Bielowizna

Bielowizna
	Dzielnica Dąbrowy Górniczej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Dąbrowa Górnicza
W granicach Dąbrowy Górniczej	1 II 1977
Strefa numeracyjna	32
	Położenie na mapie Dąbrowy Górniczej Bielowizna
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bielowizna
	Położenie na mapie województwa śląskiego Bielowizna
	50,381873°N 19,253437°E/50,381873 19,253437
	Portal Polska

Bielowizna (dawniej Biełowizna^[1]^[2]) – od 1977 roku dzielnica miasta Dąbrowa Górnicza (północno-zachodnia część Ząbkowic).

Geografia

Bielowizna położona jest nad Trzebyczką (dopływ Czarnej Przemszy), na wschód od linii kolejowej Katowice-Częstochowa, przy drodze z Ząbkowic, wybudowanej w 1933 r. (obecnie Aleja Zwycięstwa), 7,5 km na płn.-wsch. od centrum miasta. Osiedle stanowi integralną całość z Ząbkowicami. Przeważa zabudowa jednorodzinna, jedno- i dwukondygnacyjna, z przyległymi do niej ogrodami i sadami.

Na pograniczu Bielowizny i centrum Ząbkowic, znajduje się niewielki park z muszlą koncertową, budynek dawnego "Ludowca" i późniejszego kina "Uciecha", oraz pozostałość po pomniku wdzięczności dla wojsk radzieckich.

Historia

Wieś powstała około 1875 r. jako przysiółek młynarski na prawym brzegu rzeki Trzebyczki w lasach Puszczy Łosieńskiej. Przed II wojną światową Bielowizna wraz z m.in. Antoniowem i Ujejscem należała do gminy Wojkowice Kościelne (natomiast Ząbkowice do gminy Olkusko-Siewierskiej). Obie gminy zostały zniesione formalnie z dniem 1 stycznia 1950 r. (rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej w tej sprawie weszło w życie 7 II 1950) i wtedy to Bielowizna i Ząbkowice znalazły się w jednej gminie (gmina Ząbkowice). 29 września 1954 r. po zniesieniu gmin Bielowizna znalazła się w gromadzie Sarnów. 1 stycznia 1956 r. Ząbkowice (wraz z Bielowizną) otrzymały status osiedla typu miejskiego, a 16 lipca 1962 r. prawa miejskie. 1 lutego 1977 r. Bielowizna wraz z Ząbkowicami została przyłączona do miasta Dąbrowa Górnicza.

Przed II wojną światową było to miejsce wypoczynku i rekreacji. Istniało tutaj kilka domów wypoczynkowych (letnisk), z których najbardziej znane to "Letnisko Basiula".

Parafia

W dzielnicy znajduje się parafia św. Marii Magdaleny.

Edukacja

W 1963 r. oddano do użytku szkołę-pomnik Tysiąclecia, a w 1977 roku przedszkole. W dzielnicy działa Szkoła Podstawowa nr 31 oraz Gimnazjum nr 9 (d. SP 22). W 1963 r. przy Alei Zwycięstwa 44 otwarto jedną ze szkół "tysiąclatek" - Szkołę Podstawową nr 2, która w latach 70. otrzymała numer 22. W 1999 r. została zlikwidowana i umieszczono w niej Gimnazjum nr 9, powołane przez Radę Miejską Dąbrowy Górniczej uchwałą z 12 marca 1999 r. Pierwszym dyrektorem została Lucyna Paluchiewicz. Od 2000 r. do szkoły zaczęła uczęszczać również młodzież ze zlikwidowanego Gimnazjum nr 11. W tym czasie nauka odbywała się w głównym budynku szkoły i dwóch filiach - w Szkole Podstawowej nr 31 oraz Szkole Podstawowej nr 23 im. Stanisława Podrazy w Tucznawie. Od roku szkolnego 2003/04 nauka odbywa się w jednym budynku. 10 czerwca 2005 r. w obecności m.in. prezydenta Dąbrowy Górniczej, Jerzego Talkowskiego, zastępcy Śląskiego Kuratora Oświaty, Jerzego Zawarczyńskiego szkole nadano imię Marii Skłodowskiej-Curie.

Basiula

Kolonia położona nad rzeką Trzebyczką pomiędzy Ząbkowicami, Antoniowem i Ujejscem, 7 km od centrum. Niegdyś była to posiadłość Karola Bokalarskiego. Swą nazwę przyjęła od imienia jego córki, Barbary.

Starannie obsadzona drzewami stanowiła miejsce wypoczynku wielu mieszkańców dawnej Dąbrowy oraz miejsce zbiórek dąbrowskich i zagłębiowskich skautów i harcerzy.

Przed I wojną światową kolonia Basiula była miejscem, w którym organizowano bale dla słuchaczy Będzińskiej Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców Będzińskich. W latach 20. XX wieku było to miejsce zakwaterowania Kolejowej Policji Państwowej, ochraniającej dworzec kolejowy w Ząbkowicach. W okresie II wojny światowej szkolono tutaj oddziały Hitlerjugend. Po wojnie organizowano w tym miejscu kolonie dla dzieci robotników kopalni Paryż.

Na terenie Basiuli znajdował się pałac księdza Andrzeja Huszny, organizatora Polskiego Kościoła Narodowego w Dąbrowie Górniczej. W posiadłości po Karolu Bokalarskim miała siedzibę szkoła powszechna. Oba budynki dzisiaj już nie istnieją.

Przypisy

↑ I. Zinberg, Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 1, W Drukarni I. J. Ałapina, Warszawa 1877, s. 31.
↑ A. Bobiński, J. M. Bazewicz, Przewodnik po Królestwie Polskiem : zawierający spis alfabetyczny miast, osad, wsi [...] : w 2-ch tomach. T.1, Wydawnictwo J. M. Bazewicza, Warszawa 1901, s. 39.

Bibliografia

S. Pobideł, Encyklopedia Dąbrowy Górniczej. Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej, Dąbrowa Górnicza, 1996, ss. 17, 19.

[1] I. Zinberg, Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 1, W Drukarni I. J. Ałapina, Warszawa 1877, s. 31.

[2] A. Bobiński, J. M. Bazewicz, Przewodnik po Królestwie Polskiem : zawierający spis alfabetyczny miast, osad, wsi [...] : w 2-ch tomach. T.1, Wydawnictwo J. M. Bazewicza, Warszawa 1901, s. 39.

[1]

[2]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne