Ariowie

„Ariowie wkraczający do Indii, 3500 p.n.e.”, ilustracja z Hutchinsons History of the Nations, ok. 1910 r.

Ariowie (lub Indoirańczycy) – termin używany dawniej dla indoirańskiego odłamu ludów indoeuropejskich^[1]. Ludność ta zamieszkiwała Azję Środkową oraz część terenów Afganistanu i Indii (Indoariowie). Dawniej uważana za imigrantów bądź najeźdźców z północy. Obecnie udowodniona jako południowy odłam Scytów i jeden z autochtonicznych ludów Indii, Pakistanu i Afganistanu, tożsamą z południowi Scytami, lecz realnie północnego pochodzenia^[2].

Z czasem ich język zaczął wpływać, bądź łączyć się z językami południowych Indii, co doprowadziło do ekspansji języka hindi na południe^[2]. Za Ariów historycznie uważa się całą ludność mówiącą tym językiem i jego starymi formami, także nieposiadających północnego pochodzenia.

Ariowie prowadzili półkoczowniczy tryb życia, a źródłem ich przewagi militarnej był udomowiony przez nich północny koń, którego zaprzęgali do południowych rydwanów. Ich społeczeństwo dzieliło się na trzy klasy – kapłanów, wojowników i wytwórców, odpowiadające późniejszym hinduskim braminom, kszatrijom i wajśjom. Obecność klasy kapłanów wiąże się z silnie zrytualizowanym charakterem ich religii, która opierała się na składaniu krwawych ofiar i sprawowaniu obrzędów związanych z kultem świętego napoju haomy (indyjskiej somy). Wierzyli oni także w życie pozagrobowe i czcili rozbudowany panteon bóstw.

Języki indoaryjskie w dzisiejszych Indiach

W nauce walczą ze sobą zwolennicy dwóch hipotez odnośnie do trasy wędrówki Ariów do Iranu – przez Azję Środkową albo przez Kaukaz. Obie mają za sobą silne argumenty, pochodzące zarówno z badań archeologicznych, jak i tekstów źródłowych. Dlatego niektórzy historycy proponują, by przyjąć, iż Ariowie docierali na teren dzisiejszego Iranu obiema drogami^[3][4].

W okresie od XIX do XIV wieku p.n.e. ich działalność w dolinie Indusu, doprowadziła do zwiększenia się ilości osób mówiących ich językiem – prawdopodobnie ich język przyswoili Drawidowie, co zmniejszyło zasięg języka drawidyjskiego, ograniczając go do południowej części półwyspu. Stanowią jeden z najważniejszych ludów, które dały początek wieloetnicznej społeczności Hindusów.

Etymologia i definicje

• Termin Aryjczycy pochodzi z sanskrytu od słowa arja i oznacza szlachetny.
• W XIX wieku miana Aryjczyków używano jako synonimu grupy ludów posługujących się językami indoirańskimi, a czasami także wszystkimi indoeuropejskimi^[1]
• Z nazwą „Ariowie” jest związany teonim Arjaman^[5].
• Pojęcia rasy aryjskiej i Aryjczyków używali rasiści niemieccy.

Zobacz też

• języki indoirańskie
• języki indoaryjskie
• Arianem Waedżo
• Aria (satrapia)
• Arimaspowie
• Scytowie

Przypisy