Bitwa pod Flodden Field

Bitwa pod Flodden Field

wojna angielsko-szkocka
(c) Tagishsimon, CC-BY-SA-3.0 Pole bitwy
Czas	9 września 1513
Miejsce	Flodden Field, Branxton
Terytorium	Northumberland
Wynik	klęska Szkotów, śmierć króla Jakuba IV
Strony konfliktu
Szkocja Anglia
Dowódcy
Jakub IV† Thomas Howard
Siły
30 tys. około 30 tys.
Straty
10 tys. 1,5 tys. do 4 tys.
Położenie na mapie Northumberland Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 miejsce bitwy
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii miejsce bitwy
Położenie na mapie Anglii miejsce bitwy
55°37′37″N 2°10′31″W/55,626930 -2,175300

Bitwa pod Flodden Field – starcie zbrojne, które miało miejsce dnia 9 września 1513 r. w trakcie wojny szkocko-angielskiej. Bitwa pomiędzy szkocką armią inwazyjną pod wodzą króla Jakuba IV a wojskami angielskimi Thomasa Howarda (2 księcia Norfolk) zakończyła się druzgocącą klęską Szkotów i śmiercią króla Jakuba.

Przed bitwą

Konflikt rozpoczął się wypowiedzeniem wojny Anglikom przez króla Jakuba IV. Władca zamierzał wiązać siły króla Henryka VIII, przygotowujące się wówczas do kampanii przeciwko francuskiemu władcy Ludwikowi XII. Anglia była w tym czasie członkiem Ligi Świętej skierowanej przeciwko Francji, z którą walczyła po stronie takich państw jak Szwajcaria czy Hiszpania, wspierając między innymi cesarza rzymsko-niemieckiego Maksymiliana I i papieża Juliusza II.

Władca Szkocji na czele ponad 60 tys. ludzi pomaszerował w kierunku terytorium Anglii. Po dotarciu armii w rejon pola bitwy, siły Szkotów stopniały do 30 tys. żołnierzy. Reszta bądź zdezerterowała, bądź też poległa w mniejszych potyczkach na terytorium angielskim. Naprzeciwko Szkotów stanęła podobnie liczna armia angielska.

Miejsce bitwy znajdowało się w pobliżu wioski Branxton w hrabstwie Northumberland. Stąd bitwa w wielu źródłach nazywana jest alternatywnie bitwą pod Branxton. Szkoci rozbili swój obóz na polach pod Flodden, leżącym w pobliżu Branxton. Bitwa była ostatnią bitwą stoczoną na ziemiach Northumberlandu.

Bitwa

Obie strony przed starciem straciły wiele godzin na ciągłym manewrowaniu. W końcu Anglikom udało się przekroczyć rzekę Till i wyjść na tyły Szkotów. Działa szkockie otworzyły jako pierwsze ogień, jednak na skutek kiepskiego wyszkolenia kanonierów oraz wilgotnego prochu strzelniczego, większość salw była niecelna.

Wówczas to bardziej ruchliwe i lepiej wytrenowane jednostki angielskiej artylerii otworzyły morderczy i precyzyjny ogień, przepędzając szkockich kanonierów z pola walki. Działa angielskie oraz łucznicy skoncentrowali następnie ogień na szkockich pikinierach. Wysokie straty wywołane ostrzałem zmusiły w końcu Szkotów do przypuszczenia ataku ze wzgórza i wyjścia w zasięg piechoty angielskiej. Angielskie gizarmy były górą w starciu ze szkockimi pikami. Te od czasów bitwy pod Bannockburn niewiele się zmieniły, spełniając swoją rolę jedynie w walce z kawalerzystami.

W tej krwawej bitwie Szkoci zostali okrążeni i rozbici. W bitwie zginął król, jego nieślubny syn, jeden biskup, dwóch opatów, dwunastu hrabiów, czternastu lordów i wielu przedstawicieli prawie wszystkich szlacheckich rodów Szkocji oraz ponad 10 tys. żołnierzy. Straty angielskie szacowane są na 1,5 tys. do 4 tys. ludzi.

Po bitwie

Z taktycznego punktu widzenia bitwa była pierwszym starciem na ziemi angielskiej, w którym główną rolę odegrała artyleria. Była też jednym z ostatnich starć, w którym osławieni angielscy łucznicy znacząco przyczynili się do zwycięstwa.

Thomas Howard, 1 hrabia Surrey otrzymał po bitwie z rąk króla Henryka VIII księstwo Norfolku. W samej Szkocji nie było rodziny szlacheckiej, która nie straciłaby w bitwie członka swojej rodziny. Wydarzeniu temu poświęcona jest m.in. szkocka pieśń pt. The Flowers of the Forest.

Bibliografia

• Barr, N., Flodden 1513, 2001.
• Barret, C. B., Battles and Battlefields in England, 1896.
• Bingham, C., „Flodden and its Aftermath”, in The Scottish Nation, ed. G. Menzies, 1972.
• Elliot, W.F., The Battle of Flodden and the Raids of 1513, 1911.
• Kightly, C., Flodden-the Anglo-Scots War of 1513, 1975.
• Leather, G. F. T., „The Battle of Flodden”, in History of the Berwickshire Naturalists Club, vol. 25, 1933.
• White, R. H., „The Battle of Flodden”, in Archaeologia Aeliania, vol. 3, 1859.