Alpy Salzburskie

Alpy Salzburskie
Ilustracja
Masyw Dachsteinu. Hohes Kreuz (2837 m, po lewej), Torstein (2948 m, po prawej)
Kontynent

Europa

Państwo

 Austria
 Niemcy

Najwyższy szczyt

Hoher Dachstein
(2995 m n.p.m.)

Jednostka dominująca

Północne Alpy Wapienne

Mapa pasma górskiego
Położenie na mapie Alp – przybliżony zasięg pasma według Encyklopedii PWN
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko centrum na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Alpy Salzburskie”
Ziemia47°40′00″N 13°40′00″E/47,666667 13,666667

Alpy Salzburskie (niem. Salzburger Kalkalpen albo Salzburger Alpen)[1] – grupa górska, część Północnych Alp Wapiennych w Austrii i Niemczech. Najwyższym jej masywem jest Dachstein ze swoją kulminacją – Hoher Dachstein (2995 m n.p.m.)[2].

Zbudowana jest głównie z dolomitów i wapieni[3]. Są tu charakterystyczne rozległe, silnie skrasowiałe wierzchowiny i przepaściste stoki. Część grupy zajmuje płaskowyż Steinernes Meer, który należy do Alp Berchtesgadeńskich[4]. Jego najwyższy punkt to Selbhorn, który osiąga 2653 m n.p.m.

Topografia

Encyklopedia PWN sytuuje Alpy Salzburskie w Północnych Alpach Wapiennych między przełęczą Pyhrnpass[5] na wschodzie a przełomem rzeki Großache (Tiroler Ache, Kössener Ache) na zachodzie[3].

Partizione delle Alpi

Alpi Salisburghesi (22) na mapie Alp z podziałem Partizione delle Alpi
Tradycyjny francusko-włoski podział Alp, Partizione delle Alpi, z 1924 (wprowadzony 1926) umieścił Alpy Salzburskie, jako      Alpi Salisburghesi (nr 22), między dolnym biegiem rzeki Ziller i Innem na zachodzie a rzekami Traun (dopływem Dunaju) i Salzabach (dopływem Anizy) na wschodzie, oraz między górnym biegiem Salzach (do St. Johann im Pongau) i górnym biegiem Anizy (do ujścia Salzabach) na południu a przedgórzem alpejskim (niem. Alpenvorland) na północy[6].

W porównaniu z zasięgiem podawanym przez PWN podział ten rozszerza obszar Alp Salzburskich na zachód, obejmując Kaisergebirge i Alpy Kitzbühelskie; na wschodzie zaś nie włącza do nich Totes Gebirge i masywu Grimming.

SOIUSA

Alpi Settentrionali Salisburghesi (24) są grupą (sezione) jednostki dominującej (grande settore) Alpi Nord-orientali
Włoski podział Alp, SOIUSA, podaje nazwę grupy (sezione)      Alpi Settentrionali Salisburghesi (Salzburger Nordalpen; kod SOIUSA = II/B-24; w nieoficjalnym tłumaczeniu: Alpy Północne Salzburskie), które są częścią (grande settore)      Alpi Nord-orientali (kod SOIUSA = II/B)[6]. Najwyższym szczytem grupy w tej klasyfikacji jest Hochkönig (2941 m n.p.m.).

Alpy Salzburskie, jako Alpi Settentrionali Salisburghesi, swym zasięgiem obejmują najmniejszy obszar w zestawieniu z ich granicami w wersjach według Portalu Wiedzy PWN i Partizione delle Alpi. Pasmo w klasyfikacji SOIUSA nie obejmuje Dachsteinu, Totes Gebirge i Salzkammergut-Berge na wschodzie oraz Alp Kitzbühelskich i Kaisergebirge na zachodzie.

Podgrupy Alp Salzburskich

NazwaMapaPaństwoNajwyższy
szczyt
Wysokość
(m n.p.m.)
ZdjęcieW granicach Alp Salzburskich według:
Encyklopedii PWNPartizione delle AlpiSOIUSA
DachsteinPołożenie Dachsteinu na mapie Alp Flag of Austria Austria Hoher Dachstein2995Północne stoki Hoher Dachsteinu (2995 m n.p.m.) z lodowcem Hallstätter Gletschertak[7]tak[i]nie
Hochkönig (Hochkönigstock) Flag of Austria Austria Hochkönig2941Hochkönig (2941 m n.p.m.)tak[7]taktak
Totes GebirgePołożenie Totes Gebirge na mapie Alp Flag of Austria Austria Großer Priel2515Großer Priel (2515 m n.p.m.)tak[7]nienie
TennengebirgePołożenie Tennengebirge na mapie Alp Flag of Austria AustriaRaucheck2430Tennengebirge, po środku Raucheck (2430 m n.p.m.)tak[7][8][9]taktak
Salzkammergut-Berge Flag of Austria AustriaGamsfeld2027Gamsfeld (2027 m n.p.m.))tak[ii][iii][10]taknie
Alpy Berchtesgadeńskie Flag of Germany Niemcy
Flag of Austria Austria
Hochkönig2941Hochkönig (2941 m n.p.m.)tak[ii][11][4][12]taktak
Steinernes Meer Flag of Germany Niemcy
Flag of Austria Austria
Selbhorn2655Selbhorn (2655 m n.p.m.)tak[7]taktak
HagengebirgeHagengebirge.png Flag of Germany Niemcy
Flag of Austria Austria
Großes Teufelshorn2362Teufelshörner (2362 m n.p.m.)tak[7]taktak
Höllengebirge Flag of Austria AustriaGroßer Höllkogel1862Großer Höllkogel (1862 m n.p.m.)tak[7]taknie
Loferer Steinberge Flag of Austria AustriaGroßes Ochsenhorn2511Großes Ochsenhorn (2511 m n.p.m.)tak[ii]taktak
Leoganger Steinberge Flag of Austria AustriaBirnhorn2634Birnhorn (2634 m n.p.m.)tak[ii]taktak
Kaisergebirge Flag of Austria AustriaEllmauer Halt2344Ellmauer Halt (2344 m n.p.m.)nie[iv]taknie
Alpy Kitzbühelskie Flag of Austria AustriaKreuzjoch2558Kreuzjoch (2558 m n.p.m.)nietaknie
Salzburger SchieferalpenPołożenie Salzburger Schieferalpen na mapie Alp Flag of Austria AustriaHundstein2117Hundstein (2117 m n.p.m.)?taktak
Chiemgauer Alpen Flag of Germany Niemcy
Flag of Austria Austria
Sonntagshorn1961Sonntagshorn (1961 m n.p.m.)częściowo[v]taknie
  1. Wyłączając masyw Grimming.
  2. a b c d Pasmo jest jedną z grup Północnych Alp Wapiennych leżącą między przełęczą Pyhrnpass a przełomem rzeki Großache (zatem leży w Alpach Salburskich, mimo że Portal Wiedzy PWN nie wymienia go wprost jako podgrupy tychże).
  3. Höllengebirge, leżące według PWN w Alpach Salzburskich, są częścią Salzkammergut-Berge (w granicach tychże według podziału Alpenverein).
  4. Kaisergebirge znajdują się na zachód od przełomu rzeki Großache.
  5. Pasmo to jest przedzielone przełomem rzeki Großache, który według Portalu Wiedzy PWN jest granicą Alp Salzburskich.
Uwaga! Grupy górskie w tabeli nie wyznaczają jednoznacznie podziału Alp Salzburskich na odrębne, wykluczające się części tego pasma. Przykładowo Höllengebirge są zaliczane do Salzkammergut-Berge, a Hochkönigstock, Hagengebirge i Steinernes Meer to masywy w granicach Alp Berchtesgadeńskich (np. według podziału Alp Wschodnich Alpenverein, 1984 lub portalu SummitPost.org.).

Przypisy

  1. Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
  2. Dachstein, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-23].
  3. a b Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-25].
  4. a b Według portalu SummitPost.org Alpy Berchtesgadeńskie rozciągają się od Salzburga i Bad Reichenhall na północy do Bischofshofen i Saalfelden na południu: www.summitpost.org/berchtesgaden-alps. [dostęp 2015-04-30].
  5. Główny Urząd Geodezji i Kartografii wymienia tylko endonim Pyhrnpass: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 25, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2015-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
  6. a b Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA). Fioridimontagna.it. [dostęp 2016-04-02]. (wł.).
  7. a b c d e f g Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-23].
  8. Eisriesenwelt, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-02-29].
  9. Schneeloch, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-02-29].
  10. Salzkammergut, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-25].
  11. Reichenhall, Bad, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-30].
  12. Berchtesgaden, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-30].

Media użyte na tej stronie

Europe relief laea location map.jpg
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Physical location map Europe; Lambert azimuthal equal-area projection
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle , U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Ellmauer Halt2 HQ.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Selbhorn.jpg
Autor: Kogo, Licencja: GFDL
Selbhorn
Gamsfeld, Osterhorngruppe.jpg
Autor: Herzi Pinki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gamsfeld (2027m), a mountain in the Osterhorngruppe in Salzburg, Austria. Seen from just under the top of Hornspitz (1433m) to the north.

f.l.t.r.: Moosbergriedel (1788m), Braunedlkogel (1894m), Rinnbergsattel; Schmalztrager (1889m), Gamsfeld (2027m), Wilder Jäger (1824m).

Down in the valley Russbach am Pass Gschütt.
Hallstätter Gletscher5820.JPG
Autor: Praca własna, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hallstätter Gletscher, Dachsteingebirge, Styria / Upper Austria, Austria
Kreuzjoch von Torhelm gesehen 070426.jpg
Autor: Thomas Laiminger, Licencja: CC BY-SA 2.0 de
Nordwesthang des Kreuzjoch vom Torhelm aus gesehen
Grosser Hoellkogel.jpg
Autor: Tigerente, Licencja: CC BY-SA 3.0
Großer Höllkogel, Upper Austria, Austria. Seen from the plateau, somewhat above Höllkogelgrube
Alps location map (Tennengebirge).png
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie Tennengebirge na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84" , z porównawczym użyciem mapy Tennengebirge, Hochkönig, Hallein, Bischofshofen; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 15. 1:50 000, ISBN 978-3-85026-532-4, oraz wolnodostępnych map online.
SOIUSA-Alpi Orientali-sezione24.png
Autor: Luca Bergamasco, Licencja: CC BY 3.0
Alpi Orientali secondo la SOIUSA con evidenziate le Alpi Settentrionali Salisburghesi
Hundstein.JPG
Autor: Einer flog zu Weit, Licencja: CC BY 3.0
Hundsstein
Teufelshörner.jpg
Autor: Thorsten Hartmann, Licencja: CC BY-SA 3.0
Die Teufelshörner in den Berchtesgadener Alpen, gesehen vom Halsköpfl: Großes Teufelshorn (2363 m, links) und Kleines Teufelshorn (2283 m, rechts).
Alps location map (Dachsteingebirge).png
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie grupy górskiej Dachstein na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84", z porównawczym użyciem mapy: Dachstein, Ausseerland, Bad Goisern, Hallstatt; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 20. 1:50 000. ISBN 978-3-85491-022-0
Alps location map (Salzburger Kalkalpen, PWN).png
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie na mapie Alp i przybliżony zasięg Alp Salzburskich, na podstawie informacji (o leżących w ich obrębie lub na obrzeżach: masywach, jeziorach i miejscowościach) dostępnych w Encyklopedii PWN – Portalu Wiedzy PWN (online).
Französisch-Italienische Alpengliederung 1924 (Alpi Salisburghesi 22).svg
Autor: RRady, Licencja: CC BY-SA 3.0
 
Alpy Salzburskie (wł. Alpi Salisburghesi, nr 22) na tle podziału Partizione delle Alpi.
Priel.jpg
Autor: Stemonitis, Licencja: CC BY-SA 2.5
Großer Priel, mountain in Totes Gebirge in Austria
Hagengebirge.png
(c) geo.dianacht.de/topo, CC BY 3.0
Ta mapa została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Dachsteinmassiv (Hohes Kreuz, Torstein).jpg
Autor: RRady, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dachsteinmassiv: Hohes Kreuz, Torstein.
Großes Ochsenhorn.JPG
Autor: Jörg Braukmann, Licencja: CC BY-SA 3.0
Das Große Ochsenhorn in den Loferer Steinbergen von Süden, aufgenommen vom Lärchfilzkogel
Tennengebirge SW.jpg
Mountain range Tennen Mountains (German: Tennengebirge), seen from South-West. In the center its highest peak Raucheck (2.430 m). Viewpoint Hochkoenig east side. Below the valley of the river Salzach with the small town Werfen.
Alps location map (Totes Gebirge, AVE).png
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie Totes Gebirge na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84" , z porównawczym użyciem mapy Almtal, Totes Gebirge, Stodertal; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 19. 1:50 000, ISBN 978-3-85491-261-3, oraz wolnodostępnych map online.