Bitwa pod Dubrowną

Bitwa pod Dubrowną
— Wojna polsko-bolszewicka —
Czas	28 września 1920
Miejsce	okolice Dubrownej
Przyczyna	operacja niemeńska
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Zygmunt Piasecki
Siły
4 Brygada Jazdy 7 pułk ułanów 16 pułk ułanów 17 Brygada Strzelców
brak współrzędnych

Adam Przybylski
Wojna Polska 1918–1921^[1]

Bitwa pod Dubrowną – część operacji niemeńskiej; walki 4 Brygadą Jazdy mjr. Zygmunta Piaseckiego z sowiecką 17 Brygadą Strzelców w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Sytuacja ogólna

Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego^[2]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim^[3][4], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą^[5], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza^[6]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie^[7].

Po wielkiej bitwie nad Wisłą północny odcinek frontu polsko-sowieckiego zatrzymał się na zachód od linii Niemen – Szczara. Na froncie panował względny spokój, a obie strony reorganizowały swoje oddziały. Wojska Frontu Zachodniego odtworzyły ciągłą linię frontu już 27 sierpnia. Obsadziły one rubież Dąbrówka – Odelsk – Krynki – Grodno – Grodek – Kamieniec Litewski^[8]. Stąd Tuchaczewski zamierzał przeprowadzić koncentryczne natarcie na Białystok i Brześć, by dalej ruszyć na Lublin. Uderzenie pomocnicze na południu miała wykonać między innymi 1 Armia Konna Siemiona Budionnego^[9]. Reorganizując siły, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zlikwidowało dowództwa frontów i rozformowało 1. i 5. Armię. Na froncie przeciwsowieckim rozwinięte zostały 2., 3., 4. i 6. Armia^[10].

10 września, na odprawie w Brześciu ścisłych dowództw 2 i 4 Armii, Józef Piłsudski nakreślił zarys planu nowej bitwy z wojskami Frontu Zachodniego. Rozpoczęły się prace sztabowe nad planem bitwy niemeńskiej. Pomyślana ona była jako pewna kontynuacja operacji warszawskiej, przy założeniu, że jej celem będzie ostateczne rozgromienie wojsk rosyjskiego Frontu Zachodniego^[10]. Myślą przewodnią było związanie głównych sił przeciwnika w centrum poprzez natarcie w kierunku na Grodno i Wołkowysk. Jednocześnie północna grupa uderzeniowa, skoncentrowana na lewym skrzydle 2 Armii, miała szybkim marszem przeciąć skrawek terytorium litewskiego i wyjść na głębokie tyły oddziałów Armii Czerwonej, zaangażowanych w bój o Grodno i Wołkowysk^[9].

27 września 1 Dywizja Piechoty Legionów i 4 Brygada Jazdy ruszyły w kierunku na Lidę. Oddziały polskie wyprzedziły cofające się spod Grodna siły główne 3 Armii Władimira Łazariewicza; 1 DP Leg. uderzyła na Lidę od zachodu i zdobyła ją, a 4 Brygada Jazdy otrzymała rozkaz obejścia miasta od wschodu i niszczenia oddziałów, którym udało się ujść z kleszczy okrążenia^[11].

Walki pod Dubrowną

Wykonując głębokie obejście, 4 Brygada Jazdy mjr. Zygmunta Piaseckiego trafiła pod Dubrowną na odpoczywającą w lesie kolumnę sowiecką, złożoną z części 17 Brygady Strzelców i trzech sotni Kozaków^[11][12]. Chcąc wykorzystać element zaskoczenia, dowódca brygady zarządził szarżę 7. i 16 pułkiem ułanów. Sowieci nie dali się jednak zaskoczyć; przerwali odpoczynek i wyszli z lasu wprost przed szarżujący 7 pułk ułanów. Piechota sowiecka rozwinęła się do walki i otworzyła ogień z broni maszynowej^[13]. Jednak impet 7 pułku ułanów spowodował, że sowieccy strzelcy zostali odrzuceni do lasu. Tam doszło do walki wręcz. Na pomoc ułanom 7 p.uł. przybyły dwa spieszone szwadrony 16 pułku ułanów i wspólnie, w ciągu kilku minut, zmuszono sowieckich piechurów do złożenia broni, a sotnie kozackie ratowały się ucieczką^[14][15].

Bilans walk

Szarża pod Dubrowną zakończyła się zwycięstwem pułków 4 Brygady Jazdy. Straty polskie to dwóch poległych i sześciu rannych, sowieckie to około stu poległych i rannych oraz przeszło czterystu jeńców. Ponadto z niewoli odbito około 150 żołnierzy 4 pułku strzelców podhalańskich^[14].

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Kazimierz Kosiarski: Zarys historii wojennej 16-go pułku ułanów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Tadeusz Kutrzeba: Bitwa nad Niemnem (wrzesień-październik 1920 roku). Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy. Napoleon V (reprint), 1926. ISBN 978-83-7889-669-2.
• Władysław Laudyn: Zarys historii wojennej 7-go pułku Ułanów Lubelskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
• Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918–1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
• Lech Wyszczelski: Niemen 1920. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1991.
• Lech Wyszczelski: Warszawa 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08399-1.
• Lech Wyszczelski: Operacja Niemeńska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-43-6.
• Lucjan Żeligowski: Wojna w roku 1920 – wspomnienia i rozważania. Warszawa: Instytut Badania Najnowszej Historji Polski, 1930.