Biblioteka Państwowa w Berlinie
 Budynek biblioteki przy Potsdamer Strasse | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Berlin |
| Data założenia | 1661 |
| Wielkość zbiorów | 23 mln |
| Filie | 3 oddziały |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 52°30′23″N 13°22′13″E/52,506389 13,370278 | |
| Strona internetowa | |
Biblioteka Państwowa w Berlinie (niem. Staatsbibliothek zu Berlin, dawniej Preußische Staatsbibliothek lub Königliche Bibliothek) stanowi instytucję Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury i jest największą biblioteką naukową na obszarze krajów niemieckojęzycznych. Założona została w 1661 roku przez Wielkiego Elektora Fryderyka Wilhelma I jako „Elektorska Biblioteka w Cölln (dzielnica Berlina) nad Sprewą” (niem. Churfürstliche Bibliothek zu Cölln an der Spree). W 1701 roku została przemianowana przez Fryderyka I Pruskiego na „Królewską Bibliotekę w Berlinie” (niem. Königliche Bibliothek zu Berlin). Po zniesieniu monarchii w 1918 roku, biblioteka otrzymała nazwę „Pruskiej Biblioteki Państwowej” (niem. Preußische Staatsbibliothek).
Pod koniec II wojny światowej cenniejsza część zbiorów została ewakuowana do budynku klasztoru benedyktynów w Krzeszowie, z którego wcześniej, w roku 1940, usunięto zakonników. Zbiory odnalezione w klasztorze, jak i w porzuconym przez Niemców pociągu ewakuacyjnym, zostały w większości zabezpieczone i w 1946 roku zdeponowane w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie jako tzw. „Berlinka”, gdzie w większości znajdują się do chwili obecnej[1]. Zarówno w latach 1945–1946, jak i już w Krakowie część wywiezionych z Berlina kolekcji została rozkradziona. Najbardziej znany przypadek kradzieży starodruków „Berlinki” z Biblioteki Jagiellońskiej zakończył się głośnym procesem sądowym w 2001 roku[2]. Dlatego przez cały okres powojenny na rynku antykwarycznym sporadycznie pojawiały się zazwyczaj mniej cenne książki i czasopisma z Biblioteki Państwowej w Berlinie.
W 1967 roku zwrócono do Berlina (Wschodniego) 127.000 nowszych książek i tomów czasopism ze zbiorów „Berlinki”, w 1977 roku symbolicznie „w dowód przyjaźni” Edward Gierek przekazał Erichowi Honeckerowi rękopisy partytur Beethovena i Mozarta, a w 2000 roku Jerzy Buzek ofiarował Gerhardowi Schröderowi egzemplarz Biblii z 1522 roku w przekładzie Marcina Lutra[3].
Po wojnie, wskutek podziału Niemiec, pozostałe zbiory zostały podzielone między wschodnioberlińską „Deutsche Staatsbibliothek” i zachodnioberlińską „Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz”. 1 stycznia 1992 roku obydwie biblioteki zostały połączone pod obecną nazwą.
W elektronicznym katalogu Staatsbibliothek zu Berlin został uwzględniony pełny zasób, tj. zarówno fizycznie dostępny w siedzibie książnicy, jak i część utracona w wyniku działań wojennych (oznaczone jako "Kriegsverlust")[4], tj. krakowski depozyt oraz rzeczywiste straty wojenne.
Przypisy
- ↑ Aleksander Koj, Trzy kadencje. Wspomnienia rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: Universitas, 2014, s. 204.
- ↑ Jarosław Sidorowicz, Wyrok w sprawie kradzieży książek z Berlinki, „Gazeta Wyborcza. Kraków”, 18 października 2001 [dostęp 2020-10-04].
- ↑ Piotr Sarzyński, Kruki w klatce, „Polityka”, 29 kwietnia 2006 [dostęp 2020-10-04].
- ↑ Wyszukiwarka katalogu Staatsbibliothek zu Berlin: http://stabikat.de/DB=1/SET=5/TTL=71/ADVANCED_SEARCHFILTER
Bibliografia
- Systematischer Katalog bis 1955 (alter Realkatalog) / Deutsche Staatsbibliothek in der Stiftung Preussischer Kulturbesitz Berlin. Hildesheim: Olms, 1991. ISBN 3-7361-0075-2. (niem.)
Media użyte na tej stronie
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Autor: Da flow, Licencja: CC BY-SA 3.0
Staatsbibliothek zu Berlin (Haus Potsdamer Strasse), visible in the background: parts of the Sony Center, the Kollhoff Tower (to the left), and the Debis Tower (to the right).
Neue Staatsbibliothek Berlin (House 2), Potsdamer Str.
(c) Bundesarchiv, Bild 183-84731-0001 / CC-BY-SA 3.0
