Bartłomiej Strachowski

Bartłomiej Strachowski Bartholomäus Strachowsky
Miedziorytnicza ilustracja Bartłomieja Strachowskiego do książki Georga Thebesiusa Liegnitzische Jahr-Bücher [...], Jauer 1733
Data urodzenia	1693
Data i miejsce śmierci	1759 Wrocław
Dziedzina sztuki	Grafika Miedzioryt Ilustratorstwo
Epoka	Barok
Sygnatura Bartłomieja Strachowskiego

Bartłomiej Strachowski (ur. ?, zm. w 1759 we Wrocławiu) – polski rytownik i ilustrator czynny na Śląsku, senior rodziny która kontynuowała działalność artystyczną do 1788 roku.

Bartłomiej Strachowski przybył do Wrocławia prawdopodobnie w 1711 roku z Pomorza lub z Warmii. Pieczętował się herbem Jastrzębiec; był krewnym malarza kieleckiego Antoniego Brygielskiego. We Wrocławiu, na Ostrowie Tumskim założył zakład produkcyjny rycin. W jego pracowni zamawiano prace z całego Śląska oraz z Rzeczypospolitej, w tym z Wilna i Lwowa^[1]. Głównymi odbiorcami były wydawnictwa wrocławskie: Kornów, Oficyna Uniwersytecka Jezuitów oraz wydawnictwa śląskie m.in. w Brzegu, Jaworze i Nysie.

Przypisywane prace

W pracowni Strachowskiego, w której pracowali również jego synowie: Florian Bartłomiej^[a], Jan Bartłomiej i Jan Beniamin, powstało około 2 000 rycin i akwafort (inne źródła podają ok. 2 500 rycin^[2]) i ponad 800 książek i broszur, w większości ilustracje do książek o różnorodnej tematyce. Stylistycznie zaliczyć je można do późnego baroku oraz rokoko^[2]. Do najliczniej reprezentowanej grupy należą grafiki o tematyce religijnej, ilustrujące prace religijne: mszały, modlitewniki, śpiewniki czy druki pamiątkowe wydawane z okazji koronacji cudownych obrazów. Wiele z tych dzieł z racji, iż stanowiły kopie obrazów czy figur kościelnych o charakterze regionalnym, mają wysoką wartość historyczną.

Ważną grupę stanowiły portrety, najczęściej ukazujące wizerunki autorów danych publikacji, wysokich dostojników świeckich i duchownych lub osoby, którym prace były dedykowane. Dziś znane są portrety m.in. działacza śląskiego Krystiana Kundmanna, rektora gimnazjum Elżbietanek Gottloba Krantza, króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego, podkanclerza koronnego Michała Wodzickiego, sekretarza królewskiego biskupa Józefa Tadeusza Kierskiego, kaznodziei ewangelickiego Samuela Dąbrowskiego. Szczególnymi rycinami, jakie wykonano w pracowni Strachowskiego, był cykl wizerunków Piastów śląskich zamówiony przez wydawcę Scharffena do zilustrowania dzieła poświęconego historii władców z linii legnicko-brzeskiej.

Do trzeciej grupy dzieł artysty należą ryciny o różnorodnej tematyce, m.in. ozdobne ekslibrisy, mapy, plany bitew z czasów wojny prusko-austriackiej, widoki miast i zabytków architektonicznych^[3].

Większość prac jest sygnowana jedynie nazwiskiem, co utrudnia dokładne rozróżnienie autora^[2].

Najważniejsze dzieła ilustrowane

• Prawda objaśniona, pozory przyćmione, ordinacia obroniona... P. Hadziewicz, Wrocław 1756
• Liegnitzsche Jahrbuecher G. Thebesa, Jawor 1733
• Missale Romanum, 1738 ^[4]
• Mensa Nazarea... Anastazy Piotr Kiedrzynski, Czestochowa 1763
• Facies rerum Sarmaticarum in facie Regni Poloniae Magniq[ue] Ducatûs Litvaniae gestarum Adam Naramowski, Typis Universitatis Societatis Jesu, Wilno, 1724
• Apocalipsis ascetica Stefan Poniński, Druk. Jezuitów Poznań 1771

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Adam Więcek: Ludzie dawnego Wrocławia. Wrocław: Ossolineum, 1958.
• Aleksander Birkenmajer: Encyklopedia Wiedzy o Książce. Wrocław: Ossolineum, 1971.
• Adam Więcek: Z dziejów ilustratorstwa śląskiego XVIII wieku. Wrocław: Ossolineum, 1960.

Linki zewnętrzne

• Starodruki z ilustracjami Bartłomieja Strachowskiego w bibliotece Polona