Anna Engelking

Anna Albertyna Engelking
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

13 kwietnia 1959
Warszawa

Doktor habilitowana nauk humanistycznych
Specjalność: antropologia białorutenistyczna, historia polskiej etnologii, etnolingwistyka
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1998
Uniwersytet Warszawski; Wydział Polonistyki UW

Habilitacja

2013
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Polska Akademia Nauk
Status

wiceprzewodnicząca Komitetu Nauk Etnologicznych

Badaczka
instytut

Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

Stanowisko

profesor instytutu; dyrektorka Instytutu Slawistyki (2011–2015)

Stanowisko

wiceprezeska Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Anna Albertyna Engelking, także Engelking-Szafrańska[1] (ur. 13 kwietnia 1959[2][3] w Warszawie) – polska etnolożka[4], doktor habilitowana nauk humanistycznych w dyscyplinie etnologia[1] (ze specjalnością antropologia białorutenistyczna, historia polskiej etnologii, etnolingwistyka), profesorka w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (PAN)[5].

Życiorys

Ukończyła filologię polską (1983) oraz etnografię (1986) na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Pracę doktorską napisaną pod kierunkiem Renaty Grzegorczykowej Magia ludowych rytuałów słownych na przykładzie klątwy w dyscyplinie językoznawstwo obroniła na Wydziale Polonistyki UW (1998). Habilitowała się na podstawie dorobku naukowego i książki Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN (2013)[1].

Pracowała w Instytucie Języka Polskiego Wydziału Polonistyki UW (lata 1983–1994), w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej UW (lata 1994–1998), Katedrze Kultury Białoruskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku (lata 1997–2004), Ośrodku Badań nad Tradycją Antyczną w Europie Środkowo-Wschodniej UW (lata 2005–2007). Zastępczyni dyrektora ds. ogólnych Instytutu Slawistyki PAN w latach 2007–2011, dyrektorka Instytutu Slawistyki PAN w latach 2011–2015[6].

Członkini Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL) w kadencji 2015–2019[7].

Rodzina

Siostrą Anny Engelking jest Barbara Engelking, psycholożka i socjolożka, profesorka i kierowniczka Centrum Badań nad Zagładą Żydów w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Ojciec to Ryszard Engelking, profesor nauk matematycznych, związany z PAN i UW matematyk specjalizujący się w topologii, oraz tłumacz literatury francuskiej. Bratem stryjecznym Anny Engelking jest Leszek Engelking, polski filolog, literaturoznawca, poeta, nowelista, tłumacz i krytyk literacki, związany z Uniwersytetem Łódzkim (UŁ).

Pełnione funkcje

  • wiceprzewodnicząca Rady Naukowej Instytutu Slawistyki PAN (kadencja 2019–2022)[8]
  • wiceprzewodnicząca Komitetu Nauk Etnologicznych PAN (kadencja 2020–2023)[9]
  • wiceprezeska PTL (kadencja 2019–2023)[10]
  • prezeska Oddziału Warszawskiego PTL (kadencja 2013–2017, 2017–2021)[11]
  • członkini Rady Towarzystw Naukowych PAN z ramienia PTL (kadencja 2019–2022)[12]
  • przewodnicząca Kapituły Nagrody Fundacji Slawistycznej (od 2017)[13]

Zainteresowania badawcze

Historia polskiej etnologii (szczególnie w dwudziestoleciu międzywojennym) i slawistyki; antropologia i pamięć kulturowa wsi białoruskiej; problematyka pograniczy kulturowych (polsko-białorusko-litewskiego oraz białorusko-ukraińskiego)[4][5].

Prowadzi badania terenowe na Białorusi[4]. Opracowuje spuściznę i biografię naukową Józefa Obrębskiego[4], redaktorka poświęconej mu witryny internetowej[14].

Wybrane projekty badawcze

  • „Јузеф Обрембски – „Македонија”. Научна обработка и публикација на етнографската документација и монографските трудови на Јузеф Обрембски поврзани со македонскиот регион Порече”, realizowany w Фондација „Трифун Костовски“ (2018–2020); kierowniczka;
  • „Slawistyczny dorobek przedwojennej etnologii polskiej online. Weryfikacja, opracowanie naukowe i upowszechnienie w otwartym dostępie nieznanej dokumentacji Józefa Obrębskiego z Macedonii sporządzonej w latach 1930.”, realizowany w Fundacji Slawistycznej (2018–2019); kierowniczka;
  • „Macedońskie Porecze w 80 lat po badaniach Józefa Obrębskiego. Antropologiczne studium ciągłości i zmiany” (2011–2015); projekt NCN nr 2011/01/D/HS3/03583; wykonawczyni;
  • „Granice i pogranicza w świadomości i działaniach społeczności lokalnych wschodniego pogranicza Polski” (2003–2005); projekt KBN nr 2H02E02023; wykonawczyni;
  • „Analiza krytyczna i opracowanie etnograficznych materiałów poleskich Józefa Obrębskiego” (1995–1998); projekt nr 1P10805007; kierowniczka[5].

Wybrane publikacje

Książki

  • 2000 Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej (1. wyd)[5].
  • 2010 Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa. Warszawa: Oficyna Naukowa (2. wyd)[15].
  • 2017 The Curse. On Folk Magic of the Word. Warszawa: Instytut Slawistyki PAN[5].
  • 2012 Kołchoźnicy: Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK[16].

Prace pod redakcją

  • 2004 Nina Łuszczyk-Ilienkowa, Pińsk, Elektrownia. Mam dziesięć lat. Warszawa: Świat Literacki[17].
  • 2007 Józef Obrębski, Polesie. Studia etnosocjologiczne. T. 1. Warszawa: Oficyna Naukowa[18].
  • 2013 Czesław Pietkiewicz, Kultura społeczna Polesia Rzeczyckiego. Toruń: Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej – seria „Etnografia Ocalona”[19].
  • 2020 Józef Obrębski, The Giaours of Macedonia. Selected writings. Warszawa: Oficyna Naukowa (translated from Polish by Helena Teleżyńska)[20][21].

Artykuły

  • 2021 „Our own traitor” as the Focal Point of Belarusian Folk Narrative on Local Perpetrators of the Holocaust. In: Places, Spaces, and Voids in the Holocaust. Vol. 3. Eds. Natalia Aleksiun and Hana Kubátová, München: Wallstein Verlag, p. 219–258[22].
  • 2019 Nauka na usługach polityki? Przypadek Józefa Obrębskiego. „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 51, DOI: 10.11649/sn.1863[23].
  • 2018 Macedońskie Trobriandy. Józef Obrębski i pierwsze badania wsi europejskiej w paradygmacie funkcjonalizmu. „Lud”, t. 102, s. 185–210[24]
  • 2018 Сказ полесского села, или о фольклоризации памяти о Второй мировой войне. „Славяноведение” nr 6, s. 27–46, DOI: 10.31857/S0869544X0001763-2[25].
  • 2017 „Poleszuk” nieoswojony. Wokół funkcji chłopskości w konstruowaniu polskości, „Teksty Drugie” 6, s. 68–94, DOI: 10.18318/td.2017.6.5[26].
  • 2015 The myth of the Tower of Babel and its consequences: The indigenous grammars of the mixed world. A contribution to the anthropology of borderlands (based on research in Belarusian-Lithuanian borderlands), „Český lid: Etnologický časopis” nr 1 (102), s. 1–26[27]
  • 2014 Z dziejów wileńskiego ośrodka etnograficznego w dwudziestoleciu międzywojennym. W stronę profesjonalnych badań terenowych pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego. [W:] W krainie wielu tradycji. Badania etnograficzne na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim w XX i początkach XX wieku. Red. Krzysztof Snarski, Adam Żulpa, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, s. 9–38[5].
  • 2013 Simple Hardworking Christian Folks, or the Self-Image of Contemporary Belarusian Kolkhozniks: An Anthropologist’s Assessment of a Two-Decade Research Study. „East European Politics and Societies and Cultures”, vol. 27, no 2, p. 260–279, DOI: 10.1177/0888325412469663[28].
  • 2012 Wokół pierwszej polskiej systematyki zamówień. O zapomnianej propozycji Józefa Obrębskiego. „Poznańskie Studia Slawistyczne” nr 3, s. 61–74[29]
  • 1999 The natsyas of the Grodno region of Belarus: a field study. „Nations and Nationalism”, no 2(5), p. 175–206[30].

Nagrody

Za książkę Kołchoźnicy: Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku wyróżniona nagrodą Międzynarodowego Kongresu Badaczy Białorusi w kategorii „Najlepsza polska monografia dotycząca Białorusi w latach 2011–2015” (2016) oraz nagrodą „Przeglądu Wschodniego” 2012 w kategorii „Dzieła Krajowe”[5].

Przypisy

  1. a b c Dr hab. Anna Albertyna Engelking, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2021-06-12].
  2. Monografie FNP - Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, monografie.fnp.org.pl [dostęp 2021-06-08].
  3. Krajowy Rejestr Sądowy Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (nr KRS: 0000059069).
  4. a b c d Anna Engelking - Autorzy - Wydawnictwo UMK, wydawnictwo.umk.pl [dostęp 2021-06-08].
  5. a b c d e f g Dr hab. Anna Engelking, prof. IS PAN, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  6. Historia, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  7. PTL, Poprzednie składy władz PTL, ptl.info.pl [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  8. Bibliografia UW, bibliografia.icm.edu.pl [dostęp 2021-06-08].
  9. Kadencja 2020-2023, www.kometno.pan.pl [dostęp 2021-06-08].
  10. PTL, Zarząd Główny PTL na kadencję 2019-2023 wybrany!, ptl.info.pl [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  11. Warszawa » Strona domowa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. » PTL – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Zarząd Główny [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  12. Skład, www.rtn.pan.pl [dostęp 2021-06-08].
  13. Rada Fundacji Slawistycznej, Fundacja Slawistyczna [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  14. Strona główna, Józef Obrębski (1905–1967) [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  15. Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-06-08].
  16. Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku - Wydawnictwo UMK, wydawnictwo.umk.pl [dostęp 2021-06-08].
  17. Nina Łuszczyk-Ilienkowa, "Pińsk, Elektrownia. Mam 10 lat", Culture.pl [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  18. Józef Obrębski, Polesie, OFICYNA NAUKOWA [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  19. Kultura społeczna Polesia Rzeczyckiego / Czesław Pietkiewicz, Toruński Antykwariat Księgarski [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  20. E-book: Józef Obrębski, „The Giaours of Macedonia” udostępniony czytelnikom, Józef Obrębski (1905–1967), 18 grudnia 2020 [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  21. Józef Obrębski’s Publications, Józef Obrębski (1905–1967) [dostęp 2021-06-11] (ang.).
  22. Places, Spaces, and Voids in the Holocaust.
  23. Anna Engelking, Nauka na usługach polityki? Przypadek Józefa Obrębskiego, „Sprawy Narodowościowe”, 0 (51), 2019, DOI10.11649/sn.1863, ISSN 2392-2427 [dostęp 2021-06-10] (pol.).
  24. Anna Engelking, Macedońskie Trobriandy. Józef Obrębski i pierwsze badania wsi europejskiej w paradygmacie funkcjonalizmu, „LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych PAN”, 102 (0), 2018, s. 185–210, DOI10.12775/lud102.2018.06, ISSN 2719-8057 [dostęp 2021-06-11] (pol.).
  25. Сказ полесского села, или о фольклоризации памяти о Второй мировой войне.
  26. Anna Engelking, „Poleszuk” nieoswojony. Wokół funkcji chłopskości w konstruowaniu polskości, „Teksty Drugie”, 6, 2017, s. 68–94, DOI10.18318/td.2017.6.5 [dostęp 2021-06-11].
  27. Anna Engelking, The Myth of the Tower of Babel and Its Consequences: The Indigenous Grammars of the Mixed World. A Contribution to the Anthropology of Borderlands (Based on Research in Belarusian-Lithuanian Borderlands), ceskylid.avcr.cz, 2015 [dostęp 2021-12-02] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-03].
  28. Anna Engelking, Simple Hardworking Christian Folks, or the Self-Image of Contemporary Belarusian Kolkhozniks: An Anthropologist’s Assessment of a Two-Decade Research Study, „East European Politics and Societies”, 27 (2), 2013, s. 260–279, DOI10.1177/0888325412469663, ISSN 0888-3254 [dostęp 2021-06-08] (ang.).
  29. The First Polish Systematics of Spells against Illness. On the Forgotten Proposal of Józef Obrębski | Poznańskie Studia Slawistyczne, DOI10.14746/pss.2012.3.3 [dostęp 2021-06-11] (ang.).
  30. Anna Engelking, The Natsyas of the Grodno region of Belarus: A Field Study, „Nations and Nationalism”, 5 (2), 1999, s. 175–206, DOI10.1111/j.1354-5078.1999.00175.x, ISSN 1469-8129 [dostęp 2021-06-11] (ang.).

Media użyte na tej stronie