Aquila

Aquila[1]
Brisson, 1760[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – orzeł przedni (A. chrysaetos)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Accipitrini

Rodzaj

Aquila

Typ nomenklatoryczny

Falco chrysaetos Linnaeus, 1758

Gatunki

zobacz opis w tekście

Aquilarodzaj ptaka z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Ameryce Północnej, Afryce i Australii[16].

Morfologia

Długość ciała 50–104 cm, rozpiętość skrzydeł 103–176 cm; masa ciała samic 1153–7200 g, samców 938–4550 g[16].

Systematyka

Etymologia

  • Aquila: łac. aquila „orzeł”, być może od aquilus „w ciemnym kolorze”; orzeł przedni był emblematem legionów rzymskich, na których sztandarach znajdowała się podobizna orła z podniesionymi skrzydłami[17].
  • Aetos: gr. αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Falco chrysaetos Linnaeus, 1758.
  • Chrysaetus: gr. χρυσος khrusos „złoty”; αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Chrysaetus aquilinus R.H. Sweeting, 1837 (= Falco chrysaetos Linnaeus, 1758).
  • Pteroaetus: gr. πτερον pteron „skrzydło, pióro”; αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Aquila verreauxii Lesson, 1831.
  • Uroaetus: gr. ουρα oura „ogon” (tj. długoogonowy); αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Vultur audax Latham, 1801.
  • Tolmaetus: gr. τολμα tolma, τολμης tolmēs „odwaga, śmiałość”; αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Falco bonelli Temminck, 1824 (= Aquila fasciata Vieillot, 1823).
  • Pseudaetus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Falco bonelli Temminck, 1824 (= Aquila fasciata Vieillot, 1823).
  • Asturaetos: rodzaj Astur Lacépède, 1799; gr. αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Aquila wiedii A.L. Brehm, 1855 (= Aquila fasciata Vieillot, 1823).
  • Morphnaetos: gr. μορφνος morphnos „ciemnego koloru”; αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Aquila heliaca Savigny, 1809.
  • Taphaetus: gr. ταφος taphos „mogiła, grób”; αετος aetos[17]. Gatunek typowy: †Uroaetus brachialis De Vis, 1890.
  • Euaquila: gr. ευ eu „dobry”; rodzaj Aquila Brisson, 1760[17]. Gatunek typowy: Falco chrysaetos Linnaeus, 1758.
  • Cassinaetus: John Cassin (1813–1869), amerykański ornitolog; gr. αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Limnaetus africanus Cassin, 1865.
  • Psammoaetus: gr. ψαμμος psammos „piasek” (tj. „pustynia”); αετος aetos „orzeł”[17]. Gatunek typowy: Aquila nipalensis Hodgson, 1833.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[18]:

W Bullock Creek w Terytorium Północnym w Australii odkryto pochodzący z miocenu koniec kości barkowej gatunku Aquila bullockensis[19].

Fragment kladogramu z uwzględnieniem rodzaju Aquila[20]:


Aquila


A. nipalensis




A. rapax




A. adalberti



A. heliaca







A. chrysaetos




A. africana





A. gurneyi



A. audax






A. verreauxi






A. fasciata



A. spilogaster









Przypisy

  1. Aquila, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 28, 419. (fr. • łac.).
  3. F.G. Endler, F.G. Scholz: Der Naturfreund oder Beiträge zur Schlesischen Naturgeschichte. Breslau: C.F. Barth/A. Holäufer, 1809, s. 50. (niem.).
  4. Ch.L. Nitzsch: Pterylographia avium pars prior. Halae: 1833, s. 21. (łac.).
  5. R.H. Sweeting. On scientific nomenclature and classification, illustrated by an arrangement of the British Falconidæ. „The Naturalist”. 2 (13), s. 303, 1837. (ang.). 
  6. Kaup 1844 ↓, s. 120.
  7. Kaup 1844 ↓, s. 121.
  8. E. Blyth. Notices and Descriptions of various New or Little Known Species of Birds. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 5, 1846. (ang.). 
  9. Ch.L. Bonaparte. Tableau des oiseaux de proie. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e série. 6, s. 531, 1854. (fr.). 
  10. A.L. Brehm. Beitiige zur Ornithologie Nord-Ost-Afrika’s, mit besonderer Riicksicht auf die in Europa vorkommenden Arten der Vogel. „Naumannia”. 1855, s. 26, 1855. (niem.). 
  11. N. Severtsov. Notices of some Turkestan Birds. „Stray Feathers”. 3, s. 422, 1875. (ang.). 
  12. Ch.W. De Vis. Note on an extinct Eagle. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Second series. 6, s. 123, 1891. (ang.). 
  13. A.N.Ch. Acloque: Fauna de France contenant la description de espèces indigènes, disposees en tableaux analytiques, et illustree de figures representant les types caractéristiques des genres. Cz. 1: Mammifères, oiseaux, poissons, reptiles, batraciens, protochordes. Paris: J.B. Balliere et Fils, 1900, s. 99. (fr.).
  14. W.L. Sclater. Notes on the nomenclature and taxonomy of African birds. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 42, s. 76, 1922. (ang.). 
  15. A. Roberts. Classification of S. African birds. Some additional notes. „Annals of the Transvaal Museum”. 10 (2), s. 79, 1924. (ang.). 
  16. a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.accipi1.01. [dostęp 2020-05-31]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  17. a b c d e f g h i j k l m Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
  18. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2020-09-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-17].
  19. P. Gaff & W.E. Boles. A New Eagle (Aves: Accipitridae) from the Mid Miocene. Bullock Creek Fauna of Northern Australia. „Records of the Australian Museum”. 62, 2010. ISSN 0067-1975. 
  20. J. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
GoldenEagle-Nova.jpg
Autor: J. Glover (AUTiger). Please attribute to J. Glover - Atlanta, Georgia in usage outside of Wikimedia Foundation Projects., Licencja: CC BY-SA 2.0
Nova - an American golden eagle in the care of the Southeastern Raptor Center at Auburn University