Andrzejówka (województwo małopolskie)

Artykuł

49°20′26″N 20°49′22″E

- błąd

39 m

WD

49°22'N, 20°49'E

- błąd

19342 m

Odległość

1203 m

Andrzejówka
wieś
Ilustracja
Centrum wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowosądecki

Gmina

Muszyna

Liczba ludności (2011)

481[1]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

33-370[2]

Tablice rejestracyjne

KNS

SIMC

0454741[3]

Położenie na mapie gminy Muszyna
Mapa konturowa gminy Muszyna, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Andrzejówka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Andrzejówka”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Andrzejówka”
Ziemia49°20′26″N 20°49′22″E/49,340556 20,822778
Dawna cerkiew
Stacja kolejowa

Andrzejówka (dawniej Jędrzejówka, ) Ukr. Андріївка– wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Muszyna[3].

Położenie

Miejscowość znajduje się w Paśmie Jaworzyny w Beskidzie Sądeckim i stanowi najbardziej na południe wysunięta jego część. Położona jest w Dolinie Popradu nad tą rzeką i w dolinie niewielkiego potoku będącego jego dopływem(o tej samej nazwie co miejscowość). Z trzech stron otoczona jest wzniesieniami Beskidu Sądeckiego: Stawiska (759 m), Skała (769 m), Prehyba (673 m), Piotrusina (645 m) i Zapała (639 m)[4]. Wieś jest podzielona na trzy przysiółki: Ługi, Międzymostki i Ośrodek[5].

Leży przy drodze wojewódzkiej 971 i przy linii kolejowej 96. Najbliższe miasta to Muszyna (7 km) i Piwniczna-Zdrój (21 km). Do centrum wsi można się dostać tylko jedną drogą.

Historia

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Odnotowana po raz pierwszy w 1352 w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Andrzejówka, Ondrzejowa, Andrzeiowka[6].

Wieś lokowana na surowym korzeniu przez króla Kazimierza III Wielkiego w 1352 roku[7]. Już od XIV wieku istniała tu parafia rzymskokatolicka. Początkowo była własnością królewską, a od 1391 wchodziła w uposażenie biskupstwa krakowskiego. W 1391 król polski Władysław Jagiełło nadał biskupowi krakowskiemu Janowi zamek i miasto Muszynę wraz z okolicznymi wsiami w tym Andrzejówką. Miejscowość została wymieniona w historycznych dokumentach własnościowych i podatkowych. W 1529 klucz muszyński należał do biskupa krakowskiego, który pobierał we wsi 40 groszy czynszu od kmieci oraz obiedne[6].

W XVI wieku nastąpił napływ osadników wołoskich wyznania prawosławnego, w późniejszym czasie greckokatolickiego, którzy zbudowali tu pierwszą cerkiew[8].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Budynki użyteczności publicznej

  • Szkoła Podstawowa od przedszkola do 3 klasy (nauka dzieci i młodzieży kontynuowana jest w zespole Szkolno-Przedszkolnym w Złockim)
  • Peron kolejowy
  • Świetlica wiejska przy wjedzie dla centrum wsi

Demografia

W 1921 r. spośród 403 mieszkańców 27 było wyznania rzymskokatolickiego, 372 greckokatolickiego i 4 mojżeszowego. Narodowość polską zadeklarowały 32 osoby, pozostałe 371 rusińską[9].

Ludność według spisów powszechnych, w 2009 według PESEL[9][10][11][12].

Budynki mieszkalne
Rok1900192119312002
Liczba74738896
Zwierzęta hodowlane w 1900 roku[10]
ZwierzętaKonieBydłoOwceŚwinie
Liczba192195731

Zabytki

We wsi znajduje się zabytkowa dawna cerkiew greckokatolicka z 1864, obecnie kościół filialny. Dodatkowo uroku temu zabytkowi dodają stuletnie lipy (pomniki przyrody), które stanowią otoczenie cerkwi. W wiosce tej można spotkać również zabytkowe połemkowskie drewniane spichlerze z przełomu XVIII i XIX wieku.

Atrakcje

Andrzejówka posiada źródła mineralne. Należą one do szczaw, w skład których wchodzą kwaśne węglany wapnia, magnezu, potasu i sole żelaza[13].

W miejscowości znajduje się tunel kolejowy.

W 2019 oddano do użytku ścieżką rowerowa w ramach projektu Eurovelo,w budowie znajduje się kładka nad rzeką Poprad w przysiółku Ługi.

Baza noclegowa

We wsi, w przysiółku Ługi, znajduje się Ośrodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy, położony bardzo blisko rzeki „Poprad”[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ GUS - Bank Danych Lokalnych. [dostęp 2020-08-25].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 5 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 14, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-19]. 
  4. ↑ Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit” s.c.. ISBN 83-915737-3-7.
  5. ↑ Mapa Polski Targeo.
  6. ↑ a b Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.
  7. ↑ Elżbieta Dybek, Lokacje na prawie niemieckim in cruda radice w południowej części województwa krakowskiego w latach 1334 - 1434, w: Roczniki Humanistyczne tom XLI, zeszyt 2, (1993), s. 72.
  8. ↑ Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie Drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2003, s. 85, ISBN 83-89188-08-2.
  9. ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925.
  10. ↑ a b Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, „Galizien”, Wien 1907.
  11. ↑ Statystyka Polski, t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny.
  12. ↑ Statystyka Polski seria C, z. 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny.
  13. ↑ Muszyna – portal miejski.
  14. ↑ OWS Andrzejówka Żegiestów noclegi Muszyna – Zdrój.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Gmina Muszyna
Wsie
Integralne części wsi

Herb gminy Muszyna

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Andrzejówka 002 Stacja kolojowa.jpg
Autor: Andrzej Błaszczak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przystanek kolejowy Andrzejówka.