Asklepios

Asklepios Ἀσκληπιός
— bóg sztuki lekarskiej —
Posąg Asklepiosa z laską
Występowanie	mitologia grecka
Teren kultu	starożytna Grecja starożytny Rzym
Szczególne miejsce kultu	Pergamon, Kos, Epidauros
Odpowiednik	Eskulap (rzymski)
Rodzina
Ojciec	Apollin
Matka	Koronis
Żona	Epione
Dzieci	Higieja, Panakeja, Iaso, Ajgle, Akeso, Machaon, Podalejrios

Asklepios (także Eskulap; gr. Ἀσκληπιός Asklēpiós, Asclepius, łac. Aesculapius) – w mitologii greckiej bóg sztuki lekarskiej (medycyny); jeden z herosów.

Jego rzymskim odpowiednikiem był Eskulap. Za jedną z postaci Asklepiosa uważany był też fenicki boski uzdrowiciel Eszmun (Jasumunu).

Asklepios w mitologii greckiej

Uchodził za syna boga Apollina i nimfy Koronis^[1]. Był mężem Epione (Kojąca ból) i ojcem Higiei, Panakei, Iaso, Ajgle, Akeso oraz lekarzy Machaona (internista) i Podalejriosa (chirurg). Został wychowany przez centaura Chirona, który nauczył go sztuki lekarskiej. Według legendy Asklepios udusił pewnego razu węża; wtedy podpełzł inny wąż i podał zioło, które sprawiło, że zabity wąż zmartwychwstał. Zanim ten drugi wąż zdołał uciec, Asklepios wyrwał mu zioło z pyska, po czym używał go do wskrzeszania zmarłych. Gdy został lekarzem na okręcie Argo, wskrzesił kilku zmarłych włącznie z Minosem. Po tym jak próbował ożywić Oriona, Hades poskarżył się Zeusowi, że niedługo nikt nie zostanie w Podziemiu^[2]. Z tego względu Asklepios nazywany był Zbawicielem (gr. Soter)^[3]. Zeus zgodził się mu pomóc i zabił Asklepiosa piorunem, a następnie przemienił w gwiazdozbiór Wężownika. Pragnący zemsty Apollin, ojciec Asklepiosa, zabił wszystkie cyklopy.

Ośrodki kultu

Głównymi ośrodkami kultu boga były Pergamon, Kos i Epidauros, gdzie co 5 lat obchodzono jego święto. Boga przedstawiano jako węża – symbol odradzającej się siły żywotnej (było to wynikiem cyklicznego zrzucania wylinki), któremu chorzy składali w ofierze koguty. Koło świątyni na Kos znajdowała się szkoła lekarska Hipokratesa. Jego świątynie (tzw. asklepiejony) pełniły również funkcje szpitali oraz sanatoriów. Chorzy byli poddawani zabiegom oczyszczającym, takim jak posty i kąpiele, oraz zabiegom magicznym (które zwalczał Hipokrates). Główną metodą uzdrowienia był hipnotyczny sen na terenie świątyni. O takim uzdrowieniu pisze Arystofanes w komedii Plutos. Uzdrowieni pozostawiali ekswota przedstawiające uleczone części ciała (np. ręce, nogi); spisywali historię choroby i uleczenia w formie inskrypcji pozostawianych w świątyni; wrzucali monety do świętej sadzawki.

Kult boga w starożytnym Rzymie

W starożytnym Rzymie czczony jako Eskulap, przedstawiany był jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż. W 290 p.n.e., podczas zarazy, zbudowano mu świątynię na Wyspie Tyberyjskiej. Wiele lat później cesarz Klaudiusz wydał rozporządzenie nadające wolność każdemu niewolnikowi, który został tam uzdrowiony.

Atrybutami Asklepiosa były węże owinięte wokół laski, szyszki świerka, wieńce laurowe, czasami koza lub pies^[4].

Zobacz też

• Święto Eskulapa
• laska Eskulapa
• wąż Eskulapa
• Asklepiadzi
• Przysięga Hipokratesa
• (4581) Asclepius
• (1027) Aesculapia

Przypisy