Bitwa pod Stodoliczami

Bitwa pod Stodoliczami

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	16–17 lutego 1920
Miejsce	pod Stodoliczami
Terytorium	Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Robert Zawadzki
Siły
15 pułk piechoty 422 pułk strzelców
brak współrzędnych

Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921^[1]

Bitwa pod Stodoliczami – walki pododdziałów polskiego 15 pułku piechoty z oddziałami sowieckiej 47 Dywizji Strzelców w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

Zimą 1919/1920 na froncie polsko-sowieckim odnotowywano tylko działania lokalne. Linia frontu była rozciągnięta od środkowej Dźwiny, wzdłuż Berezyny, Uborci, Słuczy, po Dniestr^[2]. Zastój w działaniach wojennych obie strony wykorzystywały na przygotowanie się do decydujących rozstrzygnięć militarnych planowanych na wiosnę i lato 1920^[3].

9 Dywizja Piechoty zajmowała stanowiska na prawym brzegu Uborci. Jej 22 pułk piechoty wzmocniony III/15 pułku piechoty obsadzał 75 kilometrowy odcinek frontu na linii Kruszniki – Buda – Sokołodniki – Machnowicze – Śnickie Pole – Stodolicze – Kartenicze – Bobrowe^[4][5][6].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
9 Dywizja Piechoty	płk Władysław Sikorski
⇒ 15 pułk piechoty	mjr Józef Wolf	9 Dywizja Piechoty
→ III/15 pułku piechoty	kpt. Robert Zawadzki
— 10/15 pułku piechoty	por. Filip Śmiłowski
Armia Czerwona
47 Dywizja Strzelców	I.I. Smolin
⇒ 141 Brygada Strzelców
→ 422 pułk strzelców

Walki pod Stodoliczami

W lutym 1920 III batalion 15 pułku piechoty obsadzał odcinek obrony Stodolicze - Hrebeń. W Stodoliczach zajęła stanowiska 10 kompania por. Filipa Śmiłowskiego. W jej składzie walczyło 75 żołnierzy uzbrojonych między innymi w 4 ciężkie karabiny maszynowe^[5]. Polski wywiad doniósł, że Sowieci w najbliższym czasie planują uderzyć na Stodolicze i Hrebeń^[7].

Dowódca 9 Dywizji Piechoty płk Władysław Sikorski nakazał przygotowanie działań uprzedzających i przeprowadzenie wypadu na tyły przeciwnika. Grupa wypadowa w składzie batalion 22 pułku piechoty i dwie kompanie 15 pułku piechoty wyruszyła nocą z 16 na 17 lutego z zadaniem zorganizowania pod Hrebeniem zasadzki na maszerujące na Stodolicze oddziały sowieckie^[8].

Tej samej nocy dowództwo sowieckiej 47 Dywizji Strzelców skierowało na tę miejscowość 422 pułk strzelców, wzmocniony baterią artylerii. Sowiecki pułk poszedł inną drogą niż oczekiwali Polacy i uniknął przygotowanej zasadzki; dwie godziny po wymarszu polskiej grupy wypadowej pojawił się pod Stodoliczami i uderzył na osamotnioną polską kompanię^[5].

Obroną Stodolicz kierował osobiście dowódca III/15 pp kpt. Robert Zawadzki^[7]. Atak nastąpił około 22.00. Przeciwnik dotarł na odległość stu metrów do polskich okopów i ruszył do szturmu „na bagnety”. Dopiero wówczas zaczęły strzelać cztery ciężkie karabiny maszynowe 10 kompanii, ustawione na skrzydłach obrony. W ich ogniu kilkakrotnie załamały się próby szturmu. Krytyczny moment boju nastąpił w chwili, kiedy oddział czerwonoarmistów wyszedł na tyły obrony i zaatakował stanowiska polskiej broni maszynowej. Obsługi, nie opuszczając stanowisk, obróciły ckm-y w stronę nieprzyjaciela, zasypały go ogniem i zmusiły do odwrotu. Po czterech godzinach walki napór przeciwnika osłabł^[9]. Wówczas kpt. Zawadzki wydał rozkaz do kontrataku^[10]. Dzięki dobrze ufortyfikowanej obronie Sowieci nie potrafili wykorzystać olbrzymiej przewagi liczebnej jaką posiadali w chwili rozpoczęcia ataku. Słabo wyszkoleni i źle dowodzeni czerwonoarmiści ponieśli wysokie straty i nie zdołali przełamać polskiej obrony. O świcie 17 lutego sowiecki pułk wycofał się, ponownie omijając polski oddział wypadowy czekający w zasadzce pod Hrebeniem^[5].

Bilans walk

Osamotniona, ale dobrze ufortyfikowana, polska kompania potrafiła obronić się przed liczącym około 600 żołnierzy, 4 działa i 12 ciężkich karabinów maszynowych sowieckim oddziałem wypadowym. Na pobojowisku zostało 75 poległych czerwonoarmistów. Straty polskie to jeden poległy i dwóch rannych^[5][11].

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
• Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918–1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Wojciech Wiącek: Zarys historii wojennej 15-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.