Antoni Aleksandrowicz (ksiądz)

Antoni Aleksandrowicz
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1893
Mińsk

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Katyń

Kapelan wojskowy
Okres sprawowania

1919–1939

Administrator parafii wojskowej
w Baranowiczach
Okres sprawowania

1931–1939

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1917

Antoni Aleksandrowicz
starszy kapelan starszy kapelan
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1893
Mińsk

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1919–1939

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie,

Jednostki

4 Armia (1920),
garnizon Słonim,
garnizon Wilno

Stanowiska

kapelan (4 Armia, Słonim, Wilno),
administrator parafii wojskowej w Baranowiczach

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka,
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi

Antoni Aleksandrowicz (ur. 11 lipca 1893 w Mińsku[a], zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – polski duchowny rzymskokatolicki, kapelan garnizonu w Słonimiu i w Wilnie, później starszy kapelan i administrator parafii Baranowicze. Pośmiertnie awansowany do stopnia podpułkownika.

Życiorys

Tablica upamiętniająca duchownych zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej odsłonięta w 2021 roku w krużganku bazyliki mniejszej pw. Trójcy Świętej i sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu

Antoni Aleksandrowicz był synem Leopolda i Antoniny z Terejkowiczów[4]. Po ukończeniu gimnazjum w Mińsku w 1911 roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Petersburgu. W 1917 roku otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę duszpasterską jako ksiądz diecezji mińskiej. Pracował jako prefekt szkół w Bobrujsku (1917–1918), a potem w Mińsku (1918–1919). W 1919 roku został kontraktowym kapelanem wojskowym, 11 sierpnia 1920 roku powołano go na kapelana wojskowego Wojska Polskiego z przydziałem do dyspozycji dziekana rzymsko-katolickiego 4 Armii. W pierwszej połowie 1920 roku był kierownikiem harcerstwa mińskiego[6]. Po demobilizacji w 1921 roku został mianowany kapelanem garnizonu w Słonimiu i w 1922 roku zweryfikowany jako kapelan ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. W 1926 roku został proboszczem parafii wojskowej w Słonimiu, skąd 1 lutego 1930 roku przeniesiono go na stanowisko kapelana garnizonu Wilno. W tym czasie objął również funkcję kapelana Wojskowego Więzienia Śledczego w Wilnie. 23 października 1931 roku został przeniesiony na stanowisko administratora parafii wojskowej w Baranowiczach, gdzie pracował do wybuchu wojny[7]. Na stopień starszego kapelana został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku i 6. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[7]. Na stanowisku administratora pracował również w czasie kampanii wrześniowej. Opuścił Baranowicze razem z oddziałami sformowanymi w Ośrodku Zbierania Nadwyżek 78 pułku piechoty. Na froncie z Niemcami był ranny w nogę[1][2][3].

Został wzięty do niewoli radzieckiej i osadzony w obozie w Starobielsku (gdzie 11 listopada 1939 roku odprawił mszę w baraku majorów[8]). Przed Bożym Narodzeniem 1939 roku został wywieziony z obozu do Moskwy, po czym po kilku tygodniach osadzono go w obozie w Kozielsku, skąd został wywieziony (wykaz NKWD Moskwa nr 017/1/1940) z poleceniem przekazania do dyspozycji szefa Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku (akta sprawy nr 4915) do Katynia, gdzie został zamordowany w kwietniu 1940 roku[2][3][5].

Pośmiertnie, w 2007 roku został awansowany do stopnia podpułkownika[4]. W grudniu 2009 roku Antoni Aleksandrowicz został zgłoszony przez Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Warszawie jako jeden z 24 księży kapelanów Wojska Polskiego z lat 1919–1939 zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Kalininie wiosną 1940 r. na kandydatów do procesu beatyfikacyjnego Męczenników Wschodu (1917–1989)[3].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. Mińsk jako miejsce urodzenia Antoniego Aleksandrowicza podawany jest przez źródła: [1], [2] i [3], natomiast źródła [4] i [5] podają, że jego miejscem urodzenia były Marcinkowicze koło Nowogródka. Podobnie data święceń kapłańskich: w pierwszej grupie podano 1917, natomiast w drugiej – 1916.

Przypisy

  1. a b Ks. starszy kapelan Antoni Aleksandrowicz kapelan Garnizonu Baranowicze oraz administrator parafii Baranowicze, Strona 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Jana Karola Chodkiewicza [dostęp 2017-01-14].
  2. a b c Ks. starszy kapelan Antoni Aleksandrowicz administrator parafii Baranowicze, Strona Centralnego Archiwum Wojskowego im. mjr. Bolesława Waligóry [dostęp 2017-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-26].
  3. a b c d Biogramy 24 księży kapelanów Wojska Polskiego z lat 1919–1939 zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Kalininie wiosną 1940 r. zgłoszonych przez Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Warszawie w grudniu 2009 r. na kandydatów do procesu beatyfikacyjnego Męczenników Wschodu (1917-1989), ordynariat.wp.mil.pl [dostęp 2017-01-14].
  4. a b c Kapelani wojskowi, którzy jako jeńcy wojenni zostali zamordowani przez Związek Sowiecki w 1940 r., Strona Rzymskokatolickiej Parafii Wojskowej pw. św. Jerzego w Białymstoku [dostęp 2017-01-17].
  5. a b Biogramy ofiar katyńskich, muzeumkatynskie.pl [dostęp 2017-01-14].
  6. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 85 (1920), Warszawa: Archiwum Akt Nowych, 2019.
  7. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 407.
  8. Jędrzej Tucholski (red.), Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków, Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003, XXXIII, ISBN 83-916663-5-2.
  9. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu kulturalno-oświatowem w wojsku”.

Bibliografia

  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Tablica upamiętniająca duchownych zamordowanych w Katyniu (Bazylika na Świętym Krzyżu).jpg
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tablica upamiętniająca duchownych zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej odsłonięta w 2021 roku w krużganku bazyliki mniejszej pw. Trójcy Świętej i sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu. Na tablicy zostali upamiętnieni księża: Kazimierz Suchcicki, Edmund Nowak, Edward Choma, Andrzej Niwa, Władysław Urban, Mikołaj Cichowicz, Aleksander Dubiel, Józef Kacprzak, Józef Mikuczewski, Bronisław Szwed, Franciszek Zakrzewski, Ignacy Drabczyński (kleryk), Michał Tyszka, Czesław Wojtyniak, Antoni Aleksandrowicz, Stanisław Kontek, Józef Skorel, Jan Leon Ziółkowski, Ignacy Drozdowicz, Mieczysław Janas, Stanisław Matzner, Jan Mioduszewski, Jerzy Wrazidło, Józef Czemerajda, Władysław Plewik, Andrzej Szeptycki (kleryk) oraz Mikołaj Ilków.
PL Epolet mjr.svg
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).