Białków Kościelny

Białków Kościelny

wieś
Kościół Świętego Stanisława Biskupa
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kolski
Gmina	Kościelec
Liczba ludności (2011)	95[1]
Strefa numeracyjna	63
Kod pocztowy	62-604
Tablice rejestracyjne	PKL
SIMC	0287875
Położenie na mapie gminy Kościelec Białków Kościelny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Białków Kościelny
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Białków Kościelny
Położenie na mapie powiatu kolskiego Białków Kościelny
52°09′48″N 18°34′44″E/52,163333 18,578889

Białków Kościelny – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kolskim, w gminie Kościelec^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.

Informacje ogólne

Wieś położona jest na zachodnim skraju doliny rzeki Kiełbaski, 5 km na południowy zachód od Koła, przy drodze dojazdowej z Kościelca do autostrady A2. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1268 r. Była przez wieleset lat własnością królewską w starostwie kolskim. We wsi zachowały się liczne chałupy drewniane, będące przykładem dawnego budownictwa wiejskiego na ziemiach wschodniej Wielkopolski.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z dokumentu z 24 kwietnia 1268 roku, kiedy to książę Bolesław Pobożny nadał wsi immunitet ekonomiczny i sądowy. Wieś była wtedy własnością łowczego poznańskiego Bodzęty z rodu Porajów, być może należy go identyfikować z podczaszym księcia Władysława Odonica oraz podkomorzym księcia Przemysła I^[3]. Prawdopodobnie już w 1268 roku istniał we wsi kościół^[4].

Jeszcze w 1357 roku wieś była własnością rodu Porajów, gdyż wtedy to biskup krakowski Bodzęta wykupił wieś z zastawu od Jana z Płomykowa za kwotę 40 grzywien^[5]. Parafia w Białkowie Kościelnym powstała najpóźniej po 1357 roku, a pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1414 roku, w dokumencie Jana XXIII, w którym nakazuje on proboszczowi z Białkowa i innym osobom zwrot określonych dochodów parafii w Brudzewie^[4].

Nie wiadomo w jakich okolicznościach wieś stała się własnością królewską, ale po raz pierwszy w dokumentach wzmiankowana jest jako dobro monarsze w 1476 roku^[5]. Wieś należała wtedy do tzw. tenuty kolskiej^[5]. W 1521 roku w Białkowie znajdował się kościół pw. świętego Stanisława z prawem patronatu króla, w 1528 roku król przekazał jednak prawo patronatu Piotrowi Kmicie^[6][7]. We wsi istniała także szkoła parafialna^[7].

Kościół

Drewniany kościół Świętego Stanisława Biskupa z 1809 r. Jest on budynkiem jednonawowym z nieco węższym prezbiterium. Nad jego dwuspadowym dachem góruje wieżyczka na sygnaturkę. Wnętrze przykrywa strop płaski. W neogotyckim ołtarzu barokowe rzeźby: św. Piotr i św. Paweł.

Przyroda

W Białkowie Kościelnym znajdowało się swego czasu jedyne znane w Polsce aktywne stanowisko lokalnie krytycznie zagrożonego chrząszcza Mecynotarsus serricornis^[8][9]. W latach 1997–2000 obserwowano tam liczną populację. Stanowisko to zniszczono w trakcie budowy autostrady A2^[8].

Przypisy

Bibliografia

• * KrzysztofK. Witkowski KrzysztofK., Wieś Białków Kościelny w wiekach średnich, „Rocznik Kolski”, 7, Koło: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole, 2014, ISSN 1898-1607 .
• PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Konin: „Apeks”, 1997, ISBN 83-86139-28-5, OCLC 750945451 .
• Andrzej CzesławA.C. Nowak Andrzej CzesławA.C., Koło, Kłodawa, Uniejów, Dąbie, Przedecz oraz okolice – przewodnik turystyczny, Poznań: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1987, ISBN 83-85034-05-6, OCLC 69476907 .