Biebrzański Park Narodowy

Biebrzański Park Narodowy
Logotyp Biebrzański Park Narodowy
park narodowy
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Siedziba

Osowiec-Twierdza 8
19-110 Goniądz

Mezoregion

Kotlina Biebrzańska

Data utworzenia

9 września 1993

Akt prawny

Dz.U. z 1993 r. nr 86, poz. 399

Powierzchnia

592,23 km²

Powierzchnia otuliny

668,24 km²

Ochrona

ścisła 7494 ha
czynna 27 699 ha
krajobrazowa 24 030 ha[1]

Odwiedzający

23 193 (2013)[2]

Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Biebrzański Park Narodowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Biebrzański Park Narodowy”
Ziemia53°36′18″N 22°55′36″E/53,605000 22,926667
Strona internetowa
Widok z Góry Skobla na rozlewiska Biebrzy
Droga Carska, zdjęcie sprzed remontu drogi

Biebrzański Park Narodowypolski park narodowy, utworzony w 1993 roku na terenach Kotliny Biebrzańskiej w województwie podlaskim. Największy Park w Polsce o powierzchni 592,23 km². Siedziba Parku znajduje się w Osowcu-Twierdzy, gmina Goniądz[3].

Położenie

Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od ujścia Niedźwiedzicy do Biebrzy, a skończywszy na ujściu Biebrzy do Narwi[4]. Niemal cały bieg Biebrzy znajduje się na terenie parku (ok. 155 km). Ochronę tego terenu zapoczątkowano w latach międzywojennych, tworząc dwa rezerwaty: Czerwone Bagno (w zmienionych granicach istniejący do dziś) oraz Grzędy.

Historia

  • 1989 – Staraniem Towarzystwa Biebrzańskiego powstaje Biebrzański Park Krajobrazowy, obejmujący tereny basenów biebrzańskich – dolnego i środkowego.
  • 1993 – Przekształcenie parku krajobrazowego w park narodowy[3].
  • 1995 – Wpisanie Parku na listę wodno-błotnych obszarów chronionych Konwencją Ramsar[3].
  • 2010 – Włączenie Parku w całości do spisu ostoi ptaków IBA prowadzonego przez BirdLife International[5].
  • 19–26 kwietnia 2020 – Pożar strawił ok. 5280 hektarów Parku, co stanowi ok. 9,5% jego powierzchni. Objął szereg cennych przyrodniczo obszarów, m.in. w okolicy Czerwonego Bagna; przyczyną – susza i wypalanie traw[6][7]. Przez ponad tydzień z ogniem walczyło prawie dwa tysiące strażaków, żołnierzy WOT i ratowników. Wykorzystano 6 samolotów gaśniczych i dwa śmigłowce, które wykonały blisko tysiąc zrzutów wody. Cała akcja gaśnicza została sfinansowana z budżetu państwa, w tym ze środków Ministerstwa Środowiska i Lasów Państwowych. Przekazano na ten cel prawie 8 mln zł[8]. Według biegłych, przyczyną pożaru było podpalenie. Prokuratura umorzyła dochodzenie w związku z niewykryciem sprawców[9]. Badania przeprowadzone po pożarze wykazują znaczące spadki populacji 14 gatunków ptaków, m.in. wodniczki, brzęczka, świerszczaka[10].

Walory przyrodnicze

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, brzeziny, łęgi). Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych, zawierających liczne gatunki rzadkie i reliktowe (brzoza niska[3], wierzba lapońska, gnidosz królewski), zanikające w innych częściach kraju[11].

Szata roślinna odznacza się ogromną różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków, jak storczyki (storczyk krwisty, obuwik pospolity, podkolan biały, kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, tajęża jednostronna), rosiczki (rosiczka okrągłolistna, rosiczka długolistna), widłaki (jałowcowaty, goździsty, wroniec)[11].

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego występuje 49 gatunków ssaków, 271 gatunków ptaków, 36 – ryb, 12 – płazów, 5 – gadów. Bezkręgowce są reprezentowane przez ponad 700 gatunków motyli, 448 gatunków pająków, ponad 500 gatunków chrząszczy, 19 gatunków pijawek oraz 42 gatunki chruścików[11].

Na Bagnach Biebrzańskich gniazduje wiele gatunków ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. Występują tu izolowane stanowiska lęgowe gatunków borealnych, a także gatunków, których centrum zasięgu geograficznego znajduje się w strefie tajgi i tundry. Ponadto Kotlina Biebrzańska ma ogromne znaczenie dla wielu gatunków ptaków żerujących oraz wypoczywających w czasie corocznych wędrówek. Dla ptaków siewkowatych, wymagających rozległych, podmokłych obszarów, Biebrza stanowi jedną z najważniejszych ostoi w Europie Środkowej[11].

Najbardziej charakterystyczne lęgowe gatunki ptaków to: batalion (widoczny w emblemacie parku), wodniczka, bekasik[3], dubelt, kszyk, kulik wielki, biegus zmienny, żuraw, rybitwa białoskrzydła i białowąsa, puchacz[3], orlik krzykliwy oraz sowa błotna[11].

Najbardziej charakterystycznym ssakiem Biebrzańskiego PN jest łoś[3], dla którego park jest największą ostoją w Polsce. Ich liczebność wynosi tu około 400 sztuk[12].

Atrakcje turystyczne

  • Spływy rzeką Biebrzą
  • szlaki rowerowe (103,7 km), w tym Podlaski Szlak Bociani i Green Velo
  • ścieżki dydaktyczne:
    • ścieżka historyczno-przyrodnicza „Góra Skobla”
    • ścieżka przyrodnicza „Kładka”
    • ścieżka przyrodniczo-historyczna „Wokół Fortu IV twierdzy Osowiec”
    • ścieżka przyrodnicza „Barwik”
    • ścieżka przyrodnicza „Grobla Honczarowska”
    • ścieżka przyrodnicza „Długa Luka”
    • ścieżka przyrodnicza „Biały Grąd”
    • ścieżka przyrodnicza „Brzeziny Kapickie”
    • ścieżka przyrodnicza „Czerwone Bagno”
    • ścieżka przyrodnicza „Borek bartny”
    • ścieżka przyrodnicza „Wydmy”
    • ścieżka przyrodnicza „Las”
    • ścieżka przyrodnicza „Szuszalewo”
    • ścieżka przyrodnicza „Szuszalewo – Nowy Lipsk”[13][14].
  • Inne atrakcje turystyczne:

Zobacz też

Przypisy

  1. Zarządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2018 r. w sprawie zadań ochronnych dla Biebrzańskiego Parku Narodowego. [w:] Dziennik Urzędowy Ministra Środowiska poz. 13 [on-line]. 2018-01-18. [dostęp 2018-09-23].
  2. Statystyka ruchu turystycznego w BbPN. Biebrzański Park Narodowy. [dostęp 2018-09-21].
  3. a b c d e f g Biebrzański Park Narodowy, [w:] Parki narodowe, t. 1 Polska północna i centralna, De Agostini, 2010, s. 28–31, ISBN 978-83-248-2401-4.
  4. Geoserwis GDOŚ, geoserwis.gdos.gov.pl [dostęp 2018-02-24].
  5. PL044 Biebrza river valley. BirdLife International. [dostęp 2018-09-23]. (ang.).
  6. Maciej Zaremba: Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym. Płoną cenne przyrodniczo bagna. „Mamy ogrom zniszczeń”. Wprost, 2020-04-20. [dostęp 2020-04-25].
  7. Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym opanowany, ale strażacy dalej walczą. Onet.pl, 2020-04-25. [dostęp 2020-04-25].
  8. Katarzyna Szyszko-Podgórska: Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym, [w:] „Przyroda Polska” nr 985, czerwiec 2020, s. 37.
  9. Artur Wiatr - dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego, 19 kwietnia 2020 r. wybuchł pożar, który strawił pięć tysięcy dwieście hektarów Biebrzańskiego Parku Narodowego.
  10. Biebrzański Park Narodowy. Kilka gatunków ptaków całkowicie zniknęło po rozległym pożarze. tvn24.pl, 2022-02-24. [dostęp 2022-02-24].
  11. a b c d e Biebrzański Park Narodowy. Przyroda. [dostęp 2013-11-06].
  12. Zwierzęta. biebrza.org.pl. [dostęp 2020-04-27].
  13. Ścieżki edukacyjne Biebrzańskiego Parku Narodowego, Biebrzański Park Narodowy [dostęp 2022-05-14].
  14. Andrzej Kalinowski (red.), Biebrzański Park Narodowy. Przewodnik, Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2019, ISBN 978-83-64505-68-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Chlidonias leucopterus Biebrza 1.jpg
Autor: Frank Vassen from Brussels, Belgium, Licencja: CC BY 2.0
White-winged Tern Chlidonias leucopterus, Mścichy, Biebrza National Park, Poland
Bagno Ławki BPN (4).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bagno Ławki w Biebrzańskim Parku Narodowym. Kładka ścieżki dydaktycznej Długa Luka
Biebrza1.jpg
Autor: Ewa Dryjanska, Licencja: CC BY 3.0
Biebrzański Park Narodowy
Rezerwat Czerwone Bagno BPN (2).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
rezerwat przyrody Czerwone Bagno w Biebrzańskim Parku Narodowym
Ścieżka przyrodnicza Szuszalewo-Nowy Lipsk BPN (7).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ścieżka przyrodnicza Szuszalewo-Nowy Lipsk w Biebrzańskim Parku Narodowym
Bagno Ławki BPN (8).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bagno Ławki w Biebrzańskim Parku Narodowym
Biebrzański Park Narodowy siedziba BPN.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Siedziba dyrekcji Biebrzańskiego Parku Narodowego i muzeum
Barwik-Gugny mapa BPN 02.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ścieżka dydaktyczna Barwik w Biebrzańskim Parku Narodowym. Rozlewisko rzeki Kosódka
Rozlewiska Biebrzy.jpg
Autor: Adikpl, Licencja: CC BY 3.0
rozlewiska Biebrzy w okolicach Brzostowa
Podlaskie Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief ocation map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Carska Droga Biebrzański Park Narodowy.jpg
(c) Dariusz Kowalczyk, CC BY-SA 3.0
To jest fotografia obszaru chronionego w ramach programu Natura 2000 o identyfikatorze
Ścieżka przyrodnicza Szuszalewo-Nowy Lipsk BPN (6).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ścieżka przyrodnicza Szuszalewo-Nowy Lipsk w Biebrzańskim Parku Narodowym
Widok z Góry Skobla BPN.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na dolinę Biebrzy z wieży widokowej na Górze Skobla (Twierdza Osowiec) w Biebrzańskim Parku Narodowym
Ścieżka przyrodnicza Szuszalewo-Nowy Lipsk BPN (8).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ścieżka przyrodnicza Szuszalewo-Nowy Lipsk w Biebrzańskim Parku Narodowym
POL Biebrzański Park Narodowy LOGO.svg
Logo Biebrzańskiego Parku Narodowego