Art Ensemble of Chicago

Art Ensemble of Chicago
Rok założenia	1969
Pochodzenie	Chicago  Stany Zjednoczone
Gatunek	free jazz, jazz awangardowy, muzyka eksperymentalna, muzyka kreatywna
Aktywność	od 1969
Wydawnictwo	Freedom, BYG, Nessa, Atlantic, ECM i inne
Powiązania	Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM)
Skład
Roscoe Mitchell, Famoudou Don Moye, Corey Wilkes (gośc.), Jaribu Shahid (gość.)
Byli członkowie
Phillip Wilson, Lester Bowie, Malachi Favors Maghostut, Joseph Jarman
Współpracownicy
Fontella Bass, Muhal Richard Abrams, Craig Taborn, William Parker, Tani Tabbal i inni
Strona internetowa

Art Ensemble of Chicago – awangardowy zespół jazzowy powstały pod koniec lat 60. XX w. i związany z samopomocową organizacją Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM) w Chicago.

Charakter zespołu

Grupa korzystała swobodnie z wszelkich różnych źródeł muzycznych od free jazzu do muzyki poważnej XX w. Wszyscy muzycy zespołu byli multiinstrumentalistami doskonale zaznajomionymi z wszelkimi jazzowymi, jak i niezjazzowymi, stylami muzycznymi. Sięgali także do muzyki z innych kręgów kulturowych, głównie afrykańskich.

Swoje instrumentarium poszerzali o tzw. „małe instrumenty”: klaksony, dzwonki, całą gamę „przeszkadzajek” i instrumentów perkusyjnych o pochodzeniu pozamuzycznym. W czasie jednego koncertu zespół potrafił wykorzystać 500 instrumentów muzycznych^[1]

Podczas występów muzycy używali kostiumów i malowali swoje twarze. W czasie koncertu jednakowo ważne były wizualne aspekty spektaklu, jak i dźwiękowe. Wizualna strona koncertów grupy była rozwinięciem wizualnej strony koncertów Sun Ra z okresu jego działalności w Chicago pod koniec lat 50. XX w.

Art Ensemble of Chicago był jednym z najradykalniejszych przykładów kolektywności, nawet w kręgu AACM. Wszystkie decyzje były podejmowane zespołowo. Jak wyjaśniał to Roscoe Mitchell:

Jedną z przyczyn dlaczego Art Ensemble odniósł sukces było to, że był postrzegany jako zespół i musiałeś mieć z nim do czynienia jako zespołem. Jest łatwiej działać w ten sposób, gdy jesteś młody. Masz pewny cel jako kolektyw. (..) Mając kolektyw, mieliśmy swoje sposoby na działanie^[2].

Historia zespołu

Roscoe Mitchell

Członkowie zespołu występowali ze sobą w różnych zespołach już w połowie lat 60. XX w. Jako Roscoe Mitchell Sextet wydali w 1966 r. album Sound. Zespół ten tworzyli: Roscoe Mitchell (saksofony), Lester Bowie (trąbka) i Malachi Favors Maghostut (kontrabas) oraz m.in. Leonard Smith (perkusja) i Thurman Barker (perkusja). W 1967 r. grupa ta występowała jako Roscoe Mitchell Art Ensemble. Jeszcze w tym samym roku do zespołu doszli muzycy – także z kręgu AACM – Joseph Jarman (saksofony) i Phillip Wilson (perkusja). Ten nowy skład zespołu dokonał nagrań dla Nessa Records.

W 1969 r. Phillip Wilson odszedł do zespołu Paul Butterfield Blues Band. Jako kwartet – bez perkusisty – grupa udała się na serię koncertów w Paryżu, gdzie francuski promotor dodał do nazwy „of Chicago”. Zostało to przez muzyków zaakceptowane, gdyż w opinii muzyków nazwa ta lepiej oddawała totalny i kooperacyjny charakter ich muzyki. Zespół dokonał wówczas nagrań dla przedsiębiorstw Freedom i BYG. Prawie trzyletni pobyt grupy w Europie był niezwykle owocny. Zespół nagrał wtedy 15 albumów.

W 1970 r. (w dalszym ciągu podczas pobytu w Paryżu) grupa dokooptowała perkusistę Famoudou Don Moye. W tym samym roku zespół dokonał nieco odmiennych od ich typowej muzyki nagrań z pianistką i piosenkarką, i ówczesną żoną Lestera Bowiego Fontellą Bass, które ukazały się na albumach Art Ensemble of Chicago with Fontella Bass i Les Stances a Sophie. Ten drugi album zawierał ścieżkę dźwiękową do francuskiego filmu pod tym samym tytułem.

Lester Bowie

Grupa powróciła do USA w 1972 r. już jako kwintet i ten skład przetrwał do 1993 r. W USA grupa dokonała wtedy m.in. swoich podstawowych nagrań dla Atlantic: Bap-Tizum i Fanfare for the Warriors.

W tym też czasie zespół podjął decyzję o samoograniczeniu swojej działalności, równocześnie zezwalając na indywidualną działalność swoich muzyków. Była to zapewne jedna z przyczyn niezwykłej długowieczności zespołu. Mimo tego zespół wydał w okresie 1972–2004 ponad 20 albumów.

W 1973 r. zespół podpisał kontrakt z Atlantic. W tym samym roku AEC wystąpił na Newport Jazz Festival, co zostało odebrane jako rozpoznanie przez kulturę amerykańską wagi AACM^[3]. Był to także pierwszy koncert AEC od prawie roku.

W 1993 r. z zespołu odszedł Jarman, który poświęcił się praktykowaniu zenu i aikido. Obecnie jest kapłanem Jōdo-shinshū i właścicielem dojo aikido.

W 1999 r. zmarł na raka wątroby Lester Bowie.

Zespół kontynuował działalność jako trio, jednak dobierając gościnnie wielu muzyków.

W 2003 r. do zespołu powrócił Jarman, jednak w styczniu 2004 r. Favors Maghostut zmarł nagle podczas nagrywania albumu Sirius Calling. W 2004 r. zespół został wzmocniony przez trębacza Coreya Wilkesa i basistę Jaribu Shahida. Są oni jednak traktowani jako muzycy-goście. Ten skład grupy wydał 2-dyskowy album koncertowy Non-Cognitive Aspects of the City w 2006 r.

Muzycy

• Lester Bowie – trąbka, skrzydłówka, kelphorn, bęben basowy, instrumenty perkusyjne, wokal i inne
• Roscoe Mitchell – saksofony (sopranowy, altowy, tenorowy, basowy), klarnet, perkusja, bongosy, syreny, dzwonki, wokal i inne
• Joseph Jarman – saksofony (sopranino, sopranowy, altowy, tenorowy, basowy), flety, klarnet, fagot, obój, klawikord, gitara, kongi, wibrafon, syntezator, instrumenty perkusyjne, wokal i inne
• Malachi Favors Maghostut – kontrabas, gitara basowa, bandżo, cytra, gongi, różne bębny, gwizdki, melodica, wokal i inne
• Famoudou Don Moye – perkusja, kongi, basowa marimba, gongi, różne bębny, instrumenty perkusyjne, wokal i inne
• Phillip Wilson – perkusja
• Corey Wilkes – trąbka
• Jaribu Shahid – kontabas, gitara basowa

Dyskografia

Wideografia

• Swim – A Musical Adventure 1993
• The Art Ensemble of Chicago in Concert 2004

Przypisy

Bibliografia

• Ekkehard Jost: Free Jazz. Da Capo Press [bmw], 1994 s. 214 ​ISBN 0-306-80556-1​.
• George E. Lewis: A Power Stronger That Itself. The AACM and American Experimental Music. The University of Chicago Press, Chicago 2008. s. 676 ​ISBN 978-0-226-47695-7​.

Linki zewnętrzne

• Strona zespołu