Arthur Ashkin
.jpg) Arthur Ashkin (2018) | |
| Państwo działania |  Stany Zjednoczone |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 2 września 1922 Nowy Jork |
| Data i miejsce śmierci | 21 września 2020 Rumson, stan New Jersey |
| Doktor nauk fizycznych | |
| Specjalność: optyka | |
| Alma Mater | Uniwersytet Columbia |
| Doktorat | 1952 – fizyka Uniwersytet Cornella |
| Zatrudnienie | |
| Instytucja | Bell Labs |
| Okres zatrudn. | 1952–1991 |
Arthur Ashkin (ur. 2 września 1922 w Nowym Jorku, zm. 21 września 2020 w Rumson) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2018, otrzymał połowę nagrody, drugą podzielili się Gérard Mourou i Donna Strickland.
Życiorys
Urodził się 2 września 1922 w Nowym Jorku[1][2]. Rozpoczął studia na Uniwersytecie Columbia[2]. W czasie studiów pracował przy budowie magnetronów do radarów[3]. Gdy studiował na drugim roku, otrzymał powołanie do wojska, lecz dzięki interwencji swego opiekuna, Sida Millmana, został przeniesiony do rezerwy[3]. Studia ukończył w 1947[2], następnie rozpoczął studia doktoranckie na Uniwersytecie Cornella, gdzie wcześniej studiował jego brat, Julius. Podobnie jak brat, Arthur Ashkin studiował fizykę nuklearną, lecz nie chcąc konkurować z bratem, porzucił tę dziedzinę[3]. Stopień doktorski uzyskał w 1952[1]. Od 1952 do 1991 pracował w AT&T Bell Labs[2], gdzie zatrudnił się za namową Sida Millmana, który pracował tam od jakiegoś czasu. W swojej pracy naukowej początkowo zajmował się promieniowaniem mikrofalowym, a po około dziesięciu latach zajął się technologią laserową. W swych pracach skupił się na ciśnieniu promieniowania. W 1967 odkrył, że może popychać promieniem lasera lateksową kulkę o mikrometrowej średnicy zawieszoną w wodzie. Odkrył też, że kulka wciągana jest z brzegów ku środkowi laserowej wiązki. Używając dwóch promieni laserowych mógł uchwycić i przytrzymać kulkę. W ten sposób utworzył pierwszą pułapkę optyczną. Informacje o tym zamieścił w „Physical Review Letters” w 1970[3].
Następnym krokiem było schwytanie w pułapkę atomów, lecz pojawiły się problemy z uzyskaniem dostatecznie wolnych („zimnych”) atomów. Użycie efektu Dopplera pozwoliło na „schłodzenie” atomów i w latach 1980. Ashkin był w zespole, który złapał atomy w laserową pułapkę, za co w 1997 główny autor publikacji opisującej to osiągnięcie, Steven Chu, otrzymał Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki[4].
W 1986 Ashkin zademonstrował szczypce optyczne[5], a następnie zajął się ich możliwościami i zastosowaniem do manipulowania obiektami organicznymi, takimi jak wirusy, bakterie czy erytrocyty[3].
W 2009 został członkiem honorowym Amerykańskiego Towarzystwa Optycznego[2]. 2 października 2018 Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła, że Ashkin otrzyma połowę Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki „za stworzenie szczypiec optycznych oraz opracowanie ich zastosowania”, drugą połową podzielili się Gérard Mourou i Donna Strickland[1][6].
Zmarł 21 września 2020 w Rumson w stanie New Jersey, w wieku dziewięćdziesięciu ośmiu lat[7][8].
Przypisy
- ↑ a b c The Nobel Prize in Physics 2018 (ang.). nobelprize.org. [dostęp 2018-10-02].
- ↑ a b c d e Arthur Ashkin (ang.). osa.org. [dostęp 2018-10-02].
- ↑ a b c d e Arthur Ashkin (ang.). LaserFest. [dostęp 2018-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-02)].
- ↑ Tomasz Ulanowski, Wirtuozi lasera. Fizyczka, dwóch fizyków i jedna Nagroda Nobla, wyborcza.pl, 2 października 2018 [dostęp 2018-10-03].
- ↑ Jermey N.A. Matthews. Commercial optical traps emerge from biophysics labs. „Physics Today”, s. 26, 2009-02. American Institute of Physics (ang.).
- ↑ Noble 2018: Trzecia kobieta w historii za osiągnięcia w fizyce. Chodzi o laser. focus.pl. [dostęp 2018-10-02].
- ↑ Dylan Loeb McClain: Arthur Ashkin, 98, Dies; Nobel Laureate Invented a ‘Tractor Beam’ (ang.). nytimes.com, 2020-09-29. [dostęp 2020-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-29)].
- ↑ In Memoriam: Arthur Ashkin, 1922-2020
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Autor: Bengt Nyman from Vaxholm, Sweden, Licencja: CC BY 2.0
Nobel Laureates in Physics 2018, Stockholm, Sweden, December 2018