Alojzy Karwacki

Alojzy Karwacki
Leopold Karwacki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1866
Dobromil

Data i miejsce śmierci

3 lub 4 kwietnia 1924
Lwów

prowincjał prowincji lwowskiej
Okres sprawowania

1918–1924

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

franciszkanie

Prezbiterat

1889

Faksymile

Alojzy Karwacki OFMConv.[a], właśc. Leopold Jan Karwacki (ur. 11 listopada 1866 w Dobromilu, zm. 3 lub 4 kwietnia 1924 we Lwowie) – polski franciszkanin konwentualny, prezbiter, prowincjał, autor publikacji historycznych.

Życiorys

Urodził się jako Leopold Karwacki 11 listopada 1866 w Dobromilu[1][2][3][4]. Po ukończeniu szkoły w rodzinnej miejscowości kształcił się w C.K. Gimnazjum w Przemyślu, gdzie w 1882 ukończył IV klasę[5][4].

W 1884 we Lwowie wstąpił do zakonu franciszkanów (Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych)[1][2][3][4]. W 1889 otrzymał sakrament święceń kapłańskich[1][2][3][4]. Od sierpnia 1895[6][b] do maja 1899 po raz pierwszy pełnił urząd gwardiana klasztora franciszkanów w Sanoku[7][1][c]. W czerwcu 1899 został wybrany magistrem kleryków i definitorem czasowym we Lwowie[8] oraz otrzymał jurysdykcję w archidiecezji lwowskiej[9][10]. Od 1 października 1899 wraz z o. Samuelem Rajssem był jednym z dwóch pierwszych franciszkanów przybyłych do nowo założonego konwentu w Jaśle,[11][12], początkowo był drugim kapłanem tamże (przełożonym konwentu był o. Rajss)[13][14], po czym na przełomie 1901/1902 sam został gwardianem rezydencji[15]; ponadto od 1900 do 1902 był także nauczycielem języka łacińskiego i śpiewu w C. K. Gimnazjum w Jaśle[16][17][4]. Po raz drugi był gwardianem w Sanoku od 1902 do stycznia 1904[18][1], gdy został przeniesiony na stanowisko gwardiana w klasztorze w Krośnie[19][20], którym pozostawał do 1905 przez okres 18 miesięcy[21][22][1], a później ponownie w Jaśle, w klasztorze w Krakowie[23], gdzie angażował się przy pracach renowacyjnych miejscowej placówki[4]. Za jego czasu koronowana została tam Matka Boża Bolesna, zwana Smutną Dobrodziejką Krakowa (1908) oraz rozwinięto kult błogosławionej Salomei[3][4]. W 1910 objął funkcję członka wydziału Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury w Krakowie[24][4]. Od około 1911 w drugiej dekadzie XX wieku był gwardianem i administratorem parafii w Kalwarii Pacławskiej, w tym podczas I wojny światowej[25][1][3]. W miejscach swojej posługi podejmował działalność ukierunkowaną na odnowienie dziedzictwa zakonnego, a także na zabezpieczenie dorobku zakonnego, w tym bibliotek i archiwów[1][2]. Z drugiej strony poczynił starania skutkujące odzyskaniem polskich konwentów franciszkańskich, które uprzednio zostały zlikwidowane przez władze zaborcze[2]. Zajmował się utrwalaniem historii franciszkańskiej polskich klasztorów[26], studiował archiwa konwentów zakonnych na ziemiach polskich, stworzył monografie, które udokumentował w 23 manuskryptach, ponadto spisywał życiorysy zakonników[22][4]. Porządkował archiwa klasztorne, dokonywał streszczeń aktów, zbierał materiały historyczne[22]. Był także autorem dwóch tomów pamiętników[4]. W połowie lat 20. XX wieku był wymieniany jako jeden z dwóch polskich zakonników (drugim był o. Czesław Bogdalski), który w archiwach i bibliotekach zgromadził najwięcej materiałów o zakonie św. Franciszka w Polsce[27]. Od września 1918 sprawował urząd naczelnego przełożonego, czyli prowincjała całej zakonnej prowincji polskiej[1][3]. Stanowisko piastował przez dwie kadencje, do końca życia[28][4]. Za jego zgodą jako prowincjała działalność wydawniczą i swoich dzieł podjął o. Maksymilian Maria Kolbe, w tym wydawanie czasopisma „Rycerz Niepokalanej[2][3][4].

Zmarł 3[2][4] lub 4 kwietnia 1924 we Lwowie[1][3].

Wybrane prace

  • Materiały rękopiśmienne do dziejów OO. Franciszkanów w Polsce[29]
  • Materiały do historii Prowincji i Konwentów OO. Franciszkanów w Polsce, Litwie i Rusi[4]
  • Materiały do historii polskiej i ruskiej prowincji OO. Franciszkanów[30]
  • Sławniejsi franciszkanie w Polsce, ich życiorysy i dzieła[4]
  • Pamiętniki X. Alojzego Karwackiego franciszkanina od czasu wstąpienia do zakonu w 1883, a spisywane od r. 1902[4]
  • Koronka cudownego obrazu Matki Boskiej Bolesnej w kościele OO. Franciszkanów w Krakowie d. 20 września 1908 (1908)[31]
  • Błog. Salomea za życia i po śmierci. W siedemsetną rocznicę jej urodzin (1911)

Uwagi

  1. W ewidencji kościelnej diecezji przemyskiej zapisywany w języku łacińskim jako „Aloisius Karwacki” lub „Aloysius Karwacki”.
  2. Według innego źródła został wybrany gwardianem w Sanoku na kongregacji 8 stycznia 1894. Kronika. „Gazeta Przemyska”. Nr 4, s. 4, 14 stycznia 1894. 
  3. W tym okresie w 1895 na wniosek sanockich gimnazjalistów, wobec odmowy ks. Franciszka Salezego Czaszyńskiego, zgodził się odprawić okolicznościowe nabożeństwo ku czci Józefa Kapuścińskiego i Teofila Wiśniowskiego, zob. w: Józef Stachowicz: W służbie Ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 113. Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. Tom I, s. 214, 1963. Wydawnictwo Literackie. 

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j O. Alojzy Karwacki. Czciciel Matki Bożej Pocieszenia. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1977, s. 21-22.
  2. a b c d e f g Damian Synowiec. Nieznana korespondencja. „Nasza Przeszłość”. Tom 63, s. 252, 1985. 
  3. a b c d e f g h D. B.. Ś. p. O. Alojzy Karwacki. „Rycerz Niepokalanej”. Nr 5, s. 92, 1924. 
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p O. Karwacki - wybitny historyk franciszkański. franciszkanie.pl, 2009-04-23. [dostęp 2018-06-24].
  5. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Przemyślu za rok szkolny 1882. Przemyśl: 1882, s. 50.
  6. Kronika. Na konwencie. „Gazeta Lwowska”. Nr 197, s. 3, 29 sierpnia 1895. 
  7. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1895. Przemyśl: 1895, s. 264.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1896. Przemyśl: 1896, s. 258.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1897. Przemyśl: 1896, s. 258.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1898. Przemyśl: 1897, s. 258.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 402.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1899. Przemyśl: 1898, s. 258.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 402.
  8. Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 132, s. 3, 13 czerwca 1899. 
  9. Kronika. Wiadomości kościelne. „Gazeta Lwowska”. Nr 143, s. 3, 25 czerwca 1899. 
  10. Kronika. Wiadomości kościelne. „Słowo Polskie”. Nr 152, s. 2, 28 czerwca 1899. 
  11. Izydor Borkiewicz. Kult świętego Antoniego w Jaśle. „Zwiastowanie”. Nr 1, s. 92, 1998. ISSN 1426-1790. 
  12. Wydarzenia. „Nowe Podkarpacie”. Nr 40, s. 2, 7 października 1998. 
  13. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1900. Przemyśl: 1899, s. 263.
  14. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1901. Przemyśl: 1900, s. 263.
  15. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1902. Przemyśl: 1901, s. 263.
  16. Wykaz dyrektorów i profesorów Zakładu. W: Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868-1938. Jasło: 1938, s. 113.
  17. Zdzisław Świstak. 1000-lecie franciszkanów w Jaśle i 30-lecie parafii św. Antoniego. „Nowe Podkarpacie”. Nr 40, s. 8, 7 października 1998. 
  18. Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 153, s. 3, 6 lipca 1902. 
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1903. Przemyśl: 1902, s. 275.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1904. Przemyśl: 1903, s. 288.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 427.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 426.
  19. Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 4, s. 3, 24 stycznia 1904. 
  20. Kronika. Z zakonu oo. Franciszkanów. „Dziennik Polski”. Nr 37, s. 2, 23 stycznia 1904. 
  21. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1905. Przemyśl: 1904, s. 289.
  22. a b c Władysław Leon Antoniewicz: Klasztor franciszkański w Krośnie. Lwów: 1910, s. 22, 49.
  23. Nowe książki. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Nr 2, s. 101, 1910. 
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 498.
  24. Sprawozdanie i wydawnictwo Wydziału Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury za rok 1910. Kraków: 1911, s. 32, 41.
  25. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1912. Przemyśl: 1911, s. 83.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 497.
    Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1913). Przemyśl: 1912, s. 68.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 552.
    Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1914). Przemyśl: 1913, s. 69, 280.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 553.
    Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1915. Wiedeń: 1915, s. 1039.
    Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1916. Wiedeń: 1916, s. 988.
    Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1917). Przemyśl: 1916, s. 63.
    Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1917. Wiedeń: 1917, s. 1020.
    Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1078.
  26. Bronisław Mieczysław Małasiewicz: Dzieje kościoła i klasztoru oo. Franciszkanów. franciszkanie.horyniec.net. [dostęp 2018-06-24].
  27. Anzelm Kubit. Obecny stan reguły św. Franciszka z Asyżu w Polsce. „Ateneum Kapłańskie”. Tom 13, z. 3, s. 310, 1926. 
  28. Elenchus Cleri Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1924. Przemyśl: 1924, s. 108.
  29. Władysław Leon Antoniewicz: Klasztor franciszkański w Krośnie. Lwów: 1910, s. 5.
  30. Paweł Franciszek Kubicki: Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861-1915 : materjały z urzędowych świadectw władz rosyjskich, archiwów konsystorskich zakonnych i prywatnych. Cz. 1. Dawne Król. Polskie. T. 1. Okólniki rządu rosyjskiego, krępujące wolność Kościoła, diecezje: kielecka i kujawsko-kaliska. Sandomierz: 1933, s. LII.
  31. Podręczna encyklopedya kościelna. T. 21/22. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1910, s. 305.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Signature of Alojzy Karwacki (1910).jpg
Podpis o. Alojzego Karwackiego (18 maja 1910)