Bôr

Bôr
Zákľuky i Bôr. Widok od wschodniej strony
Państwo	Słowacja
Pasmo	Niżne Tatry
Wysokość	1888 m n.p.m.
Położenie na mapie Słowacji Bôr
48°57′53″N 19°32′33″E/48,964722 19,542500

(c) Daniel Baránek, CC BY-SA 3.0

Widok na Bôr od południowej strony

Bôr (też: Bory, Bôry; 1888 m) – szczyt w Niżnych Tatrach na Słowacji.

Położenie

Leży w zachodniej części Niżnych Tatr, w tzw. Dumbierskich Tatrach, w bocznym ramieniu oddzielającym się w Polanie (1890 m) od głównego grzbietu niżnotatrzańskiego. Grzbiet ten biegnie w kierunku północnym poprzez szczyty Zákľuky (1915 m) i Bôr i rozdzielając górne części dolin: Demianowskiej na wschodzie i Krzyskiej na zachodzie. Wierzchołek Bôru leży ok. 2 km na północ od szczytu Polany. Jest zwornikiem; na jego wierzchołku grzbiet rozdziela się na dwa ramiona obejmujące dolinę Mošnica będącą odnogą Doliny Krzyskiej.

Geologia, morfologia

Masyw Bôru, podobnie jak i cały główny grzbiet Dumbierskich Tatr budują granity typu „dumbierskiego”. Ze względu na dużą odporność tych skał masyw ma obłe kształty, o wyrównanym przebiegu linii grzbietowej oraz dość łagodnie urzeźbionych stokach. Tym niemniej na grzbiecie w wielu miejscach występują grupy skał, a na zboczach liczne żlebki. U podnóży masywu niewielkie kociołki i nisze niwalne są pozostałością dawnego zlodowacenia.

Ślady dawnego górnictwa

Stoki Bôru – zwłaszcza od strony Doliny Krzyskiej – były w XVII i XVIII w. terenem intensywnej eksploatacji górniczej. Hałdy skały płonnej, pozostałe po wydobyciu rudy żelaza, są rozpoznawalne w wielu miejscach do dziś. Z okresem tym wiąże się dawna ludowa nazwa góry: Halny (na starszych mapach: Borhalmi).

Ochrona przyrody

Bôr leży na obszarze Parku Narodowego Niżne Tatry. Jego stoki aż po główny grzbiet są jedną z głównych ostoi kozic w Niżnych Tatrach.

Turystyka

Przez szczyt Bôru, grzbietem wspomnianego ramienia, prowadzi znakowany kolorem żółtym szlak turystyczny z Doliny Demianowskiej na Polanę. Z uwagi na wymogi ochrony przyrody (ostoja kozic) szlak ten jest corocznie zamykany od 16 października do 30 czerwca.

Szlak turystyczny

Dolina Demianowska (parking przy Demianowskiej Jaskini Wolności) – Sedlo Sinej – Bôr – Zákľuky – Poľana. Czas przejścia 3.40 h, ↓ 2.45  h

Bibliografia

• Hochmuth Zdenko a kolektív: Nízke Tatry – západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, Slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982;
• Hochmuth Zdenko i in.: Nízke Tatry (západná časť). Turistický sprievodca ČSSR zväzok 48a, wyd. Šport, Vydavateľstvo SV ČSTV, Bratislava 1965;
• Nízke Tatry – Chopok, mapa 1:50 000, nr 122, wyd. VKÚ Harmanec, 2003, ​ISBN 80-8042-045-9​;
• Niżne Tatry – zachód. Mapa turystyczna 1:50 000. Banská Bystrica: Tatraplan, 2013.

Panorama widokowa z Dereszy (Dereše)