Archipelag Arktyczny

Archipelag Arktyczny
Ilustracja
KontynentAmeryka Północna
Państwo Kanada
AkwenOcean Arktyczny
WyspyZiemia Baffina, Wyspa Wiktorii, Wyspa Ellesmere’a
Liczba wysp36 563
Powierzchnia1 424 500 km²
Populacja 
• liczba ludności

14 000
• gęstość0,01 os./km²
Mapa
Położenie na mapie
75°N 90°W/75,000000 -90,000000
Ważniejsze wyspy Archipelagu Arktycznego

Archipelag Arktyczny (ang. Arctic Archipelago, franc. Archipel Arctique) – zespół wysp kanadyjskich położonych na Oceanie Arktycznym; swoim zasięgiem obejmuje większość terytorium Nunavut oraz fragment Terytoriów Północno-Zachodnich. Dawniej archipelag ten był częścią Dystryktu Franklina. Jest to drugi pod względem powierzchni archipelag na Ziemi (po Archipelagu Malajskim).

Archipelag Arktyczny podzielony jest na dwie grupy wysp – południową i północną, zwaną Wyspami Królowej Elżbiety. Dwie grupy wyraźnie oddzielone są od siebie ciągiem równoleżnikowo ułożonych cieśnin. Począwszy od wschodu są to: Cieśnina Lancastera, Cieśnina Barrowa, Cieśnina Melville’a i Cieśnina McClure’a.

Archipelag Arktyczny ma powierzchnię około 1,4 miliona km², a zamieszkuje go ok. 14 tysięcy ludzi. Archipelag składa się z 36 563 wysp, w tym 94 głównych o powierzchni powyżej 130 km², i 36 469 mniejszych. Część wysp jest niezamieszkana, w tym piąta co do wielkości w archipelagu wyspa Devon.

Od zachodu archipelag otoczony jest przez Morze Beauforta, od północy przez Ocean Arktyczny, na wschodzie znajduje się Grenlandia, Morze Baffina i Cieśnina Davisa, a na południu Zatoka Hudsona oraz kontynentalna część Kanady. We wschodniej części Archipelagu Arktycznego występują liczne lodowce.

Największe wyspy

Poniżej przedstawiona jest tabela wysp archipelagu. Trzy główne wyspy wchodzące w jego skład znajdują się w pierwszej dziesiątce największych wysp świata.

L.p.WyspaPowierzchnia
(km²)
Populacja
(2001)
Miejsce według powierzchni:
na świeciew Kanadzie
1Ziemia Baffina507 451956351
2Wyspa Wiktorii217 291170792
3Wyspa Ellesmere’a196 236168103
4Wyspa Banksa70 028114245
5Wyspa Devon55 2470276
6Wyspa Axela Heiberga43 1780327
7Wyspa Melville’a42 1490338
8Wyspa Southampton41 214721349
9Wyspa Księcia Walii33 33904010
10Wyspa Somerset24 78604612
11Wyspa Bathursta16 04205413
12Wyspa Księcia Patryka15 84805514
13Wyspa Króla Williama13 1119606115
14Wyspa Ellefa Ringnesa11 29506916
15Wyspa Bylota11 06707917

Historia

Od lat siedemdziesiątych XVI wieku te arktyczne wyspy znajdowały się w strefie wpływów brytyjskich, dopiero w roku 1850, wraz z powołaniem Dystryktu Franklina, Kanadyjczycy przejęli nad nimi całkowitą kontrolę. Kanada przyznaje sobie większe terytorium, rozciągające się aż do Bieguna Północnego, aczkolwiek nie wszystkie państwa uznają te roszczenia. Ponadto, Stany Zjednoczone nie respektują zwierzchności swoich północnych sąsiadów nad wodami wewnętrznymi archipelagu.

Media użyte na tej stronie