Ateji

Ateji (jap. 当て字 lub 宛字) – grupa znaków chińskich (kanji), służąca w języku japońskim do fonetycznego zapisu (jako fonetyczny ekwiwalent) niektórych słów. Znaki te nie odnoszą się do słów pochodzenia chińskiego. Zostały one przypisane do słów już istniejących oraz do zapożyczeń.

Współcześnie, podstawowym sposobem zapisu wyrazów obcego pochodzenia w języku japońskim jest użycie sylabariusza fonetycznego, katakany, jednakże w przeszłości posiadanie wersji kanji uważano za konieczne. Wywodziło się bowiem z tradycji chińskiej i do dziś w pewnych przypadkach ma charakter eleganckiej formy zapisu.

Zapis przy pomocy ateji może zostać dokonany ze względu na odpowiednią wartość semantyczną, fonetyczną lub obie te funkcje łącznie. Przykładem kanji użytych zarówno ze względu na znaczenie, jak i wymowę, jest wyraz „kurabu” (klub) zapożyczony z języka angielskiego (club). Oprócz zapisu katakaną (クラブ), często spotyka się wersję kanji w postaci: 倶楽部. Ciąg znaków może być przeczytany jako ku, ra(ku), bu. W wolnej interpretacji można go odczytać jako: razem, zabawa (dobre samopoczucie, beztroska lub muzyka) oraz miejsce.

Ateji mogą być również przypisane jedynie ze względu na wymowę. Za przykład mogą posłużyć znaki kanji na sushi: 鮨, 鮓 lub 寿司.

Przykład zastosowania ateji

Nazwa polskaNazwa w katakanieNazwa w kanjiTranskrypcja Hepburna nazwy
Afrykaアフリカ阿弗利加afurika
Amerykaアメリカ亜米利加・米州amerika
Angliaイングランド英蘭ingurando
Argentynaアルゼンチン亜爾然丁aruzenchin
Atenyアテネ雅典atene
Australiaオーストラリア濠太剌利・豪州ōsutoraria
Austriaオーストリア墺太利ōsutoria
Azjaアジア亜細亜ajia
Belgiaベルギー白耳義berugī
Berlinベルリン伯林berurin
Birmaビルマ緬甸biruma
Brazyliaブラジル伯剌西爾burajiru
Butanブータン不丹būtan
Cambridgeケンブリッジ剣橋kenburijji
Cejlonセイロン錫蘭seiron
Chicagoシカゴ市俄古shikago
Chileチリ智里・智利chiri
Daniaデンマーク丁抹denmāku
Dżakartaジャガタラ咬{口+留}吧jagatara, (obecnie jakaruta)
Egiptエジプト埃及ejiputo
Fidżiフィジー斐濟fijī
Filipinyフィリピン比律賓firipin
Francjaフランス仏蘭西furansu
Genewaジュネーブ寿府junēbu
Góry Ałtajアルタイ山脈阿爾泰山脈・阿勒泰山脈arutai sanmyaku
Grecjaギリシャ希臘girisha
Hanoiハノイ河内hanoi
Hiszpaniaスペイン西班牙supein
Holandiaオランダ和蘭・阿蘭陀oranda
Hollywoodハリウッド聖林hariuddo
Indieインド印度indo
Iranイラン伊蘭iran
Irlandiaアイルランド愛蘭airurando
Islandiaアイスランド氷州aisurando
Jawaジャワ爪哇・闍婆jawa
Kaliforniaカリフォルニア加州kariforunia
Kambodżaカンボジア柬埔寨kanbojia
Kanadaカナダ加奈陀kanada
Kiribatiキリバス基里巴斯kiribasu
Kolumbiaコロンビア哥倫比亜koronbia
Kubaキューバ玖馬kyūba
Laosラオス老檛raosu
Londynロンドン倫敦rondon
Los Angelesロサンゼルス羅府rosanzerusu
Malezjaマレーシア馬来西亜marēshia
Meksykメキシコ墨西哥mekishiko
Mongoliaモンゴル蒙古mongoru
Moskwaモスクワ莫斯科mosukuwa
Nauruナウル瑙魯nauru
Nowa Zelandiaニュージーランド新西蘭nyūjīrando
Nowy Jorkニューヨーク紐育nyūyōku
Palauパラオ帛琉parao
Panamaパナマ巴奈馬panama
Paryżパリ巴里pari
Persjaペルシャ波斯perusha
Peruペルー秘露perū
Polskaポーランド波蘭 (lub 波蘭土)pōrando
Rosjaロシア露西亜roshia
Rzymローマ羅馬rōma
Sajgonサイゴン西貢saigon
San Franciscoサンフランシスコ桑港sanfuranshisuko
Singapurシンガポール新嘉坡shingapōru
Syberiaシベリア西比利亜shiberia
Szkocjaスコットランド蘇格蘭sukottorando
Szwajcariaスイス瑞西suisu
Szwecjaスウェーデン瑞典suwēden
Tajlandiaタイtai
Tongaトンガ東加tonga
Turcjaトルコ土耳古toruko
Tybetチベット西蔵chibetto
Vanuatuバヌアツ瓦努阿図banuatsu
Waszyngtonワシントン華盛頓・華府washinton
Węgryハンガリー洪牙利・匈牙利hangarī
Wiedeńウィーン維納wīn
Wielka Brytaniaイギリス英吉利igirisu
Wietnamベトナム越南betonamu
Władywostokウラジオストク浦塩斯徳urajiosutoku
Włochyイタリア伊太利亜・伊太利itaria