Ber Wachs

Ber Wachs
Data i miejsce urodzenia

20 listopada 1858
Odessa

Data i miejsce śmierci

nieznana
nieznane

Miejsce spoczynku

nieznane

Zawód, zajęcie

przemysłowiec łódzki

Ber Wachs także Borys Waks (ur. 20 listopada 1858 r. w Odessie, zm. ?), łódzki przemysłowiec, łódzki fabrykant, działacz społeczny, filantrop pochodzenia żydowskiego.

Biogram

Syn Lwa, kupca, i Frumy. Ukończył sześć klas gimnazjum rosyjskiego w Odessie.

Działalność przemysłowa

W 1879 r. zamieszkał w Łodzi i podjął pracę jako urzędnik w łódzkim oddziale fabryki obuwia braci Kipper. W 1882 r. założył tkalnię ręczną przy ul. Juliusza (obecnie ul. Dowborczy­ków) 7 i rozpoczął produkcję ciepłych chust wełnianych, zwanych dublowymi. W 1904 r. kupił sąsiednią przędzalnię wełny zgrzebnej Bayera i Wolfa przy ul. Juliusza 9. Chusty produkowane tylko ręcznie, powstawały w dotychczasowej tkalni ręcznej, a w nowej mechanicznej tkalni produkował tkaniny wełniane, sprzedawane przede wszystkim na chłonnym rynku rosyjskim. W Rosji otrzymał przydomek „chustkowego króla”. W 1905 r. jego przedsiębiorstwo zatrudniało 500 robotników, a obrót roczny się­gał 1 000 000 rubli.

W czasie I wojny światowej produkcja została prawie całkowicie wstrzymana a on wyjechał do Moskwy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wrócił do Łodzi, wznowił produkcję, fabryka reali­zowała głównie zamówienia rządowe na po­trzeby wojska.

Był jednym z założycieli Towarzystwa Akcyjnego Gazowni Łódzkiej (1910), członkiem Konsorcjum Gazowni Miejskich w Łodzi (1914 -1920)[1].

Pod koniec lat 30. XX w. był wiceprezesem Rady Łódzkiego Banku Depozytowego oraz członkiem zarządu Domu Transportowo-Ekspedycyjnego S. John i I. Rudomin, S.A.

Działalność społeczna i charytatywna

Uczestniczył w akcji gromadzenia datków na rzecz ofiar pogromów żydowskich w czasie tzw. „buntu łódzkiego” (1892), epidemii cholery (1894); włączał się też w ak­cje pomocy dla ofiar pogromu w Kiszyniowie i pożaru w Brześciu.

Był współzałożycielem Łódzkiego Żydowskie­go Towarzystwa Dobroczynności i prezesem Łódzkiego Towarzystwa Pielęgnacji Chorych „Bykur Cholim” (od marca 1908), Komitetu „Uzdrowisko” - kolonii letniej dla dzieci. Był członkiem Zarządu Ligi Przeciwgruźliczej. Wchodził w skład rad nadzorczych lub zarządów: Łódzkiego Towarzystwa Szerzenia Wiedzy Handlowej, Giełdy Łódzkiej, Banku Kupieckiego Łódzkiego.

Od 1903 r. był prezesem Rady Opiekuńczej Szkoły Handlowej przy Stowarzyszeniu Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych.


Po wybuchu I wojny światowej jako obywatel rosyjski wyjechał do Moskwy, gdzie był jednym z organizatorów Ogólnego Komitetu Pomocy Żydom Polskim, niosącego pomoc materialną mieszkańcom terenów okupowanych przez Niemców. Działalności tej Wachs nie zaprzestał po przejęciu w Rosji władzy przez bolszewików.

Wyjechał z Moskwy do Kopenhagi i Sztokholmu, zabiegając u przywódców międzynarodowych żydowskich organizacji dobroczynnych o dalszą pomoc finansową dla zubożałych mieszkańców kraju.

Mieszkał przy ul. Kilińskiego 113[2].

Data i miejsce śmierci jest nieznane, także nie jest znane miejsce pochówku.

W małżeństwie z Joanną (Czarną) z Kraweców (1859-1929) miał 4 dzieci: Fanię (ur. 10 lutego 1884), Aleksandra (ur. 18 grudnia 1886), Lwa (ur. 18 września 1891) i Jerzego (ur. 1 września 1893), który w latach 30. XX w. był dyrektorem Widzewskiej Manu­faktury, a mieszkał przy ul. Pomorskiej 96[2].

Przypisy

  1. ↑ Kuciński J., Gazownia Łódzka (1867-1997), Łódź 1998
  2. ↑ a b Księga adresowa m. Łodzi na lata 1937-39

Bibliografia