː] wymowa ([ʔeː]), ['ʔa: 'ʔʊmlaʊt]
B/b	Be	[beː] wymowa
C/c	Ce	[t͡seː] wymowa
D/d	De	[deː] wymowa
E/e	E	[ʔeː] wymowa
F/f	Eff	[ʔɛf] wymowa
G/g	Ge	[geː] wymowa
H/h	Ha	[haː] wymowa
I/i	I	[ʔiː] wymowa
J/j	Jott	[jɔt] wymowa
K/k	Ka	[kaː] wymowa
L/l	Ell	[ʔɛl] wymowa
M/m	Emm	[ʔɛm] wymowa
N/n	Enn	[ʔɛn] wymowa
O/o	O	[ʔoː] wymowa
Ö/ö	Ö, O-Umlaut^[b]	[ʔøː] wymowa ['ʔo: 'ʔʊmlaʊt]
P/p	Pe	[peː] wymowa
Q/q	Qu, Que	[kuː], [kveː]
R/r	Err	[ʔɛʁ] wymowa
S/s	Ess	[ʔɛs] wymowa
ẞ/ß	Eszett, scharfes Ess	[ɛs’t͡sɛt], ['ʃaʁfɘs 'ʔɛs]
T/t	Te	[teː] wymowa
U/u	U	[ʔuː] wymowa
Ü/ü	Ü, U-Umlaut^[c]	[ʔyː] wymowa, ['ʔu: 'ʔʊmlaʊt]
V/v	Vau	[faʊ̯] wymowa
W/w	We	[veː] wymowa
X/x	Ix	[ʔɪks] wymowa
Y/y	Ypsilon	['ʔʏpsilɔn] wymowa
Z/z	Zett	[t͡sɛt] wymowa

Wieloznaki

Do zapisu języka niemieckiego stosowane są następujące wieloznaki:

Wieloznaki oznaczające pojedynczą głoskę, która nie wynika z wymowy poszczególnych liter lub wynika z niej tylko częściowo: ch, sch, ph, ng, ie, ou oraz dodatkowo dla zastąpienia liter ä, ö, ü, ß i w nazwach własnych: ae, oe, ue, ss;
Wieloznaki oznaczające pojedynczą głoskę, która wynika z ogólnej ustalonej w języku niemieckim zasady odczytywania kombinacji liter: bb, dd, ff, ..., ss, ck, tz, dt, aa, ee, oo, ah, äh, eh, ih, ..., th, gh, dh, ..., oraz tylko w sylabach nieakcentowanych: el, em, en, er;
Wieloznaki i inne kombinacje liter, oznaczające kilka głosek, które nie wynikają z ogólnej ustalonej w języku niemieckim zasady odczytywania kombinacji liter: äu, ei, eu, chs, dsch, tsch tylko w nazwach własnych: tzsch, zsch, tylko w nagłosie: sp i st, tylko w środku wyrazu przed samogłoską: ti, tylko w nieakcentowanym wygłosie wyrazu: ig

Alfabet niemiecki a alfabet polski

23 litery występują zarówno w alfabecie polskim, jak i niemieckim. Są to: A, a, B, b, C, c, D, d, E, e, F, f, G, g, H, h, I, i, J, j, K, k, L, l, M, m, N, n, O, o, P, p, R, r, S, s, T, t, U, u, W, w, Y, y^[d], Z, z^[e]

7 liter występuje w alfabecie niemieckim, ale nie występuje w alfabecie polskim. Są to: Ä, ä, Ö, ö, Q, q, ẞ, ß, Ü, ü, V, v, X, x

Zobacz też

Uwagi

↑ A z przegłosem.
↑ O z przegłosem.
↑ U z przegłosem.
↑ Choć w języku polskim samogłoska ta jest wymawiana inaczej.
↑ Choć w języku polskim spółgłoska ta jest wymawiana inaczej.

Przypisy

↑ rfdr_Bericht_2011.
↑ Germany’s century-long debate over a missing letter in its alphabet – Quartz, qz.com [dostęp 2018-09-13] (ang.).
↑ Stanisław Walewski: Słownik kieszonkowy, Niemiecki alfabet. Wydawnictwo Langenscheidt Monachium 2002, s. 626, ISBN 3-468-11262-9.

Linki zewnętrzne

Wymowa bez znaków diakrytycznych

[4] A z przegłosem.

[5] O z przegłosem.

[6] U z przegłosem.

[7] Choć w języku polskim samogłoska ta jest wymawiana inaczej.

[8] Choć w języku polskim spółgłoska ta jest wymawiana inaczej.

[1] rfdr_Bericht_2011.

[2] Germany’s century-long debate over a missing letter in its alphabet – Quartz, qz.com [dostęp 2018-09-13] (ang.).

[3] Stanisław Walewski: Słownik kieszonkowy, Niemiecki alfabet. Wydawnictwo Langenscheidt Monachium 2002, s. 626, ISBN 3-468-11262-9.

[1]

[2]

[3]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne