Alfabet ormiański

Alfabet ormiański
	; Alfabet ormiański. Pomnik w Nikozji na Cyprze
	Charakterystyka
Rodzaj	alfabetyczne
Typ	dwuszeregowe
Kierunek pisma	od lewej do prawej
	Historia
Systemy macierzyste	alfabet grecki / pismo pahlawi alfabet ormiański;
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Alfabet ormiański – alfabet używany do zapisu języka ormiańskiego. Jego powstanie około 405 roku przypisuje się według podań mnichowi Mesropowi Masztocowi^[2]^[3]. Wzorował się on głównie na piśmie greckim, a także częściowo na pahlawi. Alfabet składa się oficjalnie z 39 liter. W oryginalnej postaci składał się z 36 liter, ostatnie trzy (օ, ֆ i և) zostały dodane między X a XII wiekiem.

Początkowo wielkie litery były używane również do zapisu liczb, poprzez sumowanie ich wartości.

Litery

Wielka litera	Mała litera	Nazwa litery	Wymowa w języku ormiańskim		Liczba
Wielka litera	Mała litera	Nazwa litery	Dialekt wschodni	Dialekt zachodni	Liczba
Ա	ա	այբ	[ɑ]		1
Բ	բ	բեն	[b]	[p ʰ]	2
Գ	գ	գիմ	[g]	[k ʰ]	3
Դ	դ	դա	[d]	[t ʰ]	4
Ե	ե	եչ	[ɛ], na początku słowa [j ɛ]		5
Զ	զ	զա	[z]		6
Է	է	է	[ɛ]		7
Ը	ը	ըթ	[ə]		8
Թ	թ	թո	[t ʰ]		9
Ժ	ժ	ժե	[ʒ]		10
Ի	ի	ինի	[i]		20
Լ	լ	լյուն	[l]		30
Խ	խ	խե	[x]		40
Ծ	ծ	ծա	[t͡s]	[d͡z]	50
Կ	կ	կեն	[k]	[g]	60
Հ	հ	հո	[h]		70
Ձ	ձ	ձա	[d͡z]	[t͡s ʰ]	80
Ղ	ղ	ղատ	[ʁ]		90
Ճ	ճ	ճե	[t͡ʃ]	[d͡ʒ]	100
Մ	մ	մեն	[m]		200
Յ	յ	յի	[j]		300
Ն	ն	նու	[n]		400
Շ	շ	շա	[ʃ]		500
Ո	ո	ո	[o], na początku słowa [v o]		600
Չ	չ	չա	[t͡ʃ ʰ]		700
Պ	պ	պե	[p]	[b]	800
Ջ	ջ	ջե	[d͡ʒ]	[t͡ʃ ʰ]	900
Ռ	ռ	ռա	[r]	[ɾ]	1000
Ս	ս	սե	[s]		2000
Վ	վ	վեվ	[v]		3000
Տ	տ	տյուն	[t]	[d]	4000
Ր	ր	րե	[ɾ]		5000
Ց	ց	ցո	[t͡s ʰ]		6000
Ւ	ւ	վյուն	[v]		7000
Փ	փ	փյուր	[p ʰ]		8000
Ք	ք	քե	[k ʰ]		9000
Օ	օ	օ	[o]		–
Ֆ	ֆ	ֆե	[f]		–

Litery է i օ są używane tylko na początku wyrazu.

Ligatury

Wersaliki	Początek zdania	Małe litery	Wymowa w języku ormiańskim
ՈՒ	Ու	ու	[u]
ԵՒ	Եւ	և	[ɛ v], na początku słowa lub samodzielnie [j ɛ v]

W nowoczesnym alfabecie wschodniego dialektu języka ormiańskiego ww. ligatury stanowią niezależne litery, wówczas gdy ւ jest traktowana tylko jako część pierwszej.

Ormiańskie klawiatury komputerowe

Klawiatura zachodnioarmeńska

Klawiatura wschodnioarmeńska

Przypisy

↑ Theo Maarten van Lint: The Oxford History of Historical Writing: 400-1400. W: From Reciting to Writing and Interpretation: Tendencies, Themes, and Demarcations of Armenian Historical Writing. T. 2. Oxford University Press, s. 180.
↑ Leszek Wojciech Waksmundzki: Armenia: Przewodnik. Pruszków: Rewasz, 2013, s. 235. ISBN 978-83-62460-35-9.
↑ Łukasz Byrski. „Boskie” korzenie pisma w legendach ludów indoeuropejskich – wybrane przykłady. „Maska”, s. 65, 2012-06. ISSN 18985947.

[1] Theo Maarten van Lint: The Oxford History of Historical Writing: 400-1400. W: From Reciting to Writing and Interpretation: Tendencies, Themes, and Demarcations of Armenian Historical Writing. T. 2. Oxford University Press, s. 180.

[waks-2] Leszek Wojciech Waksmundzki: Armenia: Przewodnik. Pruszków: Rewasz, 2013, s. 235. ISBN 978-83-62460-35-9.

[byrs-3] Łukasz Byrski. „Boskie” korzenie pisma w legendach ludów indoeuropejskich – wybrane przykłady. „Maska”, s. 65, 2012-06. ISSN 18985947.

[2]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Alfabet ormiański

Spis treści

Litery

Ligatury

Ormiańskie klawiatury komputerowe

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Alfabet ormiański. Pomnik w Nikozji na Cyprze
Charakterystyka
Rodzaj	alfabetyczne
Typ	dwuszeregowe
Kierunek pisma	od lewej do prawej
Historia
Systemy macierzyste	alfabet grecki / pismo pahlawi alfabet ormiański
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.