Alfred Paczkowski

Alfred Paczkowski Wania
kapitan
Data i miejsce urodzenia	11 maja 1909 Brukowce, powiat prużański
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1986 Warszawa
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Odznaczenia

Alfred Paczkowski ps. „Wania” (ur. 11 maja 1909 roku w Brukowcach, powiat prużański, zm. 11 czerwca 1986 roku w Warszawie)^[1] – lekarz, oficer Armii Krajowej, cichociemny.

Życiorys

Przed wojną ukończył Szkołę Podchorążych Sanitarnych w Warszawie, w latach 1938–1939 lekarz 9 pułku ułanów Małopolskich w Trembowli. We wrześniu 1939 walczył w szeregach Armii Poznań. 17 stycznia 1940 opuścił okupowaną Polskę. Przez Słowację, Węgry i Jugosławię dotarł do Francji, a później trafił do Anglii, gdzie przeszedł szkolenie dla cichociemnych. W jednej z pierwszych ekip wraz ze słynnym potem Maciejem Kalenkiewiczem i kilkoma innymi skoczkami wylądował w nocy 27/28 grudnia 1941 w okupowanej Polsce. Krótko po wylądowaniu trafili w ręce patrolu Grenzschutzu. Odprowadzeni na strażnicę zlikwidowali Niemców z zaskoczenia (Koncert – opowiadanie cichociemnego) i uciekli.

Został dowódcą III odcinka „Wachlarza”. Osobiście brał udział w wielu akcjach dywersyjnych m.in. w wysadzaniu transportów wojskowych na linii Brześć-Mińsk i Mińsk-Homel. Przy okazji likwidowani byli konfidenci Gestapo. Podczas jednej z nocnych wędrówek „Wania” złamał pechowo nogę. Na kwaterze został przypadkowo aresztowany przez białoruską policję szukającą ukrywających się Żydów. Mimo dobrze podrobionych dokumentów nie został zwolniony i trafił do więzienia w Pińsku. Niemcy odkryli, że dokumenty są fałszywe i podejrzewali, kim jest „Wania" naprawdę. Zaczęły się brutalne przesłuchania połączone z torturami. Po latach dr Paczkowski wspominał o tym ze swoistym humorem:

Brawurową akcję rozbicia więzienia w Pińsku w dniu 18 stycznia 1943 przeprowadziła grupa dywersyjna pod dowództwem por. Jana Piwnika „Ponurego”. Uwolniono kilkudziesięciu więźniów, w tym także „Wanię”. Po wypoczynku w Warszawie dr Paczkowski powrócił do konspiracji. Najpierw został szefem Kedywu Obszaru Białystok, a później dowódcą 84 pułku piechoty w ramach 30 Dywizji Piechoty AK. W boju pod Mańczakami został ciężko ranny i ponownie do zdrowia wracał w Warszawie, gdzie zdążył wykurować się do wybuchu powstania warszawskiego. W czasie powstania – jako ranny – w walkach praktycznie nie uczestniczył. 16 września dowództwo wyznaczyło go do „nawiązania łączności z Armią Radziecką”. Dwa dni później przeprawił się na drugi brzeg Wisły i został aresztowany przez Sowietów.

W lipcu 1947 roku internowany w obozie NKWD nr 150 w Griazowcu^[3].

Wrócił do kraju po czterech latach i pracował jako lekarz w Warszawie, Górze Kalwarii i Żyrardowie. Jednocześnie był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa – jak większość AK-owców i weteranów Sił Zbrojnych na Zachodzie. Prawdopodobnie z tego powodu stracił stanowisko ordynatora.

Za wojenne zasługi odznaczony został m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami^[4]. Jest autorem wspomnień pt. Ankieta cichociemnego.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera D14-2-22)^[5].

Współpraca z organami bezpieczeństwa Polski Ludowej

Alfred Paczkowski w 1950 roku rozpoczął współpracę ze służbami specjalnymi Polski Ludowej. Był konfidentem Informacji Wojskowej, później UB i SB. Rozpracowywał środowiska AK oraz repatriowanych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Zadenuncjował ukrywającego się pod fałszywym nazwiskiem ppłk. Wincentego Ściegiennego, szefa sztabu Białostockiego Okręgu AK^[6].

Przypisy

Publikacje

• Lekarz nie przyjmuje, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1981, ​ISBN 83-211-0263-8​; kolejne wydania tej książki ukazywały się pod tytułem Ankieta cichociemnego, m.in. wydana przez Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa, 1987, ​ISBN 83-211-0769-9​

Bibliografia

• Jan Szatsznajder, Cichociemni. Z Polski do Polski, Wrocław: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW, 1985, ​ISBN 83-03-01001-8​.