Autostrada A18 (Polska)

Początek drogi	Olszyna (PL-D) 51°40′00,671″N 14°45′09,878″E/51,666853 14,752744
Koniec drogi	Krzyżowa 51°19′42,647″N 15°38′40,189″E/51,328513 15,644497
Proj. długość	76,8 km
Zbudowano	27,2 km oraz 48,1 km (jezdnia północna)
W budowie	1,5 km oraz 48,1 km (jezdnia południowa)
Województwa	lubuskie, dolnośląskie
Mapa
A18      Odcinki istniejące      Odcinki w budowie      Odcinki planowane
Zdjęcie
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu E36  Niemcy granica państwa D Olszyna — Forst 51°40′00,7″N 14°45′09,9″E/51,666853 14,752744 Odcinek oznakowany jako 18E36 Początek odcinka objętego systemem e-TOLL (1) Olszyna 51°40′03,6″N 14°45′56,6″E/51,667678 14,765720 wiadukt nad 294 51°39′09,2″N 14°49′16,9″E/51,652550 14,821360   (proj)  MOP Trzebiel   (6)  MOP Jagłowice (10) Żary Zachód[1] (Królów) 12 51°38′02,3″N 14°52′27,9″E/51,633975 14,874409 Odcinek oznakowany jako A18E36   (proj)  parking Rościce Płd. 51°35′37,2″N 15°00′05,4″E/51,593669 15,001487   (proj)  parking Rościce Płn. 51°35′37,2″N 15°00′05,4″E/51,593669 15,001487 (25) Żary Południe[1] 27 51°33′51,0″N 15°03′03,6″E/51,564159 15,051006   (proj)  MOP Wymiarki Płn.   (proj)  MOP Wymiarki Płd. (35,5) wiadukt nad linią kolejową 282 (35,7) wiadukt nad drogą Iłowa–Konin Żagański (37,6) Iłowa 296 51°31′29,5″N 15°12′58,7″E/51,524873 15,216297 Odcinek oznakowany jako 18E36 (37,9) most nad Czerną 51°31′20,9″N 15°13′17,9″E/51,522476 15,221631 przejście dla zwierząt przejście dla zwierząt (54) Luboszów 51°25′54,8″N 15°23′30,7″E/51,431899 15,391864 (54) most nad Kwisą 51°25′54,3″N 15°23′57,2″E/51,431752 15,399224   (proj)  parking Świętoszów Płd. 51°25′40,8″N 15°25′36,2″E/51,427989 15,426735   (proj)  parking Świętoszów Płn. 51°25′40,8″N 15°25′36,2″E/51,427989 15,426735 (70) most nad Bobrem 51°21′49,8″N 15°34′46,0″E/51,363836 15,579447 (71) Golnice 297 51°21′30,1″N 15°35′29,7″E/51,358356 15,591570 Odcinek oznakowany jako A18E36   (74) MOP Lipiany 51°20′17,7″N 15°37′43,6″E/51,338263 15,628775 (78) Krzyżowa A4E40 51°19′42,6″N 15°38′40,2″E/51,328513 15,644497 Koniec odcinka objętego systemem e-TOLL A4E40  Zgorzelec, Dresden A4E40  Legnica, Wrocław

Autostrada A18 – budowana polska autostrada w południowo-zachodniej części kraju, w województwach lubuskim i dolnośląskim. Biegnie w osi NW–SE^[2] III transeuropejskim drogowym korytarzem transportowym, w ciągu drogi międzynarodowej E36, od granicy z Niemcami Olszyna–Forst (łączy się tutaj z niemiecką A15 w kierunku Berlina), przez obszar Borów Dolnośląskich aż do węzła Krzyżowa k. Bolesławca, gdzie łączy się z autostradą A4. Odcinek Olszyna–Krzyżowa ma długość ok. 74,4 km^[2].

Droga ma przekrój dwujezdniowy, czteropasowy. Jezdnia północna została ukończona w roku 2006. Jezdnia południowa została wybudowana w latach 1935–1938 przez III Rzeszę i została zamknięta dla ruchu (zależnie od odcinka) w 2020 oraz 2021 roku. Jej przebudowa do standardu autostrady ma się zakończyć w 2023 roku^[3]. Do czasu przebudowy jezdni południowej obie jezdnie pozostaną oznakowane jako droga krajowa nr 18.

W 2015 drogą przejeżdżało 7,5–10 tys. pojazdów na dobę, w tym 3 tys. pojazdów ciężarowych z przyczepą.

Istniejące odcinki

Istniejącymi fragmentami autostrady są odcinki:

• Golnice – Krzyżowa: 7,0 km, wybudowany w latach 1936–1938, zmodernizowany w 1995
• Królów – Iłowa; 21,7 km, wybudowany w latach 1936–1938, jezdnia północna wybudowana w latach 2004-2006, jezdnia południowa zmodernizowana w latach 2020-2022

Na odcinku Olszyna – Królów i Iłowa – Golnice (48,1 km)^[2] ruch odbywa się na obu jezdniach^[a], ale droga nosi oznaczenie standardowej drogi krajowej. Klasę autostrady otrzyma dopiero po przebudowie jezdni południowej.

Węzły z drogami klasy A i S

Nazwa	Drogi	Miejscowość	Schemat	Typ	Wiadukty	Otwarto
Krzyżowa	A4E40	Bolesławiec		trąbka ze zmodyfikowaną łącznicą	2	2009

Historia

Płyty dawnej RAB 9 z lat 30. XX wieku

Pod administracją niemiecką (budowa jezdni południowej)

Zbudowana została przez władze III Rzeszy jako fragment autostrady Reichsautobahn (RAB) 9 mającej połączyć Berliner Ring z Chociebużem, Wrocławiem i niemiecką wówczas częścią Górnego Śląska, w granicach której znajdowały się takie miasta jak Bytom, Gliwice, Zabrze i Opole. 27 września 1936 nastąpiło otwarcie pierwszego odcinka autostrady od Wrocławia (obecnie węzeł „Bielany Wrocławskie”) do Krzywej o długości niespełna 91 km. Fragment ten miał przekrój dwóch jezdni, każda o szerokości 7,5 m oddzielonych od siebie pasem zieleni o szerokości 5 m^[4]. Pierwsze dwa odcinki obecnej DK 18 zostały oddane do użytku w 1937 po dwuletniej budowie. Były to odcinki Żagań – Lipiany o długości 33,2 km oraz liczący 17,1 km odcinek Lipiany – Krzywa. W 1938 oddano do ruchu odcinek Forst – Żagań długi na niespełna 50 km – po polskiej stronie liczy 37,5 km. Na wszystkich trzech fragmentach autostrady, oprócz fragmentu pomiędzy Lipianani i Krzywą, który był zbudowany podobnie jak odcinek z Krzywej do Wrocławia^[5], wybudowano jedynie południową jezdnię z nawierzchnią betonową^[6][7]. Powstały wszystkie bezkolizyjne węzły, mosty, wiadukty, kładki i przepusty pozostawiając jedynie miejsce na dobudowanie drugiej, północnej jezdni^[8].

1945–2000

W 1985 roku planowano nadanie arterii kategorii drogi ekspresowej^[9]. W 1993 roku trasa została zaliczona do grupy planowanych autostrad i nadano jej oznaczenie A12^[10] oraz dobudowano drugą jezdnię na odcinku od przejścia granicznego w Olszynie do węzła Królów (9,5 km). W 1995 zmodernizowano 7-kilometrowy odcinek Golnice – Krzyżowa, gdzie została wybudowana dwujezdniowa autostrada z betonową nawierzchnią (dawna A12 o długości 18 km). Odcinek ten nie spełnia jednak wszystkich norm autostradowych, m.in. węzły nie zostały przebudowane zgodnie ze współczesnymi standardami.

2001–2006 (budowa jezdni północnej)

Zdjęcie satelitarne z 2006 r. ukazujące pozostałości przedwojennej budowy autostrady A4 oraz autostradę A18 w okolicy Bolesławca

Oddział GDDKiA w Zielonej Górze, któremu podlega całość inwestycji, rozpoczął przygotowania projektu dobudowy jezdni północnej w 2001. W czerwcu 2003 oszacowano koszt modernizacji drogi krajowej nr 18 do klasy autostrady na ok. 550 mln złotych. Projekt wraz z pozwoleniem na budowę gotowy był w I kwartale 2004. Budowa północnej jezdni odcinka Olszyna – Golnice została podzielona na cztery kontrakty:

• Olszyna – Królów (8,92 km),
• Królów – Żary (15,38 km),
• Żary – Iłowa (12,57 km),
• Iłowa – Golnice (34,03 km).

17 marca tego samego roku został ogłoszony międzynarodowy przetarg, a otwarcie ofert nastąpiło 29 czerwca. Na przełomie września i października 2004 podpisano umowy z wykonawcami (łączna wartość 65,278 mln €) i 25 listopada 2004 rozpoczęto budowę jednocześnie na wszystkich czterech ww. etapach.

23 września 2004 Dariusz Skowroński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Generalny Dyrektor GDDKiA zadeklarował realizację budowy północnej jezdni odcinka Olszyna – Golnice w 2006 roku (etap Olszyna – Królów do października 2005 i Królów – Golnice do sierpnia 2006). Prace ukończono w połowie roku 2006.

2006–2017

Po oddaniu do ruchu jezdni północnej, przebudowę (polegającą na rozbiórce i ponownym wykonaniu) 70-letniej jezdni południowej na odcinku Olszyna – Golnice zaplanowano na lata 2007–2009. 18 maja 2006 zielonogórski oddział GDDKiA ogłosił przetarg na wykonanie projektu przebudowy jezdni południowej przyszłej A18. Oferty otwarto 10 lipca tego samego roku, a 2 października 2006 podpisano umowę z Biurem Projektowo-Badawczym Dróg i Mostów Transprojekt–Warszawa Sp. z o.o. na przygotowanie dokumentacji w ciągu 13 miesięcy.

29 czerwca 2009 ogłoszono przetarg na przebudowę południowej jezdni, został on jednak unieważniony 23 lutego 2011. Decyzja podyktowana była brakiem środków na zrealizowanie inwestycji. W 2011 roku Oddział GDDKiA w Zielonej Górze informował^[11], że przebudowa jezdni południowej znalazła się w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2011–2015, jednak i w tym terminie nie została zrealizowana. W 2014r., A18 nie znalazła się w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025) na liście zadań przeznaczonych do realizacji w ramach zakładanego limitu finansowego, planowane było natomiast pozyskanie środków na jej realizację w ramach drogowej spółki specjalnego przeznaczenia (dssp)^[12].

2018–obecnie (przebudowa jezdni południowej)

Na początku sierpnia 2018, po analizie priorytetów inwestycyjnych i zabezpieczeniu środków finansowych w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025), zapadła decyzja o skierowaniu do realizacji przebudowy południowej jezdni do parametrów autostrady.^[13]

W grudniu 2018 zielonogórski oddział GDDKiA ogłosił przetarg na przebudowę południowej jezdni na odcinku 2 – od węzła Żary Zachód (bez węzła) do węzła Iłowa (bez węzła) – o długości 21,9 km.^[14] Z uwagi na przekroczenie założonego budżetu inwestycji (303 mln zł) o 5 mln zł, przetarg został unieważniony w maju 2019. Powtórny przetarg ogłoszony został w czerwcu^[15], zaś najniższa oferta opiewała na 254 mln zł^[16]. Umowa z konsorcjum firm Kobylarnia oraz Mirbud została podpisana w listopadzie 2019^[17]. Odcinek został udostępniony do ruchu 21 września 2022.

We wrześniu 2019 r. ogłoszony został przetarg na przebudowę jezdni południowej na odcinku 1 (od granicy państwa do węzła Żary Zachód, wraz z przebudową ostatniego fragmentu jezdni północnej w obrębie węzła Olszyna) o długości 10,4 km. W styczniu 2020 jako najkorzystniejszą wybrano ofertę firmy Strabag. Po odwołaniu firmy Porr złożonym do Krajowej Izby Odwoławczej, które zostało uwzględnione i po ponownej ocenie ofert jako najkorzystniejszą wybrano ofertę firmy Porr^[18]. 24 kwietnia podpisano umowę na realizację tego odcinka w systemie „zaprojektuj i zbuduj”, zaś zakończenie robót planowane jest w drugiej połowie 2023 roku^[19].

21 stycznia 2021 r. podpisano umowę na przebudowę jezdni południowej na odcinku 3 o długości 33,76 km – od okolic węzła Iłowa (z węzłem) do granicy województw lubuskiego i dolnośląskiego. Wykonawcą została firma Budimex, która wyceniła prace na kwotę 175,1 mln zł. Zakończenie robót jest planowane na II połowę 2023 roku.^[20]

27 stycznia 2021 r. podpisano umowę na przebudowę jezdni południowej na odcinku 4 od granicy województw lubuskiego i dolnośląskiego do węzła Golnice o długości ponad 21 km. Za najkorzystniejszą ofertę opiewającą na kwotę 258,7 mln zł uznano ofertę konsorcjum firm Kobylarnia, Mirbud oraz Budpol. Zakończenie robót jest planowane na II połowę 2023 roku.^[21]

Inne

W nocy z 8 na 9 marca 2009 roku^[22] na ówczesnym odcinku autostrady (obecnie jest to część autostrady A4) w pobliżu Szczytnicy w powiecie bolesławieckim doszło do wypadku, w którym zginęły cztery osoby, a pięć zostało rannych^[23]. Przyczyną zdarzenia był manewr zawracania ciężarówki^[24] w miejscu pozbawionym bariery rozdzielającej jezdnie trasy^[22].

Przypisy

Uwagi

Linki zewnętrzne

• GDDKiA oddział Zielona Góra
• informacje o autostradzie A18 na stronie SISKOM
• Porozumienie A18