Biblioteka Watykańska

Biblioteka Watykańska
Bibliotheca Apostolica Vaticana
	; Sykstus IV mianuje Bartolomea Platinę prefektem Biblioteki Watykańskiej, fresk Melozzo da Forlì, około 1477 (Pinakoteka Watykańska)
Państwo	Watykan
Data założenia	1448, założył papież Mikołaj V
Rodzaje zbiorów	75 000 manuskryptów, 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabuły
	Położenie na mapie Watykanu Biblioteka Watykańska
	Położenie na mapie Włoch Biblioteka Watykańska
	Położenie na mapie Lacjum Biblioteka Watykańska
	Położenie na mapie Rzymu Biblioteka Watykańska
	41°54′17″N 12°27′16″E/41,904722 12,454444

Hal Sykstyński w Bibliotece Watykańskiej

Biblioteka Watykańska (Bibliotheca Apostolica Vaticana) – biblioteka znajdująca się na terenie państwa Watykan. Jedna z najstarszych i najbardziej znanych bibliotek.

Założona w 1448 przez papieża Mikołaja V jako publiczna biblioteka miasta Rzymu i początkowo zbiory zawierały 350 greckich, łacińskich i hebrajskich woluminów. Zbiory rosły w szybkim tempie – 1455 – 1200 woluminów, 1481 – 3500 woluminów, 1990 – 1,3 mln woluminów

Dzisiaj biblioteka przechowuje 75 000 manuskryptów i ponad 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabułów. Ponadto w Apostolskim Archiwum Watykańskim przechowywane jest 150 000 pozycji.

Biblioteka Watykańska jest biblioteką naukową w zakresie historii, prawa, filozofii, nauki i teologii, otwarta dla każdego kto potwierdzi swoje kwalifikacje i uzasadni cel ubiegania się o dostęp do zasobów biblioteki. Fotokopie stron książek z okresu 1801-1990 można zamówić osobiście lub poprzez pocztę elektroniczną.

Biblioteka Watykańska udostępniła też w Internecie kilkaset tysięcy historycznych wolumenów. System komputerowy, stworzony przez firmę Hewlett-Packard, od 2000 jest wykorzystywany do digitalizacji i katalogowania zbiorów – opisów książek, periodyków, druków, ilustracji, rysunków, fotografii, monet, medali, nut, nagrań i płyt CD-ROM – łącznie około 700 tysięcy wpisów bibliograficznych.

Kierownictwo

Na czele Biblioteki Watykańskiej stoi Bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego. Urząd ten łączony jest tradycyjnie z funkcją Archiwisty Świętego Kościoła Rzymskiego. Obecnie urzędy te pełni arcybiskup José Tolentino Mendonça. W pracy pomaga mu prefekt biblioteki, którym obecnie jest ks. Cesare Pasini.

Bibliotekarze Świętego Kościoła Rzymskiego

Bibliotekarz	Lata życia	Tytuł	Czas urzędowania^[1]^[2]
Marcello Cervini	1501–1555	Bibliothecarius I	1550-05-24 24 maja 1550_(dts)–1555-04-09 9 kwietnia 1555_(dts)
Roberto de’ Nobili	1541–1559	Bibliothecarius II	1555–1559-01-18 18 stycznia 1559_(dts)
Alfonso Carafa	1540–1565	Bibliothecarius III	1559–1565-08-29 29 sierpnia 1565_(dts)
Marco Antonio Amulio	1506–1572	Bibliothecarius IV	1565–1572-03-17 17 marca 1572_(dts)^[3]
Guglielmo Sirleto	1514–1585	Bibliothecarius V	1572-03-18 18 marca 1572_(dts)–1585-10-16 16 października 1585_(dts)
Antonio Carafa	1538–1591	Bibliothecarius VI	1585-10-16 16 października 1585_(dts)–1591-01-13 13 stycznia 1591_(dts)
Marcantonio Colonna	1523 ok.–1597	Bibliothecarius VII	1591–1597-03-13 13 marca 1597_(dts)
Cesare Baronio	1538–1607	Bibliothecarius VIII	1597–1607-06-30 30 czerwca 1607_(dts)^[4]
Ludovico de Torres	1552–1609	Bibliothecarius IX	1607-07-04 4 lipca 1607_(dts)–1609-07-08 8 lipca 1609_(dts)
Scipione Borghese Caffarelli	1576–1633	Bibliothecarius X	1609-07-11 11 lipca 1609_(dts)–1618-02-17 17 lutego 1618_(dts)^[5]
Scipione Cobelluzzi	1564–1626	Bibliothecarius XI	1618-02-17 17 lutego 1618_(dts)–1626-06-29 29 czerwca 1626_(dts)
Francesco Barberini	1597–1679	Bibliothecarius XII	1626-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1626_(dts)–1633-12-13 13 grudnia 1633_(dts)
Antonio Marcello Barberini	1569–1646	Bibliothecarius XIII	1633-12-13 13 grudnia 1633_(dts)–1646-09-11 11 września 1646_(dts)
Orazio Giustiniani	1580–1649	Bibliothecarius XIV	1646-09-25 25 września 1646_(dts)–1649-07-25 25 lipca 1649_(dts)
Luigi Capponi	1583–1659	Bibliothecarius XV	1649-08-04 4 sierpnia 1649_(dts)–1659-04-06 6 kwietnia 1659_(dts)
Flavio Chigi	1631–1693	Bibliothecarius XVI	1659-06-21 21 czerwca 1659_(dts)–1681-09-19 19 września 1681_(dts)^[6]
Lorenzo Brancati	1612–1693	Bibliothecarius XVII	1681-09-19 19 września 1681_(dts)–1693-11-30 30 listopada 1693_(dts)
Girolamo Casanate	1620–1700	Bibliothecarius XVIII	1693-12-02 2 grudnia 1693_(dts)–1700-03-03 3 marca 1700_(dts)
Enrico Noris	1631–1704	Bibliothecarius XIX	1700-03-26 26 marca 1700_(dts)–1704-02-23 23 lutego 1704_(dts)
Benedetto Pamphilj	1653–1730	Bibliothecarius XX	1704-02-26 26 lutego 1704_(dts)–1730-03-22 22 marca 1730_(dts)
Angelo Maria Quirini	1680–1755	Bibliothecarius XXI	1730-09-04 4 września 1730_(dts)–1755-01-06 6 stycznia 1755_(dts)
Domenico Passionei	1682–1761	Bibliothecarius XXII	probibliotekarz od 1741-07-10 10 lipca 1741_(dts); bibliotekarz od 1755-01-22 22 stycznia 1755_(dts); do 1761-07-05 5 lipca 1761_(dts)
Alessandro Albani	1692–1779	Bibliothecarius XXIII	1761-08-12 12 sierpnia 1761_(dts)–1779-12-11 11 grudnia 1779_(dts)
Francesco Saverio de Zelada	1717–1801	Bibliothecarius XXIV	1779-12-15 15 grudnia 1779_(dts)–1801-12-29 29 grudnia 1801_(dts)
Luigi Valenti Gonzaga	1725–1808	Bibliothecarius XXV	1802-01-12 12 stycznia 1802_(dts)–1808-12-29 29 grudnia 1808_(dts)
Giulio Maria della Somaglia	1744–1830	Bibliothecarius XXVI	1826-10-01T00:00:00.001 1 października 1826_(dts)–1830-04-02 2 kwietnia 1830_(dts)
Giuseppe Albani	1750–1834	Bibliothecarius XXVII	1830-04-23 23 kwietnia 1830_(dts)–1834-12-03 3 grudnia 1834_(dts)
Luigi Lambruschini	1776–1854	Bibliothecarius XXVIII	1834-12-11 11 grudnia 1834_(dts)–1853-06-27 27 czerwca 1853_(dts)
Angelo Mai	1782–1854	Bibliothecarius XXIX	1853-06-27 27 czerwca 1853_(dts)–1854-09-09 9 września 1854_(dts)
Antonio Tosti	1776–1866	Bibliothecarius XXX	1860-01-13 13 stycznia 1860_(dts)–1866-03-20 20 marca 1866_(dts)
Jean Baptiste François Pitra	1812–1889	Bibliothecarius XXXI	1869-01-19 19 stycznia 1869_(dts)–1889-02-09 9 lutego 1889_(dts)^[7]
Placido Maria Schiaffino	1829–1889	Bibliothecarius XXXII	1889-02-20 20 lutego 1889_(dts)–1889-09-23 23 września 1889_(dts)
Alfonso Capecelatro	1824–1912	Bibliothecarius XXXIII	1890-08-29 29 sierpnia 1890_(dts)–1912-11-14 14 listopada 1912_(dts)^[8]
Mariano Rampolla del Tindaro	1843–1913	Bibliothecarius XXXIV	1912-11-26 26 listopada 1912_(dts)–1913-12-16 16 grudnia 1913_(dts)
Francesco di Paola Cassetta	1841–1919	Bibliothecarius XXXV	1914-01-03 3 stycznia 1914_(dts)–1919-03-23 23 marca 1919_(dts)
Aidan [Francis Neil] Gasquet	1845–1929	Bibliothecarius XXXVI	1919-05-09 9 maja 1919_(dts)–1929-04-05 5 kwietnia 1929_(dts)
Franziskus Ehrle	1845–1934	Bibliothecarius XXXVII	1929-04-17 17 kwietnia 1929_(dts)–1934-03-31 31 marca 1934_(dts)
Giovanni Mercati	1866–1957	Bibliothecarius XXXVIII	1936-06-18 18 czerwca 1936_(dts)–1957-08-23 23 sierpnia 1957_(dts)
Eugène Tisserant	1884–1972	Bibliothecarius XXXIX	1957-09-14 14 września 1957_(dts)–1971-03-27 27 marca 1971_(dts)
Antonio Samorè	1905–1983	Bibliothecarius XL	1974-01-25 25 stycznia 1974_(dts)–1983-02-03 3 lutego 1983_(dts)
Alfons Maria Stickler	1910–2007	Bibliothecarius XLI	probibliotekarz od 1983-09-07 7 września 1983_(dts); bibliotekarz od 1985-05-27 27 maja 1985_(dts); do 1988-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1988_(dts)
Antonio María Javierre Ortas	1921–2007	Bibliothecarius XLII	1988-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1988_(dts)–1992-01-24 24 stycznia 1992_(dts)
Luigi Poggi	1917–2010^[9]	Bibliothecarius XLIII	probibliotekarz od 1992-04-09 9 kwietnia 1992_(dts); bibliotekarz od 1994-11-29 29 listopada 1994_(dts); do 1997-11-25 25 listopada 1997_(dts)
Jorge María Mejía	1923–2014	Bibliothecarius XLIV	1998-03-07 7 marca 1998_(dts)–2003-11-24 24 listopada 2003_(dts)
Jean-Louis Tauran	1943–2018	Bibliothecarius XLV	2003-11-24 24 listopada 2003_(dts)–2007-06-25 25 czerwca 2007_(dts)
Raffaele Farina	1933	Bibliothecarius XLVI	2007-06-25 25 czerwca 2007_(dts)–2012-06-09 9 czerwca 2012_(dts)
Jean-Louis Bruguès	1943	Bibliothecarius XLVII	2012-06-26 26 czerwca 2012_(dts)–2018-06-26 26 czerwca 2018_(dts)
José Tolentino Mendonça	1965	Bibliothecarius XLVIII	od 2018-06-26 26 czerwca 2018_(dts)

Historia

1448 – papież Mikołaj V zakłada bibliotekę
1481 – Bartolomeo Platina sporządza pierwszy pełny spis zbiorów, biblioteka zawiera 3500 woluminów (największy zbiór w ówczesnej Europie)
1587 – papież Sykstus V zleca architektowi Domenico Fontanie budowę nowego budynku biblioteki w Watykanie. W tym budynku biblioteka mieści się do dnia dzisiejszego.
początek XVII wieku – papież Paweł V decyduje o wydzieleniu Tajnych Archiwów Watykanu
1623 – Maksymilian I przekazuje zbiory biblioteki w Heidelbergu w podziękowaniu dla papieża Grzegorza XV za polityczne wsparcie w trakcie wojny trzydziestoletniej
1657 – włączenie manuskryptów księstwa Urbino
1661 – grecki uczony Leo Allatius zostaje bibliotekarzem biblioteki
1689 – królowa Szwecji Krystyna Wazówna przekazuje swoje obszerne zbiory manuskryptów Bibliotece Watykańskiej
1855 – kolekcja Cicognara zostaje włączona do Biblioteki Watykańskiej
1891 – zbiory rodziny Borgiów powiększają zasoby biblioteki
1900 – papież Leon XIII rozpoczyna modernizację biblioteki i proces udostępnienia zasobów biblioteki
1902 – zbiory Barberini i Borgiani zasila bibliotekę
1918 – standaryzacja katalogu książek zgodnie z obowiązującą normą katalogowania (Norme per il catalogo degli stampati)
1921 – kolekcja Rossianii włączona w zasoby biblioteki
1945 – kolekcja Patetta powiększa zasoby biblioteki
2000 – początek digitalizacji zasobów

Wybrane manuskrypty

W zbiorach biblioteki znajdują się między innymi następujące manuskrypty:

Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu, jeden z czterech wielkich kodeksów biblijnych.
Vergilius Vaticanus – pochodzący z końca IV wieku rzymski iluminowany manuskrypt.
Vergilius Romanus – ilustrowany manuskrypt z V wieku zawierający dzieła Wergiliusza - Eneidę, Georgiki i Bukoliki(ang.).
Sakramentarz gelazjański - sakramentarz z V wieku, którego autorstwo przypisywane jest Papieżowi Gelazjuszowi I. Jedna z najstarszych ksiąg liturgicznych chrześcijaństwa.
Ewangeliarz Barberini – VIII-wieczny ewangeliarz.
Ewangeliarz z Lorsch – średniowieczna bogato iluminowana księga liturgiczna powstała w ok. 810 roku na dworze Karola Wielkiego.
Terencjusz Watykański – pochodzący z IX wieku iluminowany manuskrypt, zawierający komedie Terencjusza.
Zwój Jozuego – datowany na X wiek rękopiśmienny pergaminowy zwój, zawierający tekst starotestamentowej Księgi Jozuego według przekładu Septuaginty.
Menologium Bazylego II – iluminowany bizantyński manuskrypt pochodzący z X wieku, zawierający menologium sporządzone dla cesarza Bazylego II Bułgarobójcy.
De arte venandi cum avibus – traktat o sokolnictwie i ptakach autorstwa cesarza Fryderyka II Hohenstaufa z pierwszej połowy XIII wieku.
Kodeks Borgia – aztecki dokument zawierający obserwacje astronomiczne, teksty magiczne, religijne i ustalenia kalendarza.

Przypisy

↑ Vatican Library History. vaticanlibrary.va. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-05)]..
↑ Vatican Apostolic LibraryInstitute Connected with the Holy See.
↑ Consistory of February 26, 1561 (II).
↑ Consistory of September June 5, 1596 (II).
↑ Consistory of July 18, 1605 (I).
↑ Consistory of April 9, 1657 (I).
↑ Consistory of March 16, 1863 (XIII).
↑ Consistory of July 27, 1885 (VIII).
↑ Luigi Poggi.

Linki zewnętrzne

[1] Vatican Library History. vaticanlibrary.va. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-05)]..

[2] Vatican Apostolic LibraryInstitute Connected with the Holy See.

[3] Consistory of February 26, 1561 (II).

[4] Consistory of September June 5, 1596 (II).

[5] Consistory of July 18, 1605 (I).

[6] Consistory of April 9, 1657 (I).

[7] Consistory of March 16, 1863 (XIII).

[8] Consistory of July 27, 1885 (VIII).

[9] Luigi Poggi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne