Bitwa pod Łuczankami

Bitwa pod Łuczankami

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	21 lutego 1920
Miejsce	pod Łuczankami
Terytorium	Ukraińska Republika Ludowa
Wynik	zwycięstwa Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Feliks Jaworski
Siły
grupa mjr. Jaworskiego dwie kompanie 22 pp oddziały 47 DS
brak współrzędnych

Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921^[1]

Bitwa pod Łuczankami – walki grupy mjr. Feliksa Jaworskiego z 9 Dywizji Piechoty z sowieckim 423 pułkiem strzelców z 4 Dywizji Strzelców w czasie kampanii zimowej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

Zimą 1919/1920 na froncie polsko-sowieckim odnotowywano tylko działania lokalne. Linia frontu była rozciągnięta od środkowej Dźwiny, wzdłuż Berezyny, Uborci, Słuczy, po Dniestr^[2]. Zastój w działaniach wojennych obie strony wykorzystywały na przygotowanie się do decydujących rozstrzygnięć militarnych planowanych na wiosnę i lato 1920^[3].

9 Dywizja Piechoty płk. Władysława Sikorskiego zajmowała stanowiska na prawym brzegu Uborci. Jej 22 pułk piechoty obsadzał 75 kilometrowy odcinek frontu na linii Kruszniki – Buda – Sokołodniki – Machnowicze – Śnickie Pole – Stodolicze – Kartenicze – Bobrowe. W jego ugrupowaniu działał 4 Wołyński dywizjon strzelców konnych mjr. Feliksa Jaworskiego. Pododdziały ogólnowojskowe wspierała 4 bateria 7 pułku artylerii polowej i 1 bateria 9 pułku artylerii polowej. Na południowym skrzydle patrole kawalerii utrzymywały łączność z lewoskrzydłowymi oddziałami Frontu Wołyńskiego^[4]. W rejonie Łuczanek dowództwo sowieckie skoncentrowało 423 pułk strzelców, szykujący się do uderzenia na oddziały 9 Dywizji Piechoty^[5].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
dowództwo 9 Dywizji Piechoty	płk Władysław Sikorski	Front Lit. Biał.
⇒ grupa mjr. Jaworskiego	mjr Feliks Jaworski	9 Dywizja Piechoty
⇒ 22 pułk piechoty	ppłk Władysław Grabowski	9 Dywizja Piechoty
→ dwie kompanie 22 pp		22 pułk piechoty
Armia Czerwona
47 Dywizja Strzelców	I.I. Smolin	12 Armia
→ 141 BS (421., 422., 423 ps)

Walki pod Łuczankami

20 stycznia 1920 4 Wołyński dywizjon strzelców konnych mjr. Feliksa Jaworskiego otrzymał rozkaz wykonania wypadu na Łuczanki. Dywizjon, wzmocniony 11 i 12 kompanią 22 pułku piechoty, wyruszył wieczorem ze Stodolicz i po całonocnym marszu o świcie następnego dnia podszedł pod wioskę. Kompania  piechoty z dwoma plutonami 2 szwadronu otrzymała zadanie wykonania manewru obejścia i uderzenia na miejscowość od wschodu. Pozostała część dywizjonu miała uderzyć w szyku pieszym od zachodu^[6][7].

Przeciwnik, uprzedzony przez miejscową  ludność o zbliżaniu się Polaków, przygotował twardą obronę i ostrzeliwał atakujących silnym ogniem broni maszynowej i dział^[8]. Strzelcy konni kontynuowali natarcie, a pod osłoną budynków dotarli do sowieckiej baterii strzelającej kartaczami. Część artylerzystów poległa w walce wręcz, część uciekła. Wtedy uderzył oddział obejścia i czerwonoarmiści nie wytrzymali uderzenia z dwóch stron. Żołnierze sztabu pułku bronili się twardo w budynkach. Dopiero wykorzystanie granatów ręcznych zmusiło ich do poddania się^[6].

Bilans walk

Pod Łuczywkami grupa mjr. Feliksa Jaworskiego wzięła do niewoli 60 jeńców, w tym dowódcę 423 pułku strzelców^[a], zdobyła 4 działa, 10 ckm-ów i cały tabor pułku, przy stratach własnych dwóch zabitych i trzech rannych^[6]. Zdobyto też sztandar 423 pułku strzelców^[7].

Za dzielność w bitwie pod Łuczankami krzyże srebrne Orderu Virtuti Militari otrzymali: podchorąży Stanisław Łukaszewicz który podkradłszy się z patrolem pod nieprzyjacielską wartownię, granatami rozpędził wartowników, biorąc chorągiew nieprzyjacielską i 7 jeńców, plutonowy Józef Zając, który ze wszystkich stron otoczony bronił się i nie wypuścił wziętego przez siebie do niewoli dowódcy 423-go pułku sowieckiego, starszy strzelec Wacław Kock, który pierwszy wpadł na strzelającą kartaczami baterję sowiecką i przebił bagnetem kanoniera, starszy ułan Dominik Demczuk, który sam jeden, podczołgawszy się pod strzelający kartaczami nieprzyjacielski działon, obsługę jego częściowo wystrzelał, częściowo rozproszył^[9]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Bronisław Kowalczewski: Zarys historii wojennej 22-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Marek Tarczyński (red.): Bitwa o Ukrainę. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2016. ISBN 978-83-7399-669-4.
• Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
• Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
• Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.
• Dezyderiusz Zawistowski: Zarys historii wojennej 19-go pułku ułanów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.