Antykwa renesansowa

Antykwa renesansowa (ang. old-style, humanist) – rodzaj humanistycznego pisma antykwowego, cechujący się elegancją i czytelnością – jego forma nie zakłóca odbioru czytanej treści.

Historia

Claude Garamond – twórca tzw. francuskiej antykwy renesansowej

Antykwy renesansowe powstały jeszcze w XIV w. w skryptoriach w północnej Italii, rozwinęły się w dwóch następnych stuleciach, a w 1465 r. utworzono na ich podstawie czcionkę drukarską^[1]. Najwcześniejszym zachowanym krojem jest Garamond, autorstwa Claude'a Garamonda, powstały w latach 30. XVI w. w Paryżu i początkowo wycinany w formie drewnianych stempli^[2]. Inne repliki XV-wiecznych czcionek są tylko przypuszczalnymi rekonstrukcjami. W Polsce wzory wczesnoweneckie przejęli m.in. Florian Ungler (1513) oraz Hieronim Wietor (1518)^[3]. Omawiane antykwy stały się ważnym punktem odniesienia dla typografii przez następne pięć wieków. W XX w. podjęto próby ich rekonstrukcji, wśród których można wymienić takie jak:

• Centaur (Bruce Rogers, Boston, ok. 1914), wzorowany na kroju weneckiego typografa Nicolasa Jensona z 1469 r.
• Bembo (Monotype, Londyn, 1929), oparty na kroju Francesca Griffa z 1499 r.
• Garamond (trzeci) (Robert Slimbach, San Francisco, 1988), wzorowany na kroju C. Garamonda z ok. 1540^[4]

Twórcami antykw renesansowych byli m.in.: Claude Garamond, Robert Granjon, Francesco Griffo, Nicolas Jenson, Aldus Manutius, Christophe Plantin, Geoffroy Tory^[5].

Cechy

Swoimi kształtami omawiane antykwy nawiązują do estetyki renesansowej, a więc cechują się m.in. harmonią i lekkimi formami. Zawsze są dwuelementowe (o zrównoważonych proporcjach elementów cienkich i grubych) i posiadają szeryfy, zazwyczaj klinowe, a w małych literach ukośne. Dukt wyróżnia się cieniowaniem – lewoskośna oś litery wzorowana na ruchu narzędzia pisarskiego. Wczesnorenesansowe antykwy charakteryzują:

• wystające szeryfy w majuskule (np. A, M),
• wyraźne wydłużenia górne małych liter wystające ponad górną linię majuskuł,
• pionowe nóżki liter,
• niewielka wysokość x,
• ukośna kreska w minuskulnym „e”.

Późnorenesansowe (od 1500 r.) antykwy charakteryzują się ponadto:

• zanikającymi górnymi szeryfami,
• poziomą kreską w minuskulnym „e”;

Przykładowe kroje

Garamond, Palatino, Mediewal, Membo, Sabon

Zastosowanie

Antykw renesansowych używa się z powodzeniem jako pism dziełowych ze względu na ich elegancję, wysoki stopień czytelności i odporność na niekorzystne warunki druku.

Zobacz też

• Antykwa
• Krój pisma
• Pisma renesansowe

Przypisy

Bibliografia

• Bringhurst R., The Elements of Typographic Style, Vancouver 1997.
• Tomaszewski A., Leksykon pism drukarskich, Warszawa 1996.
• Tyczkowski K., Lettera Magica, Łódź 2005.
• http://szablonykatemac.blox.pl/2011/11/Rodzaje-krojow-czcionek-i-fontow.html (dostęp: 14.06.2014)
• Regulski W., Minisłownik typograficzny dla studentów podstaw typografii, Kraków 2013 (http://liternictwo.asp.krakow.pl/wp-content/uploads/2010/02/MINI-Slownik-typo-ilustrowany-2014_01-OK_siec.pdf – dostęp: 14.06.2014)