Banica (gmina Uście Gorlickie)

Ten artykuł od 2021-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Banica

wieś
Zabytkowa cerkiew
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Uście Gorlickie
Liczba ludności	282[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	38-315
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0467896
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Banica
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Banica
Położenie na mapie województwa małopolskiego Banica
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Banica
49°28′13″N 21°03′05″E/49,470278 21,051389

Banica (łemkow. Баниця, daw. Banica koło Łęku) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie^[2]. Leży w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego, nad potokiem Banica, dopływem Białej.

Historia

Jedna z później lokowanych wsi w regionie: przywilej lokacyjny wydał w 1574 r. biskup krakowski Franciszek Krasiński Iwanowi, synowi Jaśka z niedalekiej Śnietnicy. Nazwę wzięła wieś od nazwy przepływającego przez nią potoku. Od początku istnienia do rozbiorów należała ona do "państwa muszyńskiego" biskupów krakowskich, uchodząc w nim za jedną z biedniejszych. W inwentarzu z 1668 r. zanotowano w niej 22 kmieci gospodarujących na 15 łanach ziemi.

Przed II wojną światową Banica liczyła ponad 500 mieszkańców – prawie wyłącznie Łemków. Część z nich wyjechała tuż po ukończeniu wojny na Ukrainę, a większość pozostałych została wysiedlona w 1947 r. w ramach akcji „Wisła”. Po 1947 r. ponownie zasiedlili ją polscy osadnicy, przybyli głównie z Podhala i Sądecczyzny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[3]

• Cerkiew św. Kosmy i św. Damiana oraz cmentarz kościelny.

Drewniane rzeźby w Banicy, powstałe w czasie Międzynarodowego Tygodnia Wielokulturowego w 2006 r.

Cerkiew z końca XVIII w., po wysiedleniu ludności łemkowskiej, od 1947 roku służąca jako kościół rzymskokatolicki pw. św. Kosmy i św. Damiana. Parafia należy do dekanatu Ropa. W 1985 roku otrzymała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki dla najlepszego użytkownika zabytku drewnianego. Ikonostas pochodzi z 1787 roku. Na południowej stronie nawy obraz świętego Michała Archanioła z 1702 roku. Po bokach skrzydła królewskich wrót^[4].

Szlaki piesze

• Krynica-Zdrój – Huzary (864 m n.p.m.) – Mochnaczka Niżna – Banica – Izby – Ropki – Hańczowa (Główny Szlak Beskidzki)

Przypisy

Bibliografia

• Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. X (poprawione) Compass, Kraków 2013, ISBN 978-83-7605-224-3;
• Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9;

Linki zewnętrzne

• Banica 1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 99 .
• Fotografie