Błotniarkowate

Błotniarkowate
Lymnaeidae[1]
Rafinesque, 1815
Ilustracja
Błotniarka stawowa (Lymnaea stagnalis)
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typmięczaki
Gromadaślimaki
Podgromadapłucodyszne
Rządnasadooczne
Rodzinabłotniarkowate

Błotniarkowate (Lymnaeidae) – rodzina słodkowodnych ślimaków płucodysznych (Pulmonata) z rzędu nasadoocznych (Basommatophora), obejmująca gatunki średnie i duże, charakteryzujące się dużą różnorodnością w budowie i ubarwieniu muszli – od stożkowatej, wieżyczkowatej, jajowatej do kulistej[2]. Wykazują przy tym znaczną jednorodność w budowie anatomicznej[3].

Występowanie

Występują na całym świecie, z wyjątkiem regionów polarnych, zwykle w płytkich wodach stojących lub wolno płynących, ale znane są też gatunki głębokowodne oraz żyjące w górskich potokach lub zbiornikach okresowych[2]. Czasami występują bardzo licznie.

Budowa

Wysokość ich muszli waha się w przedziale od kilku milimetrów do kilku centymetrów[4]. Głowa duża, z 2 szerokimi, płatowatymi, trójkątnymi, niewciągalnymi czułkami. Na przednim końcu ich podstawy położone są małe oczy. Noga szeroka, z przodu prosto ścięta, mocna[2][4].

Ekologia

Żywią się żywymi i martwymi roślinami oraz padliną. Stanowią pokarm ryb, wielu ptaków wodnych i niektórych gatunków niezwiązanych bezpośrednio z wodą (niektóre błotniarki wypełzają na brzeg zbiorników wodnych).

Znaczenie dla człowieka

Błotniarkowate są przedmiotem zainteresowania medycyny, w tym medycyny weterynaryjnej, ponieważ zagrażają zdrowiu ludzi i zwierząt gospodarskich, często powodując duże straty materialne. Są częstymi żywicielami pośrednimi wielu pasożytów, zwłaszcza przywr z rodzin Schistosomatidae i Echinostomatidae. Najbardziej charakterystycznym przypadkiem przenoszenia pasożyta jest błotniarka moczarowa (Galba truncatula) – żywiciel pośredni motylicy wątrobowej[3].

Systematyka

Opisano blisko 1800 gatunków i odmian zaliczonych do tej rodziny, jednak większość z nich to formy ekologiczne. Obecnie przyjmuje się, że poprawnie opisanych gatunków może być mniej niż 100[3], z czego 11 występuje w Polsce[2].

Analiza filogenetyczna wykazała istnienie 3 kladów zgodnych z geograficznym pochodzeniem gatunków (Ameryka, Eurazja i region indopacyficzny)[3].

Poniżej wymieniono rodzaje, w jakich klasyfikowane są błotniarkowate. Należy się jednak spodziewać istotnych zmian w klasyfikacji tej rodziny[3].

Muszle błotniarki moczarowej (Galba truncatula)

Rodzaje

  • Acella
  • Adelinella
  • Austropeplea
  • Bakerilymnaea
  • Boskovicia
  • Bullastra
  • Bulimnea
  • Catascopia
  • Corymbina
  • Erinna
  • Fisherola
  • Galba
  • Kutikina
  • Lanx
  • Lymnaea
  • Myxas
  • Omphiscola
  • Pseudisidora
  • Pseudosuccinea
  • Radix
  • Stagnicola
  • Valenciennius
  • Velutinopsis
  • Zagrabia

Rodzajem typowym rodziny jest Lymnaea.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Lymnaeidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b c d Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008, s. 386–387. ISBN 978-83-88147-09-8.
  3. ↑ a b c d e Correa et al. Bridging gaps in the molecular phylogeny of the Lymnaeidae (Gastropoda: Pulmonata), vectors of Fascioliasis. „BMC Evolutionary Biology”. 10, s. 381, 2010. DOI: 10.1186/1471-2148-10-381 (ang.). 
  4. ↑ a b Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Galba truncatula.jpg
Autor: Francisco Welter Schultes, modified by Michal Maňas (User:snek01), Licencja: CC BY-SA 2.5
Photo of Galba truncatula. Scale in mm. Locality: Schleswig-Holstein, Unterlauf Kronsbek. Date: 03-March-1952.