Autosan Sancity 12Lx

Autosan Sancity 12LF i Autosan Sancity 12LEniskopodłogowy (Low Floor) i niskowejściowy (Low Entry) autobus miejski klasy maxi, które są produkowane seryjnie od 2010 przez firmę Autosan w Sanoku. Obie odmiany należą do modułowej rodziny o oznaczeniu kodowym M1xLx. Docelowe plany sprzedaży sięgają 70-100 szt. rocznie, oraz 20-30 sztuk w pierwszym roku produkcji[1]. Jako pierwszy do produkcji wprowadzony został model niskowejściowy.

W momencie premiery pierwszych wersji modeli planowane było wprowadzenie do oferty pojazdów zasilanych gazem CNG, biopaliwem, trolejbusu oraz autobusu hybrydowego. Do produkcji trafiły tylko dodatkowe wersje modelu Sancity 12LF: zasilana gazem CNG (Sancity 12LF CNG, prototyp wyprodukowano w 2016, produkcja seryjna od 2018, pierwsze dwa egzemplarze wyprodukowano dla Miejskiego Zakładu Komunikacji w Przemyślu) oraz elektryczna (Sancity 12LFE, prototyp wyprodukowano w 2019, produkcja seryjna od 2021, pierwsze piętnaście egzemplarzy wyprodukowano dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjngo w Częstochowie). W 2021 r. wyprodukowano również prototyp pierwszego autobusu wodorowego marki Autosan o oznaczeniu Sancity 12LFH i jest kolejną pochodną modelu Sancity 12LF; premiera miała miejsce podczas targów Transexpo 2021 w Kielcach[2].

Autosan Sancity 12LF

Autosan Sancity 12LF
Ilustracja
Autosan Sancity 12LF należący do MPK Zduńska Wola
Dane ogólne
Producent

Autosan

Premiera

2010

Lata produkcji

od 2011

Miejsce produkcji

 Polska, Sanok

Dane techniczne
Typy nadwozia

Autobus niskopodłogowy klasy maxi

Układ drzwi

2-2-2

Liczba drzwi

3

Szerokość drzwi

1200 mm

Silniki

Cummins ISB6.7E6C

Moc silników

182 kW (247,5KM)
204 kW (277 KM)

Skrzynia biegów

Voith DIWA.6

Liczba przełożeń

4

Długość

12000 mm

Szerokość

2550 mm

Wysokość

2890 mm

Masa całkowita

18000 kg

Wnętrze
Liczba miejsc ogółem

98-105

Liczba miejsc siedzących

26-40

Informacje dodatkowe
ABS

Tak

ASR

Tak

EBS

Tak

Klimatyzacja

Opcja

Portal Komunikacja miejska

Historia

Autosan Sancity 12 LF, widok na tył

Prototyp modelu Autosan Sancity 12LF o wewnętrznym oznaczeniu fabryki Autosan M12LF, który początkowo miał nosić nazwę handlową Autosan M12LF Sancity, powstał w pierwszej połowie 2010[3] na bazie opracowanego wcześniej modelu niskowejściowego Autosan M12LE Sancity. Po raz pierwszy został zaprezentowany publicznie na targach SilesiaKOMUNIKACJA w Sosnowcu 20 maja 2010[4]. Od pokrewnego modelu różni się tylną częścią (z niską podłogą, innym mostem napędowym, silnikiem w zabudowie wieżowej oraz kierunkiem tylnego wyświetlacza ustawionym po prawej stronie) oraz krótszym o 12 cm i niższym o 35 cm nadwoziem.

Konstrukcja

dwudrzwiowy Autosan Sancity 12LF należący do MPK SUBBUS

Konstrukcja pojazdu oparta jest na kratownicowej ramie przestrzennej współpracującej ze szkieletem nadwozia wykonanym z rur o przekroju kwadratowym i prostokątnym łączonych za pomocą spawania. Cały szkielet nadwozia budowany jest ze stali o podwyższonej odporności na korozję. Boczne poszycie zewnętrzne wykonane jest z blachy aluminiowej i tworzyw sztucznych klejonych do szkieletu. Ściany przednia, tylna i dach wykonane są z tworzyw sztucznych, natomiast klapy boczne z aluminium. Ściany boczne oraz sufit wnętrza pojazdu przeznaczonego w zależności od konfiguracji do przewozu 96-110 pasażerów z czego 27-41 na fotelach typu Kiel Ideo lub Ster Motyl, wykończone zostały płytami laminowanymi. Podłoga pokryta została wykładziną antypoślizgową.

Do napędu zastosowano silnik Iveco Cursor 78 ENT EEV o mocy maksymalnej 213 kW (290 KM) osiąganej przy 2000 obr./min, i maksymalnym momencie obrotowym 1100 Nm przy 1080 obr./min. lub jego odmianę o mocy 243 kW (330 KM)[5] osiąganej przy 2050 obr./min. i maksymalnym momencie obrotowym 1500 Nm przy 1125-1600 obr./min.[6] Jednostka napędowa współpracuje z automatycznymi skrzyniami biegów Voith Diwa5 lub ZF Ecolife, które zblokowane są ze zwalniaczem (retarderem). Układ jezdny stanowi zawieszona niezależnie oś przednia ZF RL 75EC oraz tylny most portalowy ZF AV 132/80[7]. Zastosowany został również system elektronicznego sterowania pracą zawieszenia ECAS, który umożliwia wykonanie przyklęku. Instalacja elektryczna oparta jest o szynę CAN, zaś wszystkimi funkcjami steruje komputer pokładowy KIBES 32. Na życzenie odbiorcy może zostać zamontowany m.in. automatyczny system gaśniczy w komorze silnika oraz system zliczania pasażerów.

Poprzednikiem tego modelu jest prototypowy autobus Autosan A844MN Stokrotka z 2001. Produkcja seryjna rozpoczęła się w drugiej połowie 2010.

Autosan Sancity 12LE

Autosan Sancity 12LE
Ilustracja
prototyp modelu Autosan M12LE Sancity na targach Transexpo 2009
Dane ogólne
Inne nazwy

Autosan M12LE Sancity

Producent

Autosan

Premiera

2009

Lata produkcji

2010-2011

Miejsce produkcji

 Polska, Sanok

Dane techniczne
Typy nadwozia

Autobus niskowejściowy klasy maxi

Układ drzwi

2-2-2

Liczba drzwi

3

Wysokość podłogi

830 mm

Po zastosowaniu przyklęku

-80 mm

Szerokość drzwi

1200 mm

Silniki

1) Cummins ISB6.7e5 250B Euro 5
2) Cummins ISB6.7EV 250B EEV

Moc silników

1) 184 kW (250 KM)
2) 184 kW (250 KM)

Skrzynia biegów

ZF 6AP1200 Ecolife (automatyczna)

Liczba przełożeń

6

Długość

12120 mm

Szerokość

2550 mm

Wysokość

3030 mm
3240 mm (z klimatyzacją)

Masa całkowita

18000 kg

Rozstaw osi

6100 mm

Wnętrze
Liczba miejsc ogółem

do 110

Liczba miejsc siedzących

29-41

Informacje dodatkowe
ABS

Tak

ASR

Tak

Klimatyzacja

Opcja

Portal Komunikacja miejska

Historia

16 września 2009 podczas targów Transexpo 2009 w Kielcach zadebiutował prototypowy egzemplarz niskowejściowego modelu Autosan M12LE Sancity, dostosowany do potrzeb komunikacji podmiejskiej i lokalnej[8]. Był on również prezentowany na targach Busworld 2009 w Kortrijk w październiku 2009[9]. Po przejściu badań homologacyjnych na przełomie listopada i grudnia 2009 trafił na testy do wybranych klientów. Pierwszy seryjny pojazd pod zmienioną nazwą handlową Autosan Sancity 12LE dostarczony został w październiku 2010 przedsiębiorstwu MKS Tarnobrzeg.

W ramach grupy Polskie Autobusy jego poprzednikiem był Jelcz M121I Mastero.

Prace projektowe trwały od połowy 2008. Projekt techniczny autobusu opracowała Grupa inżynierska DOT3D z Czerwonaka[10]. W jego ramach opracowała ona założenia techniczne rodziny autobusów miejskich M1xLx, współpracowała z firmą stylistyczną, opracowała kompletną konstrukcję pojazdów (w tym obliczenia wytrzymałościowe MES, konstrukcję szkieletu, elementów karoserii, poszyć zewnętrznych, wygłuszeń). Odpowiadała również za dobór i zabudowę układów napędowego, jezdnego, kierowniczego itd.

Obecnie ten model nie znajduje się już w ofercie firmy Autosan, nie jest też wymieniany na stronie internetowej producenta.

Autosan M12LE Sancity, widok na tył
Autosan Sancity 12LE z MKS Sanok w 2011

Konstrukcja

W konstrukcji autobusu zastosowano wyłącznie elementy ze stali nierdzewnej, tworzyw sztucznych i aluminium. Szkielet nadwozia wykonywany jest z prostokątnych profili zamkniętych z nierdzewnej stali chromoniklowej, ściana przednia, tylna, dach, nadkola i zderzaki z tworzyw sztucznych. Poszycie boczne wykonywane jest z blachy nierdzewnej i tworzyw klejonych do kadłuba, klapa tylna i drzwi są aluminiowe. Szyby są wklejane do nadwozia. W wyglądzie zewnętrznym od modelu M12LF odróżnia go przeszklony moduł o wysokości około 20 cm umieszczony pod dachem i wyższa szyba przednia.

Model ten napędzany jest turbodoładowanym silnikiem wysokoprężnym Cummins ISB6.7e5 250B spełniającym wymagania normy Euro 5, 6-cylindrowym, rzędowym, o pojemności 6,7 dm³, osiągającym moc maksymalną 184 kW (250 KM) przy 2300 obr./min. Alternatywnie stosowany może być silnik Cummins ISB6.7EV o takiej samej mocy maksymalnej, dostosowany do normy emisji spalin EEV. Jednostki napędowe umieszczone są podłużnie z tyłu. W przyszłości może zostać zastosowany silnik zasilany CNG firmy Cummins. Butle z gazem zostaną wówczas umieszczone w przedniej części autobusu pod dachem i podobnie jak w niskowejściowych autobusach Jelcz M121M/4 CNG i Solaris Urbino 12 LE CNG będą wnikały do przestrzeni pasażerskiej. Dzięki temu rozwiązaniu nie zmieni się wysokość pojazdu. Rozważa się również możliwość zastosowania silników firm Renault i Iveco.

W układzie napędowym zastosowano automatyczną 6-biegową skrzynię biegów ZF 6AP1200 Ecolife współdziałającą ze zwalniaczem. Będzie również możliwość zastosowania automatycznych skrzyń biegów firm Allison i Voith. Osie firmy ZF z hamulcami tarczowymi mają niezależne zawieszenie z przodu i zależne z tyłu, współpracujące z portalowym mostem napędowym. Zamiast osi ZF może być zastosowana sztywna oś przednia LAF lub niezależne zawieszenia przednie i portalowy tylny most napędowy firmy Voith. Drzwi mają układ 2-2-2. Pojemność autobusu w zależności od rozplanowania wnętrza sięga do 110 osób, w tym od 29 do 41 miejsc siedzących i od 56 do 81 stojących.

Instalacja elektryczna oparta jest o rozwiązania szyny CAN-bus i komputer KIBES 32. Stanowisko pracy kierowcy ma ergonomiczne rozmieszczone elementy z systemem FAP firmy Siemens. Zawieszenie jest pneumatyczne, współpracuje z układem ECAS zapewniającym możliwość „przyklęku”. W pneumatycznym układzie hamulcowym stosowane są hamulce tarczowe z układami ABS i ASR. Siedzenia tworzywowe z miękką wkładką wykonuje firma Ster.

Wyposażenie dodatkowe autobusu może m.in. obejmować klimatyzator stanowiska kierowcy i klimatyzator przestrzeni pasażerskiej, poręcze ze stali nierdzewnej, inne fotele pasażerskie, automatyczny system gaśniczy DAFO w komorze silnika, system monitoringu wewnętrznego, system zliczania pasażerów i malowanie dekoracyjne.

Autosan Sancity 12Lx w Polsce

Autobusy Autosan Sancity 12LF są obecnie eksploatowane przez następujące przedsiębiorstwa:

MiastoUżytkownik/OdbiorcaRok produkcjiLiczba
RzeszówMPK Rzeszów2016, 2018, 202011[11][12]
1 (CNG, prototyp, silnik Cummins ISL G)
60 (CNG, prod. seryjna, silnik Cummins L9N)
LublinMPK Lublin2011-201353[12]
SanokAutosan2010, 20163
KrakówMobilis20172[13]
KobierzyceBus Marco Polo Wratislavia 1992, Sevibus20186[14]
DębicaMKS Dębica20195[15]
RadomMichalczewski201828[16]
Nowa SólMPK "SUBBUS"20184[17]
SanokMKS Sanok20198 (CNG prod. seryjna, slinik Cummins ISLGE6 320)[18]
WałczZKM Wałcz20192[19]
TychyPKM Tychy201919
Suma202

Autobusy Autosan Sancity 12LFE będące wersją elektryczną są obecnie eksploatowane przez przedsiębiorstwo:

MiastoUżytkownik/OdbiorcaRok produkcjiLiczba
SanokAutosan20191
CzęstochowaMPK Częstochowa202115[20][21]

Autobusy Autosan Sancity 12LE są obecnie eksploatowane przez następujące przedsiębiorstwa:

MiastoUżytkownik/OdbiorcaRok produkcjiLiczba
Bielsko-BiałaStarostwo powiatowe20115
SanokAutosan20101
SanokMKS Sanok20105
TarnobrzegMKS Tarnobrzeg20101
Suma12

Przypisy

  1. Transexpo 2009 – zaciskanie pasa. flota.com.pl, 2 października 2009. [dostęp 2009-11-24].
  2. Nowy polski autobus wodorowy. Autosan, 2021-10-13. [dostęp 2021-10-27].
  3. Dariusz Więcławski: Przełomowy rok Autosana. InfoBus, 19 sierpnia 2009. [dostęp 2009-11-24].
  4. Aleksander Kierecki: Autosan i premiera Sancity 12LF. InfoBus, 19 maja 2010. [dostęp 2010-05-21].
  5. Autosan Sancity 12LF - Prospekt. Autosan SA, 2011.
  6. C78 ENT V 243 kW - Bus. Iveco Motors. [dostęp 2012-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 lipca 2010)].
  7. Konrad Bek: Autobusy na targach SilesiaKOMUNIKACJA 2010. InfoBus, 26 maja 2010. [dostęp 2010-07-14].
  8. Aleksander Kierecki: Autobusy na TRANSEXPO. InfoBus, 22 września 2009. [dostęp 2009-11-24].
  9. Aleksander Kierecki: Kortrijk 2009 – belgijski debiut Autosana. InfoBus, 17 listopada 2009. [dostęp 2009-11-24].
  10. Autosan – M12LE. Grupa inżynierska DOT3D, 2009. [dostęp 2009-11-24].
  11. Pierwszy nowy Autosan SanCity 12LF dla Rzeszowa [ZDJĘCIA], infobus.pl [dostęp 2018-04-09] (pol.).
  12. a b Pierwszy Autosan Sancity 12LF w Rzeszowie -, infobus.pl, 28 marca 2017 [dostęp 2017-07-30] (pol.).
  13. Kraków. Mobilis kupił dwa autobusy z Autosanu. [w:] Transport Publiczny [on-line]. ZDG TOR Sp. z o.o., 2017-12-29. [dostęp 2018-03-21]. (pol.).
  14. W aglomeracji wrocławskiej podróżują autosanami. 12 „boćków” wyfrunęło z sanockiej fabryki (ZDJĘCIA), Portal Esanok.pl | Telewizja Sanok – Aktualności – Ogłoszenia – Firmy [dostęp 2020-10-30] (ang.).
  15. MKS Dębica z nowymi Autosanami (zdjęcia), www.transport-publiczny.pl, 24 lipca 2019 [dostęp 2019-11-04] (pol.).
  16. Nowe AUTOSAN-y na ulicach Radomia, autosan.pl [dostęp 2021-09-21].
  17. Cztery autobusy już są • Tygodnik KRĄG, Tygodnik KRĄG, 7 czerwca 2018 [dostęp 2020-10-30] (pol.).
  18. Autosan CNG dla Sanoka – flota w komplecie, 1 czerwca 2019.
  19. Autosan z umową w Wałczu. 5 x SanCity, infobus.pl [dostęp 2020-09-28] (pol.).
  20. Częstochowskie „Elektryki”, czestochowa.pl [dostęp 2021-06-19] (pol.).
  21. https://www.mpk.czest.pl/aktualnosci/2021/07/komplet-15-nowych-autobusow-elektrycznych-juz-na-naszej-zajezdni-2

Bibliografia

  • Sancity 12 – Autosan M12LE. [w:] Polskie Autobusy, nr 1 (23), wrzesień 2009, s. 8–9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Autosan M12LE Sancity - Transexpo 2009.jpg
Autor: Lukas 3z, Licencja: CC BY-SA 4.0
Premiera autobusu niskowejściowego Autosan M12LE Sancity z 2009 roku podczas targów Transexpo 2009 w Kielcach.
WK15 Zduńska Wola (20) Lichen99.jpg
Autor: Lichen99, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Autosan Sancity 12LE (MKS Sanok).jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Autosan Sancity 12LE (#246) z 2010 roku w Sanoku. MKS Sanok, kurs Zagórz - Sanoczek (linia 5B).
Autosan Sancity 12 LF - rear.jpg
Autor: Lukas 3z, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prototyp autobusu Autosan Sancity 12 LF z 2010 roku na targach Transexpo 2010 w Kielcach.
Autosan M12LE Sancity - rear.jpg
Autor: Lukas 3z, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tylna część autobusu niskowejściowego Autosan M12LE Sancity z 2009 roku w trakcie targów Transexpo 2009 w Kielcach.
Tył Autosana Sanicty 12LF.jpg
Autor: Jakub Myjak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Autobus Autosan Sancity 12LF należący do MPK SUBBUS stoi na dworcu autobusowym w Nowej Soli.